«پیاده‌روی در سکوت»؛ وقتی ناشنوایان، مهمانان خاص حرم کاظمین شدند
به حرم مطهر امام موسی کاظم(ع) و جوادالائمه(ع) در کاظمین که رسیدیم، به سراغ متولیان حرم رفتم و گفتم از مشهد آمده‌ایم و اعضای کاروان ما، همگی ناشنوا هستند. چند دقیقه بعد،نماینده تولیت حرم کاظمین آمد و کاروان ما را به مهمانسرای حرم دعوت کرد. اعضای ناشنوای کاروان ما، درست حال زائران امام رضا(ع) را داشتند که بعد از عمری چشم‌انتظاری، غذای حضرتی نصیب‌شان شده باشد.
گروه جامعه خبرگزاری فارس- مریم شریفی؛ «هیچ‌کس نمی‌داند در آن دیدار کوتاه میان امام حسین (ع) و زهیر چه گذشت. هیچ‌کس نمی‌داند در آن دقایق، امام (ع) به زهیر چه گفتند که ورق زندگی‌اش برگشت و از یک تاجر عثمانی‌مسلک به یکی از شهدای سرافراز کربلا تبدیل شد. شاید اباعبدالله (ع) از همان حرف‌ها به گوش دل ناشنوایان هم خوانده که آنها، اینطور عاشقش شده‌اند و تمام عمر، با روضه‌ای که نمی‌شنوند، گریه می‌کنند»… اینها را «حسین طاهری»، مداح اهل بیت (ع) می‌گوید بعد از آنکه پای قصه دلدادگی ناشنوایان به سالار شهیدان در یک برنامه تلویزیونی می‌نشیند. راست هم می‌گوید. باید سرّی باشد در این میان. باید اشرف اولاد آدم، به مجلس بی‌سر و صدای عزاداران ناشنوایش نظر کرده باشد که آنها، بدون شنیدن اشعار و نواهای جانگذار در وصف واقعه عظیم کربلا و فقط با اشاره‌هایی درباره مصائب اهل بیت (ع) در عاشورا، در سکوت می‌سوزند و اشک حسرت می‌ریزند.
مراسم احیای شب قدر ویژه ناشنوایان در حرم رضوی
بعد از برگزاری مراسم شب‌های قدر ویژه ناشنوایان در حرم مطهر امام رضا (ع) و پخش مستقیم این مراسم از شبکه سلامت سیما در ۲ سال گذشته، محافل مذهبی جامعه ناشنوایان کشور، حال و هوای متفاوتی به خود گرفت. انگار همان موقع که زن و مرد و پیر و جوان این خانواده بزرگ، هزار اسم متبرک خالق هستی را با زبان اشاره زمزمه کردند و حاجات و دعاهایشان را به زلف این نام‌های نورانی گره زدند، مرغ آمین همان‌جا بود که فقط چند ماه بعد، یکی از بزرگترین آرزوهایشان برآورده شد. کربلایی شدن، برای بسیاری از اهالی خانواده بی‌ریای ناشنوایان کشور، در ردیف آرزوهای محال بود اما گره این آرزوی طول و دراز بالاخره باز شد. معشوق مهربان اراده کرده بود عاشقان خاصش را به طور ویژه بطلبد. اینطور بود که برات کربلایشان را در اربعین امضا کرد و کاروان ناشنوایان هم به اقیانوس دلدادگان اربعینی حسین فاطمه (ع) در مسیر بهشتی نجف تا کربلا ملحق شد.
اگر دل شما هم هوایی شده برای همراهی با روایت سفر اربعین کاروان ناشنوایان، با گفت‌وگوی ما با حجت‌الاسلام «رضا اژدرمحمدی»، مترجم ناشنوایان و یکی از بانیان اتفاقات قشنگ سالهای اخیر در حوزه ناشنوایان همراه باشید.
شرح وقایع کربلا به زبان اشاره برای زائران ناشنوا
ما تازه فهمیدیم کربلا یعنی چه…
دل‌هایشان سال‌ها بود با محبت سالار شهیدان گره خورده بود. خیلی‌هایشان در مسیر عشق حسین(ع)، مو سپید کرده بودند و به پاس یک عمر خادمی بی‌هیاهو در مجالس عزایش، به مدال پیرغلامی مفتخر شده بودند. بعضی‌هایشان حتی مزه شیرین زیارت کربلا را هم تجربه کرده بودند اما تا آن روز که مترجم‌ها دستشان را گرفتند و قدم به قدم و منزل به منزل، با زبان اشاره برایشان از آنچه در عاشورا رقم خورده بود، گفتند، عمق مصیبتی که بر خاندان اهل بیت (ع) در کربلا رفته بود را درک نکرده بودند. اینطور بود که اربعین ۱۴۰۱، شد نقطه عطف زندگی معنوی ناشنوایانی که مهمان کربلا شده بودند…
حجت الاسلام «اژدرمحمدی» در حال شرح مصائب اهل بیت(ع) در کربلا به زبان اشاره
حجت‌الاسلام «رضا اژدرمحمدی»، مترجم ناشنوایان و یکی از گردانندگان هیئت «عزاداران علمدار کربلا»، هیئت ویژه ناشنوایان مشهد، صحبت‌هایش را با خاطره‌ای از اربعین سال گذشته شروع می‌کند و می‌گوید: «در کاروان ۹۰ نفری ناشنوایان ما، افرادی حضور داشتند که قبلا همراه خانواده به کربلا مشرف شده بودند اما خودشان معتقد بودند این سفر، کاملا برایشان متفاوت است. ماجرا این بود که ما در کاروان‌مان، ۱۵ مترجم زبان اشاره داشتیم که در هر نقطه‌ای از کربلا، درباره حوادثی که در روز عاشورا در آن فضا اتفاق افتاده بود، با زبان اشاره برای اعضای کاروان توضیح می‌دادند. به‌این‌ترتیب، پنجره جدیدی درباره امام حسین (ع) و کربلا و عاشورا به روی ناشنوایان باز شد. به ما می‌گفتند: ما تازه داریم می‌فهمیم تل زینبیه یعنی چه. تازه درک می‌کنیم خیمه‌گاه یعنی چه و… اعضای ناشنوای کاروان ما چنان با توضیحات مترجمان زبان اشاره درباره مصائب روز عاشورا منقلب شده بودند که یکی دو نفرشان از شدت گرییه و بی‌تابی، از حال رفتند…»
کاروان ناشنوایان مشهدی در سفر کربلا در اربعین۱۴۰۲
کاروان‌مان خلوت شد، خوشحال شدیم!
اما کاروان اربعینی ناشنوایان چطور راهی کربلا شد؟ حاج آقا برمی‌گردد به آن روزهای پرهیجان در ماه صفر سال گذشته و می‌گوید: «سال گذشته، سال ویژه‌ای برای ناشنوایان بود. به لطف خدا و مساعدت تولیت آستان قدس رضوی، برای اولین بار در ماه مبارک رمضان موفق به برگزاری مراسم شب‌های قدر ویژه ناشنوایان در حرم مطهر امام رضا (ع) شدیم و این مراسم با لطف مدیران سیمای ملی از شبکه سلامت پخش شد. چند ماه بعد، این اتفاقات شیرین، با فراهم شدن زمینه سفر زیارتی کربلا برای عزیزان ناشنوا، کامل شد. در ایام نزدیک اربعین با ۲ اتوبوس شامل ۹۰ نفر، برای اولین بار کاروان ناشنوایان را به کربلا بردیم و یک خاطره فراموش‌نشدنی برای این عزیزان رقم خورد. امسال هم با اشتیاق اعضای هیئت و همسفران سال گذشته، از قبل از ماه محرم، شروع به تدارک سفر اربعین کردیم و این بار با یک اتوبوس راهی کربلا شدیم.»
روحانی جوان حامی ناشنوایان از کم شدن تعداد همسفران در سفر اربعین می‌گوید اما هرچه دقت می‌کنم، اثری از ناراحتی و افسوس در چهره و کلامش نمی‌بینم. علت را که می‌پرسم، لبخندبرلب می‌گوید: «هیئت عزاداران علمدار کربلا در مشهد برگزار می‌شود و ناشنوایان مشهدی، عضو آن هستند. برنامه سفر کربلا در اربعین هم، ابتدا برای ناشنوایان مشهدی برنامه‌ریزی شده بود. اما خبر این سفر، بین تمام عزیزان ناشنوا در کشور پیچید. ما چند گروه ویژه ناشنوایان در فضای مجازی برای اطلاع‌رسانی برنامه‌هایمان داریم. سال گذشته که خبر سفر اربعین در این گروه‌ها منتشر شد، در آن فرصت محدود، غیر از ناشنوایان عزیزانی هم از ناشنوایان اصفهان، تهران، بیرجند و… ثبت‌نام کردند و با ما راهی کربلا شدند. امسال اما شرایط، متفاوت بود. از یک طرف، بعضی از همسفران پارسال که با شرایط سفر اربعین آشنا شده بودند، همراه خانواده راهی کربلا شدند. از طرف دیگر، چند کاروان اربعینی ویژه ناشنوایان هم از قم و تهران به کربلا رفتند. بنابراین با اینکه ما اربعین امسال فقط روی ناشنوایان مشهد، متمرکز بودیم اما الحمدلله تعداد بیشتری از ناشنوایان کشور، زائر کربلا شدند.»
مهمان ویژه به مرز نرسیده، حاجتش را گرفت
همسفرانت که خاص باشند، باید هم در طول سفر منتظر اتفاقات ویژه باشی. سفر اربعینی حجت‌الاسلام اژدرمحمدی همراه ناشنوایان هم، پر بوده از خاطرات شیرین و به یاد ماندنی: «در جشن عید غدیر در هیئت ناشنوایان، یک قرعه‌کشی سفر کربلا هم داشتیم. با توجه به اینکه همه می‌دانستیم نزدیک اربعین قرار است راهی کربلا شویم، یک خیّر بانی شده بود که هزینه سفر کربلای یکی از اعضای هیئت ناشنوایان را تقبل کند. ما در هیئت‌مان، پسر ۱۶، ۱۷ سالهای داشتیم که پدر و مادرش ناشنوا بودند اما خودش شنوا بود. آن روزها، این پسر، مشکل بزرگی داشت. ماجرا از این قرار بود که پدرش به خاطر یک بدهی مالی در زندان بود و این پسر نوجوان شده بود سرپرست خانواده و مخارج زندگی روی دوش او افتاده بود. اتفاق جالب این بود که وقتی در جشن عید غدیر قرعه‌کشی سفر کربلا انجام شد، قرعه به نام همین پسر افتاد. خیلی اتفاق خوبی بود و همه ما را بی‌نهایت خوشحال کرد.
پسر نوجوان در روز ملاقات زندان، موضوع سفر کربلا را به پدرش اطلاع داد و با گرفتن رضایت و وکالت از او، توانست کارهای دریافت گذرنامه را انجام دهد. گذشت تا اینکه با اتوبوس راهی کربلا شدیم. اما هنوز به مرز مهران نرسیده، از خانه با این پسر تماس گرفتند و خبر دادند پدرش از زندان آزاد شده. باید بودید و حال او را می‌دیدید. از شدت خوشحالی، نمی‌شد کنترلش کرد. با تمام ذوق و اشتیاقش برای زیارت کربلا، از همان‌جا می‌خواست برگردد مشهد و بعد از چند ماه، پدرش را در خانه ببیند. هیجانش که کمی فروکش کرد، گفتم: حواست هست؟ تو هنوز پایت به مرز نرسیده، حاجتت را از امام حسین (ع) گرفتی. خندید و گفت: واقعا همین‌طور است حاج آقا. اتفاقات این چند وقت، برایم باورکردنی نیست. امام حسین (ع) هم در ماجرای راهی شدنم برای کربلا و هم در آزادی پدرم، لطف را در حق من تمام کرد.»
پیاده روی در سکوت به سبک ناشنوایان
وقتی ناشنوایان به عشق پیاده‌روی اربعین، سفر معکوس کردند!
«از همان اول، طوری برنامه‌ریزی کرده بودیم که در سفرمان به ازدحام زائران در روزهای منتهی به روز اربعین برخورد نکنیم. به همین دلیل، در اولین روزهای ماه صفر راهی کربلا شدیم. با این برنامه‌ریزی همسفران ناشنوا در وسعت وقت و به‌راحتی می‌توانستند همه حرم‌های مطهر در نجف، کربلا، کاظمین و سامرا را زیارت کنند. در این میان، فقط یک مشکل وجود داشت! اعضای کاروان ناشنوایان خیلی مشتاق بودند در پیاده‌روی اربعین شرکت کنند و موکب‌های زیبای مسیر نجف تا کربلا را ببینند اما آن روزها هنوز موکب‌ها برپا نشده بود. اینطور بود که سفرمان را در ۲ مرحله برنامه‌ریزی کردیم. در مرحله اول، به تمام شهرهای مقدس رفتیم و همسفران ناشنوا در خلوتی حرم‌ها، با خیال آسوده زیارت کردند. با توجه به اینکه 5 روز در کربلا ماندیم هم، حسابی از زیارت حرم امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) سیراب شدند. مرحله اول سفر ما که تمام شد، دیگر موکب‌های اربعینی شروع به کار کرده بودند. اینجا بود که مرحله دوم سفرمان کلید خورد.
*عزاداری ناشنوایان به زبان اشاره در کربلا
درحالی‌که همه از نجف به سمت کربلا می‌رفتند، ما با اتوبوس از کربلا به نجف برگشتیم و از آنجا به کوفه رفتیم و از مسجد سهله، پیاده‌روی‌مان را به سمت کربلا شروع کردیم. به‌این‌ترتیب، اعضای کاروان ناشنوایان هم یک سفر زیارتی خوب داشتند و هم توانستند در پیاده‌روی اربعین شرکت کنند و موکب‌ها را از نزدیک ببینند و هم، توفیق پیدا کردند ۲ بار به زیارت کربلا بروند. با این برنامه‌ریزی، یک هفته قبل از اربعین به مشهد برگشتیم و نه در رفت و نه در برگشت، با ازدحام جمعیت زائران مواجه نشدیم و خاطره بسیار خوبی از زیارت اربعین در ذهن عزیزان ناشنوا ثبت شد.»
به احترام ناشنوایان، محبوب موکب‌داران شدیم
«چفیه‌هایی برای اعضای کاروان طراحی کرده بودیم که روی آن علاوه‌بر فارسی، به ۲ زبان دیگر هم، کلمه «ناشنوا» چاپ شده بود؛ (أصَم) عربی و (Deaf) انگلیسی. این کار، چند حسن داشت. در درجه اول، در ازدحام جمعیت زائران، از روی این چفیه‌ها می‌توانستیم اعضای کاروان را پیدا کنیم. در درجه دوم، این چفیه‌ها، وسیله معرفی کاروان ما به میزبانان اربعین بود. مثلا در مرز و در بازرسی‌ها، وقتی ماموران نگاهشان به چفیه اعضای کاروان ما می‌افتاد و متوجه می‌شدند ناشنوا هستند، رفتارشان متفاوت می‌شد و بیشتر با کاروان ما همراهی می‌کردند. حکایت موکب‌داران هم که چیز دیگری بود و همسفران ناشنوای ما را خیلی بیشتر از دیگر زائران تحویل می‌گرفتند.»
درج عبارت عربی «ناشنوا»(أصم) روی چفیه اعضای کاروان
درحالی‌که کام حاج آقا با یادآوری محبت‌های ویژه موکب‌داران عراقی به زائران ناشنوای ایرانی، شیرین شده، در ادامه می‌گوید: «دیگر کارکرد خوب این چفیه‌های نشان‌دار، جذب ناشنوایان حاضر در پیاده‌روی مسیر نجف تا کربلا بود. ناشنوایانی که به‌تنهایی یا همراه خانواده و دوستان در پیاده‌روی اربعین شرکت کرده بودند، وقتی با دیدن این چفیه‌ها متوجه می‌شدند کاروان ما کاروان ناشنوایان است، می‌آمدند و به ما ملحق می‌شدند و بخشی از مسیر را همراه ما پیاده‌روی می‌کردند. برای مثال، من با یک ناشنوای خرم‌آبادی برخورد کردم که با همکاران شنوا به این سفر آمده بود. این زائر ناشنوا وقتی با کاروان ما مواجه شد، از اینکه در آن سیل جمعیت، هم‌نوعان خودش را پیدا کرده بود، خیلی خوشحال شد. البته در مرحله اول سفرمان هم، وقتی صبح‌ها بعد از نماز در حرم امام حسین (ع) جمع می‌شدیم و با زبان اشاره دعا می‌خواندیم، ناشنوایانی که در حرم حضور داشتند، به جمع ما ملحق می‌شدند و از برنامه‌مان استفاده می‌کردند.»
موکب ناشنوایان عراقی در مسیر پیاده روی اربعین
وقتی ناشنوایان ایرانی و عراقی، همدیگر را پیدا می‌کنند
«ناشنوایان عراقی هم در کربلا یک کانون دارند که در آن دور هم جمع می‌شوند و فعالیت می‌کنند. هر سال در مسیر پیاده‌روی اربعین هم، ناشنوایان عراقی موکب برپا می‌کنند و در موکب اختصاصی خودشان از زائران پذیرایی می‌کنند. اتفاقا همسفران ناشنوای ما هم رفتند و این موکب را پیدا کردند و با گردانندگان ناشنوای آن، گپ زدند.»
موکب ناشنوایان در مسیر پیاده روی اربعین
حاج آقا مکثی می کند و در ادامه می گوید: «البته تعدادی از همسفران ما، از قبل هم دوستان ناشنوای عراقی داشتند و با آنها در ارتباط بودند. با توجه به همین ارتباطات صمیمانه، این ناشنوایان عراقی وقتی برای زیارت به مشهد می‌آیند، به هیئت ما هم سر می‌زنند و در برنامه‌های آن شرکت می‌کنند.»
زائران ناشنوای مشهدی، مهمانان خاص مهمانسرای حرم کاظمین شدند
روایت سفر کربلا به آخر رسیده و حجت‌الاسلام اژدرمحمدی می‌خواهد دفتر خاطراتش از این سفر فراموش نشدنی را ببندد که انگار خاطره ویژه‌ای در ذهنش جرقه زده باشد، دوباره دفتر دوست‌داشتنی‌اش را باز می‌کند و سراغ یک صفحه نورانی رفته و می‌گوید: «به حرم مطهر امام موسی کاظم (ع) و جوادالائمه (ع) در کاظمین که رسیدیم، بدون هیچ پیش‌زمینه ذهنی به سراغ متولیان حرم رفتم و توضیح دادم از ایران و مشهد آمده‌ایم و اعضای کاروان ما، همگی ناشنوا هستند. همین کافی بود برای اینکه این عزیزان با یک لطف بزرگ، ما را غافلگیر کنند. چند دقیقه بعد، نماینده تولیت حرم کاظمین آمد و کاروان ما را به مهمانسرای حرم دعوت کرد. خبر که به اعضای کاروان رسید، از خوشحالی سر از پا نمی‌شناختند. درست حال زائران امام رضا (ع) را داشتند که بعد از عمری چشم‌انتظاری، غذای حضرتی نصیب‌شان شده باشد. خلاصه آن روز، همسفران ناشنوای بی‌ریای ما، مهمان خاص مهمانسرای حرم کاظمین شدند و پذیرایی ویژه‌ای از آنها به عمل آمد.»
«حسین طاهری»، مهمان برنامه «ازسرگذشت» در قسمت ویژه ناشنوایان
وقتی مداح جوان، حامی جامعه ناشنوایان می‌شود
روحانی جوان مشهدی که حالا سال‌هاست حامی سرسخت و دلسوز ناشنوایان کشور است و حتی به خاطر آنها، مسیر زندگی‌اش را از تحصیل در رشته مهندسی عمران به تحصیل در حوزه تغییر داده، از هر فرصتی برای بیان مشکلات و نیازهای جامعه ناشنوایان کشور استفاده می‌کند و از هیچ تلاشی برای بهبود شرایط آنها به‌ویژه در زمینه اجتماعات و فعالیت‌های مذهبی، فرهنگی و اجتماعی دریغ نمی‌کند. حضور در برنامه تلویزیونی «ازسرگذشت» هم، یکی از همین تلاش‌ها بوده. حجت‌الاسلام رضا اژدرمحمدی که به‌اتفاق پدر و مادر ناشنوایش در این برنامه شرکت کرده بود، می‌گوید: «علاوه‌بر ما، یک خانواده هم با دختر ناشنوایشان در این برنامه حضور داشتند و صحبت‌های خوبی درباره شرایط و مشکلات ناشنوایان و خانواده‌هایشان مطرح شد. بخشی از برنامه هم به توصیف حس و حال و عشق ناشنوایان نسبت به اهل بیت (ع) و به‌ویژه امام حسین (ع) اختصاص داشت و همه دوست داشتند بدانند با توجه به اینکه ناشنوایان از شنیدن روضه محروم هستند، چطور با مجلس عزای امام حسین (ع) ارتباط برقرار می‌کنند و این عشق در وجودشان ایجاد می‌شود.
روضه ای که حسین طاهری خواند و حاج آقا اژدرمحمدی با زبان اشاره برای ناشنوایان ترجمه کرد
این برنامه، یک مهمان ویژه دیگر هم داشت. آقای حسین طاهری، مداح اهل بیت (ع) در این برنامه حضور داشتند و با داستان زندگی مهمانان ناشنوا همراه شدند. ایشان نشان دادند علاقه خاصی به جامعه ناشنوایان دارند و دلشان می‌خواهد به آنها کمک کنند. وقتی خانم ناشنوای حاضر در برنامه گفت: «ما در هیئت و مجالس مذهبی، فقط با لب‌خوانی می‌توانیم تا حدی از آنچه سخنران و مداح می‌گویند استفاده کنیم و وقتی چراغ‌های مجلس خاموش می‌شود، دیگر راه ارتباطی ما با جلسه قطع می‌شود»، آقای طاهری گفتند: «به همین دلیل است که ما در مجلس‌مان، چراغ آن بخش از فضا که مداح در آن حضور دارد را خاموش نمی‌کنیم. البته می‌دانم که این هم، کافی نیست چون اگر ناشنوای عزیزی در انتهای مجلس نشسته باشد، از آن فاصله نمی‌تواند صورت مداح را به وضوح ببیند و لب‌خوانی کند. ما می‌دانیم که در حوزه ناشنوایان، خیلی کم‌کاری داشته‌ایم و باید جبران کنیم.»
آقای طاهری نکته دیگری هم گفتند که برای من جای خوشحالی داشت. ایشان در صفحه شخصی‌شان، نماهنگ‌های تولیدی گروهشان ازجمله نماهنگ ویژه اربعین‌شان را به من نشان دادند و گفتند: «ما این نماهنگ‌ها را با زیرنویس منتشر کرده‌ایم تا عزیزانی مثل ناشنوایان که امکان استفاده از صدا را ندارند، بتوانند از این طریق از محتوای نماهنگ استفاده کنند.» این میزان از توجه این مداح جوان به جامعه ناشنوایان، برای من باعث خوشحالی بود. در این برنامه، هم آقای قلیچ، مجری برنامه و هم آقای طاهری، ابراز علاقه کردند که در هیئت ما در مشهد حضور پیدا کنند. جالب است بدانید بعد از این برنامه، وقتی مداحان برجسته کشور با رییس رسانه ملی دیدار داشتند، آقای حسین طاهری درباره موضوع ناشنوایان صحبت کردند و با بیان مشکلات آنها در استفاده از مجالس و برنامه‌های مذهبی، از آقای جبلی خواستند در رسانه ملی توجه بیشتری به جامعه ناشنوایان کشور شود.»
*روایتی از یک موکب خاص در مسیر پیاده روی اربعین که گردانندگانش در سکوت برای امام حسین(ع) عزاداری و به زائرانش خدمت می کنند
پایان پیام/