یک بام و دو هوای رسانه‌ها در پوشش اعتراضات ایران و فرانسه
رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان در حالی بخش معناداری از گزارش‌های خود را به ناآرامی‌های پایان‌یافته در ایران متمرکز می‌کنند که اعتراضات فرانسه در صدر اخبار رسانه‌های جهان است. در ۴۸ ساعت مورد بررسی، به طور متوسط حدود ۲۰.۷ درصد محتوای تولیدی رسانه‌های بیگانه به موضوع نخست و تنها ۵.۳ درصد به وقایع کف خیابان‌های فرانسه اختصاص داشت.
فارس پلاس؛ دیگر رسانه‌ها – ایرنا نوشت:
اعتراضات فرانسه هفتمین روز پیاپی خود را سپری می‌کند؛ اعتراضاتی که از روز سه‌شنبه ۶ تیر با قتل «ناهل مرزوق» جوان ۱۷ ساله الجزایری و مغربی‌تبار به دست پلیس در شهر «ناتر» در حومه پاریس کلید خورد و به سایر شهرها و مناطق فرانسه و برخی دیگر از کشورهای اروپایی کشیده شد.
ناهل راننده خودرویی بود که به فرمان توقف پلیس بی‌توجهی کرد و در مقابل، پلیس بی‌محابا به وی شلیک کرد و او را کشت. این اتفاق و حوادث پس از آن، مساله مجوز پلیس در استفاده از خشونت علیه مردم عادی را به موضوعی برای شدت‌گرفتن اعتراضات و به خشونت کشیده شدن آن در فرانسه بدل کرد.
«امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه در تازه‌ترین موضع‌گیری درباره اعتراضات گسترده در این کشور از وزرای کابینه‌اش خواسته از تمام قدرت خود استفاده کرده و هر کاری می‌توانند انجام دهند تا نظم و آرامش را به کشور بازگردانند.
مکرون همچنین معترضان نوجوان را تحت تاثیر شبکه‌های اجتماعی و بازی‌های ویدئویی دانسته و از والدین فرانسوی خواسته بود که از حضور نوجوانان در خیابان‌ها جلوگیری کنند.
وقوع بیش از ۲۵۰۰ حادثه آتش‌سوزی وسیله نقلیه و ساختمان، بازداشت بیش از ۱۳۰۰ نفر، زخمی و مجروح شدن ده‌ها نفر، آماده‌باش گسترده پلیس برای سرکوب اعتراضات، ثبت صحنه‌هایی از خشونت پلیس در برابر معترضان و … از التهاب گسترده در فرانسه خبر می‌دهد؛ التهابی که چندان به چشم رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان نیامده است. به جای آن، این رسانه‌ها ترجیح دادند در بحبوحه اعتراضات فرانسوی‌ها، آتش خاکستر شده ناآرامی‌ها در ایران را روشن نگه دارند.
این در حالی است که وقایع امروز فرانسه از جهاتی به رخدادهای سال گذشته ایران شباهت دارد. نحوه درگذشت مهسا امینی که جرقه ناآرامی‌ها در ایران را روشن کرد، نشانه رفتن انگشت اتهام تشدید آشوب به سوی شبکه‌های اجتماعی، کشیده شدن اعتراض به آشوب و خشونت و…
اولویت‌های معنادار رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان
اینکه رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان، حجم عمده‌ای از محتوای خود را به اخبار و مسائل مرتبط با ایران اختصاص بدهند، مساله‌ای منطقی و مقبول است، با این حال مقایسه میزان محتوای تولید شده در این رسانه‌ها درمورد اعتراضات کنونی فرانسه و اعتراضات پایان یافته ایران، معنادار است.
بررسی و تطبیق آمار محتوای تولید شده در مورد این دو موضوع در رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان، آمار جالب توجهی به دست می‌دهد. برای این مهم، پژوهشگر ایرنا به بررسی کانال تلگرامی رسانه‌هایی چون «بی‌بی‌سی فارسی»، «رادیوفردا»، «صدای آمریکا»، «ایران اینترنشنال»، «دویچه‌وله فارسی» و «ایندیپندنت فارسی» در بازه زمانی ۴۸ ساعته از ساعات ابتدایی ۹ تیر تا پایان روز ۱۰ تیر (ابتدای ۳۰ ژوئن تا پایان اول جولای) پرداخته است.
بر اساس این بررسی، رادیو فردا در بازه زمانی یادشده، حدود ۳۰ درصد از کل محتوای خود را به آنچه «اعتراضات ایران» یا «مقاومت مدنی ایرانیان» خوانده می‌شود اختصاص داد، در حالی‌که در همین بازه، تنها ۲.۳۲ درصد از محتوای این رسانه به اعتراضات فرانسه پرداخت.
ایران اینترنشنال هم ۲۷ درصد از محتوای خود را به مسائل مرتبط با تداوم اعتراضات در ایران (از مساله حجاب تا کشته‌شدگان و …) اختصاص داد و تنها در ۴.۱۶ درصد از گزارش‌های خود به اعتراضات فرانسه پرداخت.
دویچه‌وله فارسی در حالی در ۲۱.۱۵ درصد از گزارش‌های خود تلاش کرد شعله اعتراضات در ایران را روشن نگه دارد که همزمان تنها ۷.۶۹ درصد از محتوای خود را به اعتراضات پرالتهاب در فرانسه اختصاص داد.
صدای آمریکا در ۱۷ درصد از محتوای کانال تلگرامی خود به مسائل مرتبط با اعتراضات ایران پرداخت در حالی که مسائل مرتبط با اعتراضات فرانسه تنها ۴.۷ درصد از محتوای این کانال را تشکیل داد.
بی‌بی‌سی فارسی در ۱۵.۱۷ درصد از محتوای خود به طورمستقیم یا تلویحی نارضایتی‌ها در ایران را پوشش داد یا در مورد آن خبرسازی کرد در حالی که فضای به شدت متشنج فرانسه تنها توانست سهمی ۶.۸ درصدی از محتوای کانال تلگرامی این رسانه را تصاحب کند.
ایندیپندنت فارسی هم در حالی در ۱۴.۰۷ درصد از اخبار خود به مسائل ایران در حوزه نارضایتی‌ها پرداخت که ۶.۶۶ درصد اخبارش تنش و ناآرامی در فرانسه را مورد توجه قرار داد.
در جدول زیر تعداد اخبار تفکیکی این رسانه‌ها آمده است. همان طور که گفته شد، بازه زمانی مورد بررسی از ساعات ابتدایی روز جمعه ۹ تیر تا پایان شنبه ۱۰ تیر است.
یک بام و دو هوا برای چیست؟
تلاش برای زنده نگه داشتن شعله ناآرامی‌ها و تشدید نارضایتی‌های عمومی در جامعه ایران، بازخوانی و تکرار حوادث رخ داده در کشور در سال گذشته، تکرار نام و یاد کشته‌شدگان منتسب به اعتراضات ۱۴۰۱، برجسته‌سازی عبارات معناداری چون «حجاب اجباری» و «سرکوب»، دامن زدن به حس بی‌اعتمادی عمومی، تلاش برای تعمیق فاصله میان مردم و حاکمیت، تلاش برای ترغیب مردم به «مقاومت خاموش» و … به رسانه‌های خارجی فارسی زبان مجالی نمی‌دهد تا مهم‌ترین مسائل مورد توجه مردم ایران و جهان را به طور دقیق و در خور پوشش دهند.
رخدادهای فرانسه این روزها بخش مهمی از سرخط رسانه‌های جهان را تشکیل می‌دهد، با این حال رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان بسیار کم به این موضوع می‌پردازند. گویا ناآرامی‌های پایان یافته ایران در مقایسه با اعتراضات کنونی فرانسوی‌ها برایشان مهم است. شاید هم پرداختن به اعتراضات فرانسه و مسائل مرتبط با آن چون خشونت پلیس، بسیج نیروهای سرکوبگر، حمله دولت به رسانه‌های اجتماعی و … کوس رسوایی این رسانه‌ها را زمین بزند که در جریان ناآرامی‌های ایران، نظام سیاسی تهران را به همین عناوین متهم می‌کردند و بر آتش تنش‌ها دامن می‌زدند.
پایان پیام/غ