پرسشی که هر سوم خرداد باید از خودمان بپرسیم!
امروز سوم خرداد است. حجاب معاصرت نمی گذارد ما حماسه بزرگ آزادسازی خرمشهر را چنان‌که باید درک کنیم. آیندگان در دهه‌های بعد، از این حماسه بیشتر خواهند گفت، از اینکه روزی در این سرزمین کسانی با دست‌های خالی در برابر دشمنی تا دندان مسلح و متکی به حمایت مادی و معنوی، ناممکنی را ممکن کردند.
فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- الف نوشت: از دلایل نظامی این پیروزی و رشادت‌های فرماندهان و رزمندگان ارتش و سپاه در عملیات بیت‌المقدس که به این حماسه منتهی شد بسیار گفته شده. هر چند که حق برخی از این حماسه‌سازان نسبت به دیگران کمتر اَدا شده و در افکار عمومی فقط نام و تصویر شهید جهان‌آرا نقش بسته است.
اما امروز در کنار یادکرد این حماسه‌سازی و زنده کردن یاد همه حماسه‌آفرینان باید به عواملی که باعث خلق آن شد بیشتر پرداخت و این سؤال را بیشتر واکاوای کرد که چطور چنین پیروزی در برابر دشمنی چنان آماده رخ داد؟! و آیا این حماسه «رخدادی» بود که دیگر هرگز تکرار نمی‌شود یا می‌توان با تکیه بر عوامل پدیدآورنده آن انتظار این حماسه‌آفرینی را در عرصه‌های دیگر حیات اجتماعی نیز داشت؟
مشهور است که مورخان، تاریخ را عرصه رخدادهایی غیرقابل تکرار و منحصر به فرد می‌دانند. هر رویداد تاریخی فقط یک بار رخ می‌دهد و امکان تعمیم شرایط زمانی و مکانی آن محال است. علت‌های تاریخی نیز علت‌هایی هستند خاص که فقط به کار تبیین همان رویداد می‌آیند نه رویدادهای مورد انتظار مشابه دیگر. چرا که نه عوامل پدیدآورنده آن رخداد دیگر موجودند و نه شرایط زمانی و مکانی آن.
دسته دیگر اما تاریخ را قابل تکرار می‌دانند و معتقدند می‌توان با بازآفرینی عوامل پدیدآورنده رویدادهای که در گذشته محقق شده باز هم تاریخ را هر چند در زمان و مکانی دیگر تکرار کرد.
نظر آنان درباره رخداد فتح خرمشهر یقینا این نیست که خرمشهر اشغال و دوباره با رشادت آزاد می‌شود بلکه آنچه مورد اشاره و رویداد اصلی است نه در جغرافیای خرمشهر یا هر مکان و زمان دیگر، بلکه در ذهن و ضمیر عاملان و بازیگران جامعه و تاریخ می‌گذرد.
از این منظر اگر عاملان اصلی تاریخ و جامعه یعنی انسان‌ها با همان حوادث گذشته مواجه شوند، در صورت برقرار بودن شبکه معنایی و تفسیری که با آن جهان و حیات اجتماعی‌شان را در گذشته معنا می‌کردند، همان پاسخ گذشته را خواهند داد و از این نظر تاریخ عرصه تکرار دائمی رفتارهای فردی و اجتماعی است که فقط در زمان و مکان‌های متفاوت رخ داده است.
به تعبیر ساده‌تر مسأله این است که آیا ما به عنوان عاملان اصلی تاریخ‌مان همان انسان‌های زمان فتح بزرگ ملی‌مان یعنی آزادی خرمشهر هستیم یا نه؟!
پایان پیام/ت