بانوی فناوری که با دنیای سه‌بعدی به ایران بازگشت
«زهره سلیمی»، دکتری مهندسی پزشکی از دانشگاه آلبرتا و فوق دکتری مهندسی پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی همدان است، بانوی فناوری که «واقعیت مجازی» نامی غیر آشنا و جذاب را حیطه فعالیت خود معرفی می‌کند و از برگشتن به عشق وطن و کار کردن برای بچه‌های اتیسم می‌گوید.
خبرگزاری فارس-همدان: در میان تمام قصه‌های تلخ رفتن و نیامدن، گاهی قصه‌ای است از برگشتن به عشق وطن و کار کردن برای بچه‌های اتیسم؛ همین کافیست تا سوژه برق بزند و چشم خبرنگار را بگیرد و سئوال "چرا برگشتید؟" از اول تا انتهای مصاحبه گوشه ذهنش حباب نترکیده شود.
سئوالی که اگرچه می‌تواند برای همه جالب باشد، اما باید در زمان درست پرسیده شود. بنابراین تا هنگامی که زمان درست آن فرا برسد، باید کلی با خودت کلنجار بروی و روند مصاحبه را مدیریت کنی.
مصاحبه با «زهره سلیمی»، دکتری مهندسی پزشکی از دانشگاه آلبرتا و فوق دکتری مهندسی پزشکی از دانشگاه علوم پزشکی همدان، همانی که با همسرش به اتفاق هم مسیر فعالیت‌های فناورانه را پیمودند و بالاخره به ایران بازگشتند.
این بانوی فناور «واقعیت مجازی» نامی غیر آشنا و جذاب را حیطه فعالیت خود معرفی می‌کند؛ مسأله‌ای که اگر در اینترنت به جستجوی آن بپردازید در منابع فارسی بیشتر با کارکرد در حوزه گیمینگ بر می‌خوردید.
اما سلیمی این فناوری را در راه آموزش بچه‌های اوتیسم، درمان و حتی صنعت گردشگری به خدمت درآورده، همین به خدمت گرفتن فناوری باب گفت‌وگوی ما را با بانوی محجبهِ فناور و صدالبته نخبه در حوزه واقعیت مجازی باز می‌کند.
فارس: ابتدا خود را معرفی کنید؟
سلیمی: من زهره سلیمی هستم، ۳۸ ساله، فوق دکتری مهندسی پزشکی که چند سالی است در حوزه واقعیت مجازی و تولید محتوای آموزشی در کشور کانادا و ایران فعالیت کرده و موفق شدم محتواهای آموزشی جدیدی در سطح دنیا عرضه کنم.
فارس: واقعیت مجازی که شما به عنوان حیطه فعالیت خود معرفی می‌کنید چیست و چه کاربردی در ایران و دنیا دارد؟
سلیمی: فعالیت ما در حوزه واقعیت مجازی است، به این ترتیب که با یک هدست وارد دنیای سه‌بعدی و ۶ وجهی دیگری می‌شوید که امکان راه رفتن و تعامل برقرار کردن فراهم است. در واقع واقعیت مجازی امکانات و ویژگی‌های خاصی دارد به عبارتی پتانسیلی بیش از تصور.
این ظرفیت در دنیا اولین کاربردش برای بازی است، اما کاربردهای خیلی وسیع دیگری از جمله آموزش دارد در کشور هم با همین مناسبت بازی وارد شد و موارد دیگر بسیار کمرنگ است، در حالی که این فناوری در حوزه آموزش و حوزه‌های دیگر بسیار کاربردی است.
فارس: شما چه تلاشی در راستای بهرهگیری از این فناوری در حوزه‌های دیگر کردید؟
سلیمی: ما تلاش کردیم از این پتانسیل در موارد دیگری بهره بگیریم؛ تولید محتوایی که آموزش‌محور باشد، بنابراین تولید محتوای آموزشی برای بچه‌های اتیسم را مدنظر قرار دادیم و پیش گرفتیم.
در دیگر مناطق دنیا از این فناوری برای آموزش بچه‌های اتیسم استفاده می‌شود و مثمرثمر واقع شده از همین رو ما هم اقدام کردیم. این فناوری یک سری ویژگی خاص دارد که در این حوزه بسیار کاربردی است مثل تصویری بودن فضا و یا تقویت دریافت شنیداری بچه‌های اتیسم.
البته که این فناوری تا پیش از این در دسترس بچه‌های اتیسمی کشورمان قرار نداشت، پس دست به کار شدیم تا این امکان ایجاد و در دسترس عموم قرار گیرد.
شروع این پروژه همزمان با پروژه فوق دکتری خودم بود و بعد از آن مصمم شدم طرح‌های مشابهی را برنامه‌ریزی کنم و در دستور کار قرار دهم که منتج شد به تولید دو محصول آموزشی نوین در این حوزه.
محصولاتی مخصوص بچه‌های اتیسم و نیازهای ویژه؛ مورد اول گیم در بستر واقعیت مجازی است که اشکال هندسی دوبعدی و سه‌بعدی و رنگ‌ها را به بچه‌های اتیسم آموزش می‌دهد، به این ترتیب که بچه خودش را در محیطی همچون جنگل مجازی می‌بیند، جنگلی که به وفور اشکال هندسی در رنگ‌ها و سایزهای مختلف دارد.
آشنایی با اشکال هندسی و رنگ‌ها هدف این پروژه است که برای اولین بار در کشور و در دنیا مطرح شده است. محصول جدید دیگر آموزش احساسات به بچه‌های اتیسم است؛ این محصول در شناخت و خوانش احساسات اصلی یاری‌گر بچه‌ها خواهد شد.
این طرح مجموعه‌ای از روایات کوتاه کودکانه است و کودک هنگام استفاده از این محصول خود را در فضایی مانند مهدکودک می‌بیند که در آنجا ماجراهایی اتفاق می‌افتد و در خلال این ماجراها احساساتی مانند شادی، خشم و ترس احساس می‌شود.
محصول ما با کدگذاری شکلی و رنگی این احساسات، به کودکان در شناخت احساسات کمک می‌کند. ناگفته نماند این دو محصول درمانی از صفر تا صد کار شرکت فناور ماست که البته با جدیت این روند را ادامه خواهیم داد.
فارس: به جز حوزه درمانی در چه موارد دیگری می‌توان از واقعیت مجازی بهره برد؟
سلیمی: به غیر از این موارد محصولات دیگری هم ارائه داده‌ایم، به طور مثال بسته‌های آموزشی مانور سیل و زلزله در بستر واقعیت مجازی که مناسب همه بچه‌هاست.
بچه‌ها می‌توانند با استفاده از این محصولات خود را در هنگامه و میانه بلایای طبیعی ببینند و در این صحنه نزدیک به واقعیت با اقدامات عاجلی که باید انجام دهند به نحو موثری آشنا شوند.
همچنین آموزش‌های متفاوتی در این بستر آماده کرده‌ایم همچون آموزش بدن‌شناسی، به طوری که دانش‌آموزان با نحوه کار سیستم گوارش در حین و بعد از بلعیدن غذا با تصویرسازی در بدن خودشان آشنا می‌شوند.
در واقعیت مجازی از این دست آموزش‌ها در سطوح مختلف و با جامعه هدف مختلف به وفور می‌توان تهیه کرد؛ از این دست آموزش‌ها در محصولات ما می‌توان به آموزش در حوزه ستارهای فلکی، منظومه شمسی، دنیای دایناسورها و آتش‌فشان‌ها اشاره کرد.
فارس: آیا امکان بهرهگیری از واقعیت مجازی در صنعت گردشگری و رونق آن وجود دارد؟
سلیمی: بله، محصولات گردشگری هم تولید کرده‌ایم و این بخش دیگر این فضاست، به طور مثال در راستای ثبت جهانی هگمتانه همکاری داریم؛ به این ترتیب که پروژه واقعیت مجازی هگمتانه را دست گرفتیم و تور مجازی عکس و فیلم‌محور ایجاد کردیم تا علاقمندان بهره ببرند.
این پروژه در دو فاز طراحی شده، قدم اول خلاصه می‌شود در تور بازدید از محوطه هگمتانه و فاز بعدی بازسازی هگمتانه قدیم در بستر واقعیت مجازی؛ به شکلی که مخاطب خودش را در فضای هگمتانه قدیم احساس می‌کند.
پروژه "همسر خوب" را هم داشیم، طرحی که گپ‌وگفت صحیح و واکنش‌های مناسب بین همسران را دنبال می‌کند. به نحوی که این طرح انتقال خواسته‌های طرفین با روش و منش درست را تبیین می‌کند.
فارس: با مجموعه‌های دولتی و خصوصی برای حل مسائل مختلف همکاری داشتید؟
سلیمی: در مجموع با ارگان‌ها همکاری داشتیم همچون همکاری با آب منطقه‌ای در راستای پروژه بزرگ انتقال آب از سد تالوار به همدان و مواردی از این دست، چراکه این فناوری و به خصوص تولید محتوا در این حوزه در کشور شروع شده و کار در برخی از ابعاد محتوایی برای اولین بار رخ داده و ما جزو پیشگامان این فناوری هستیم.
فارس: تمایز کار شما به عنوان پیشگامان این عرصه چیست و آیا محصولات تولیدی شما روانه بازار شده است؟
سلیمی: تولید محتوای بومی تمایز کار ماست، محتوایی با زبان فارسی و بومی‌سازی شده که واقعی و مبتنی بر امکانات داخلی طراحی شده و برای مخاطبان از همه جهات کاربردی است.
این پروژه‌ها به ویژه بسته‌های آموزشی بچه‌های اتیسم در دسترس قرار دارد و به بازار عرضه شده و کماکان در تلاش هستیم گسترده‌تر به دست مخاطبان برسد.
فارس: در ادامه از مهاجرت به خارج از کشور و فعالیت‌های آن روزها توضیح دهید.
سلیمی: سال ۹۰ به اتفاق همسرم برای ادامه تحصیل به کانادا مهاجرت کردیم، به این ترتیب که هر دو نفر توانستیم همزمان از دانشگاه آلبرتا، در سطح دکتری پذیرش بگیریم. البته من در رشته مهندسی پزشکی و همسرم در رشته مهندسی مواد.
تز دکترایم توسعه یک شبیه‌ساز ویلچررانی بود که در آن از واقعیت مجازی برای کامل شدن این شبیه‌ساز استفاده کردم. پروژه‌های داوطلبانه هم داشتم که می‌توانم به مربیگری لیگ ربات‌های لگو برای بچه‌های اتیسم اشاره کنم.
همچنین چند ثبت اختراع داشتم که یکی از آن موارد اکنون در کانادا در حال پیگیری و ورود به بازار است، نام این محصول ردلاینر است در واقع دستگاهی که به ویلچر متصل می‌شود و اگر فرد ویلچری بیش از اندازه به دستان خود فشار وارد کرد، برای جلوگیری از آسیب‌های ثانویه به شانه و مچ‌ها، در لحظه به کاربر اخطاری برای متعال کردن نیرو بدهد.
فارس: چرا تصمیم گرفتید به ایران بازگردید و در همدان فعالیت کنید؟
سلیمی: من و همسرم پس از پایان دوران تحصیلات به ایران بازگشتیم چون از اول بنای ماندن نداشتیم، تصمیمان و هدفمان برگشت بود و این تصمیم چند دلیل داشت. در وهله اول اهمیت خانواده است؛ ما دوست داشتیم عمرمان را کنار خانواده و عزیزانمان سپری کنیم.
باید این فرصت را غنمیت می‌شمردیم و این یکی از دلایل مهم برگشت ما به ایران بود. دلیل دیگر که اهمیتش کمتر از مورد قبل نیست انگیزه تلاش برای کشور و مردممان و کمکی هر چند کوچک به رشد و پیشرفت ایران است.
چنین هدفی انگیزه قوی‌تر و ارزشمندتری برای فعالیت‌های روزانه به من می‌دهد تا جایی که علیرغم مشکلات بسیار در زمینه تولید محصولات جدید، به تلاشم ادامه دهم.
و در نهایت فرزندانمان هم مهم بود که ترجیح می‌دادیم با هویت ایرانی و فرهنگ ایرانی و اسلامی رشد پیدا کنند. ما خانواده‌هایی از دوستانمان که مقیم کانادا بودند را دیده بودیم که با چه تلاشی توانسته بودند فرزندانی با فرهنگ ایرانی تربیت کنند، اما می‌دیدیم که این موضوع در نسل بعدی این فرزندان به مراتب کمرنگ‌تر شده و از بین می‌رود.
از همین رو مصمم بودیم برای برگشت، تا هویت ایرانی فرزندانمان حفظ شود و از نظر فرهنگی و مذهبی در آب و خاک خودمان رشد کنند.
فارس: آیا در داخل کشور حمایت لازم را دریافت کردید؟
سلیمی: کار در ایران با مشکلات و معضلات متعددی روبروست، موانع بزرگی که بعضا مخل پیشرفت و تداوم در این مسیر است.
باید تاکید کنم حمایت‌های لازم بعضا صورت نمی‌گیرد، به طور مثال نیازهای اولیه شرکت‌های چون ما اینترنت است که در نظر گرفته نمی‌شود. تا سال گذشته اوضاع اینترنت خوب نبود و متاسفانه از سال گذشته به بعد اوضاع اینترنت وخیم‌تر هم شد.
هدست‌هایی که ابزار کارماست تحریمی است و استفاده و تولید محتوا برای این محصولات به دلیل تحریم سختی فراوان دارد. در این راه به جای کمک برای مقابله با تحریم‌های اینترنتی، بالعکس مسدود شدن پی در پی «تحریم‌شکن‌ها» را داریم و تحریم‌شکن‌های معرفی شده از سوی دولت هم به هیچ وجه کافی نیستند، ولی علیرغم پیگیری‌های بسیار و مستمر راه به جایی نبردیم.
از این دست موارد فراوان است که به نوعی سنگ‌اندازی به حساب می‌آید، البته ما متوجه نگرانی‌ها و دلایل پشت این کار هستیم اما با نظارت و یا کد دسترسی این اتفاق می‌توانست میسر شود که نشد.
فارس: در این راه با توجه به مشکلاتی که از آن نام بردید، دلسرد شدید؟
سلیمی: ناگفته نماند فرآیند تحویل پروژه‌های دولتی هم داستانی است طولانی و خسته‌کننده و گاهی افراد فناور را با دلسردی و احیانا ناامیدی روبرو می‌کند، کندی فرآیند در مراحل ادارات کاملا مشهود است از طرف دیگر در فرصت بسیار کوتاهی محصول نهایی را می‌خواهند در حالی که قاعدتا باید برعکس باشد.
در حقیقت کندی‌ها و رفت و آمدهای بی‌نتیجه و اغلب تعلل‌های گاه و بی‌گاه، کار کردن شرکت‌های فناور را با مشکلات فراوان مواجه کرده است.
برای کار کردن و تلاش کردن در اینجا باید کفش آهنین داشت و خستگی را خسته کرده و به اصطلاح کم نیاورد؛ می‌دانید؟ به گمانم این مسیر پایمردی می‌خواهد و صد البته توکل بر خداوند که راهگشاست.
فارس: ممنونم از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، اگر نکته‌ای در پایان دارید، بفرمایید؟
سلیمی: از همراهی خانواده، همسر و همکارانم تشکر می‌کنم که انصافا در این مسیر حامی و کمک حالم بودند.
همچنین امیدوارم افرادی که دستشان می‌رسد برای کمک کردن، در عمل کمک کنند و حامی باشند تا بهترین‌ها برای کشور و مردممان رقم بخورد.
پایان پیام/89033/