بخش کودک نمایشگاه کتاب؛ بدون جذابیت و پُر از آثار ترجمه‌ای+عکس
بخش کودک و نوجوان نمایشگاه کتاب امسال در فضایی مجزا در حیاط مصلی و زیرزمین رواق شرقی قرار دارد. فضایی که برای حضور کودکان اصلاً مناسب‌سازی نشده و جذابیتی ندارد. از سوی دیگر این بخش مملو از آثار ترجمه‌ای است.
خبرگزاری فارس ـ حوزه کتاب و ادبیات ـ امیرحسین کسائی: مقام معظم رهبری روز شنبه ۲۳ اردیبهشت‌ماه با حضور در سی و چهارمین نمایشگاه کتاب ضمن بازدید از بخش‌های مختلف، خطاب به مسئولان و نویسندگان بخش کودک و نوجوان فرمودند: «روی مسأله کودکان هر میزان می‌توانید هم از لحاظ کمیت و هم از لحاظ کیفیت کار کنید تا بتوانید کودکان و نوجوانان را جذب کنید. هنوز داستان‌های خارجی مربوط به کودک بر مجموعه کارها غلبه دارد و این خیلی عیب بزرگی است.»
این بیان رهبر انقلاب موجب شد تا با کلیدواژه‌های جذابیت و داستان‌های خارجی نگاه مجددی به بخش کودک و نوجوان نمایشگاه امسال داشته باشیم.
در ورودی بخش کودک که پارکینگ موتورها هم هست
بخش کودک در حیاط مصلی برپا شده است
بخش کودک و نوجوان نمایشگاه امسال به صورت متمرکز در فضای خارج از مصلی و زیرزمین رواق شرقی قرار گرفته است. اتفاقی که شاید این نوید را دهد که در فضایی مستقل، کاری برای کودکان صورت گرفته است و تلاش شده تا این بخش جذابیت‌های خاصی برای کودکان داشته باشد. اما این تصور با نزدیک شدن به ورودی این بخش، کاملاً رنگ می‌بازد. ورودی این بخش از سمت حیاط مصلی با یک تابلو و سر در که روی آن نوشته «ناشران کودک و نوجوان» به بازدیدکنندگان معرفی شده است، اما ورودی این بخش با پارک موتور و ماشین مقابل آن، مشابه پارکینگ شده است.
مسیر ورودی به بخش کودک و نوجوان که جذابیتی ندارد
مسیر ورودی به بخش کودک اصلاً مناسب نیست
هنگامی که از در ورودی بنای وارد شدن به این بخش را داشته باشید با دو ردیف پله روبه‌رو می‌شوید که برای خانواده‌ها و کودکان تردد از آن سخت و دشوار است. اضافه بر اینکه این بخش از مصلی در حال ساخت و ساز است و خاک و سنگریزه در کف این بخش و روی پله‌ها وجود دارد و هنوز بخش‌هایی با نصب بنر و پلاستیک جدا شده که پشت آن‌ها گویی روند ساخت و ساز همچنان دارد. جباری یکی از بازدیدکنندگان که به همراه همسر و کودک خود در این بخش حاضر شده، می‌گوید: «مسیر ورودی به این بخش اصلاً مناسب نیست و بعد از گذر از کلی پله تازه وارد سالن ناشران کودک و نوجوان می‌شویم. البته این بخش دارای در پشتی هم هست، اما مسیر دسترسی به آن خوب اطلاع‌رسانی نشده است.»
بچه‌ها بدلیل جذاب نبودن بخش کودک خسته می‌شوند
بچه‌ها با دیدن بخش کودک خسته می‌شوند
بعد از این خان سخت و دشوار برای خانواده‌ها و کودکان، شاید امید اینکه بناست وارد فضایی جذاب برای کودکان شوند، انگیزه‌ای باشد، اما زمانی که چند پله پایین می‌آیند و با غرفه‌های این بخش مواجه می‌شوند، آب سردی روی آن‌ها ریخته می‌شود. فضای بخش کودک به شدت از نظر تهویه دچار مشکل است و هوای این بخش گرم است. از نظر بصری هم به غیر از تلاش و ابتکار ناشران و غرفه‌داران در تزیین غرفه‌های خود، هیچ نشانه و تصویر جذابی برای کودکان از سوی مسئولان برپا کننده نصب نشده است؛ گویی آن‌ها فقط بخشی از مصلی را گرفته‌اند و با نصب چند پارتیشن و استند و کاملاً خام در اختیار انتشاراتی‌ها قرار داده‌اند. جباری می‌گوید: «زمانی که وارد این بخش شدیم با قدم گذاشتن در همان راهروی اصلی بچه ما خسته شد و درخواست داشت که خارج شویم. کاش مسئولان برای جذابیت بصری غرفه‌ها هم تلاش می‌کردند.»
کمبودهای بخش کودک را می‌پذیریم
حسین صفری، مدیر کمیته اجرایی نمایشگاه کتاب تهران در پاسخ به پیگیری ما در خصوص مشکلات و اعتراضات بازدیدکنندگان درباره بخش کودک و نوجوان می‌گوید: «این انتقادات را می‌‌پذیرم و تنها کاری که ما امسال برای بخش کودک انجام داده‌ایم، این است که وسعت این بخش را به ۴ هزار متر افزایش داده‌ایم، اما در زمینه تهویه و جذاب‌سازی و تزئین بخش، کاری نکرده‌ایم.»
۸۰ درصد آثار ترجمه و ۲۰ درصد تألیفی است
کمی از ظاهر و شکل و شمایل این بخش از نمایشگاه گذر کنیم و سراغ محتواهای ارائه شده برویم. مقام معظم رهبری نکته‌ای را تذکر دادند که نشان از کم‌کاری نویسندگان حوزه کودک داشت. ایشان فرمودند: «هنوز داستان‌های خارجی مربوط به کودک بر مجموعه کارها غلبه دارد و این خیلی عیب بزرگی است.»
در یکی از راهروها چشمم به غرفه «فندق» بخش کودک انتشارات افق افتاد که با سلیقه و ابتکار خود تزئین خوبی برای غرفه خود داشت و تلاش کرده بود تا جلد تولیدات خود را هم جذاب ارائه کند. زندی‌پور مسئول این غرفه می‌گوید: «در مجموع ۵۰۰ اثر به نمایشگاه امسال آوردیم» کمی سَر می‌چرخانم و به عناوین و نویسنده‌های کتاب‌ها نگاهی می‌اندازم. از او می‌پرسم چند درصد آثار تألیف نویسنده‌های داخلی است که می‌گوید: «آثار ما ۸۰ درصد ترجمه است و تنها ۲۰ درصد تولید نویسنده‌های ایرانی است.»
تصاویر و محتواهای ۱۸+
مسیر را ادامه می‌دهم و سراغ دیگر غرفه‌ها می‌روم و نگاهی به آثار می‌اندازم. جالب است موضوع «خودکشی» هم برای کودکان و نوجوانان هم کتاب شده است. آیا واقعاً انتخاب این عنوان برای کودکان و نوجوانان تناسبی دارد؟ تصویرسازی و عناوین برخی از کتاب‌ها هم پیام‌هایی داشت که انگار بیش‌تر برای «رده سنی بالاتر از ۱۸ سال» مناسب بود. با همین افکار سراغ انتشارات پیام شرق می‌روم و مستقیم از مسئول غرفه، خانم کیانی می‌پرسم: چرا کتاب‌های ایرانی در بخش کودکان تا این حد کم است؟ مشکل از انتشاراتی‌هاست یا نویسندگان که می‌گوید: «هر۲ تقصیر دارند. ما آثار کهن متعددی داریم که متاسفانه هنوز برای با زبان مناسب برای کودکان تولید نشده است. از سوی دیگر، انتشارات هم به دلیل مشکلاتی مانند قیمت کاغذ و گلاسه نمی‌تواند آثار خوبی تولید کند. ضلع سومی را هم اضافه کنم که تصویرسازان حوزه کودک هم ضعف دارند و نمی‌توانند تصویرسازی و شخصیت‌سازی‌های مناسبی داشتند. رستم چهره اساطیری ما را طوری می‌کشند که کودک فرار می‌کند. مجموع این عوامل موجب می‌شود که کودکان ما به آثار حوزه کودک داخلی توجه نکنند. همچنین خانواده‌ها هم به دنبال آثار نویسندگان خارجی مطرح در حوزه کودک هستند و به آثار نویسندگان ایرانی کمتر توجه دارند.»
ارزش‌های انقلاب و شهدا در آثار کودک مغفول است
این روزها که فضای مجازی شبهات متعددی در ذهن نوجوانان و حتی کودکان ما ایجاد کرده است، خانواده‌ها عزم خرید کتاب‌هایی برای غنابخشی اطلاعات کودکان و همچنین اطلاعاتی با زبان کودکانه دارند که متأسفانه جزء انتشارات جمال و قدیانی و چند ناشر دیگر، باقی آن ۲۲۰ موسسه‌ای که راهی نمایشگاه شده‌اند، آثاری در حوزه انقلاب و شهدا ندارند. آثاری که می‌تواند بنیه انقلابی کودکان را تقویت کند. مطلبی که بارها مقام معظم رهبری هم تاکید دارند که هم در آثار حوزه کودک و کتاب‌های درسی به معرفی شهدا و ارزش‌های انقلابی توجه شود که جای این امر در بخش کودک مغفول است.
البته آثار متعددی در حوزه اساطیر و گذشتگان تاریخ ایران آثاری داریم، اما تصویرسازی مناسبی ندارند و برای کودکان جذاب نیست؛ در حالی که می‌تواند این داستان‌ها با روایت جذاب قصه شب شود.
فروش اسباب‌بازی در بخش کودک
یکی از نکات مهم و غیرقانونی هم که در بخش کودک اتفاق می‌افتد، فروش اسباب‌بازی است که طبق قانون باید پیوست کتاب داشته باشد، اما به واقع با اسباب‌بازی‌ها برای فریب دادن قانون دفترچه‌هایی به فروش می‌رسد.کاش بعد از نمایشگاه کتاب که بهار کتاب‌دوستان به حساب می‌آید، در سال جدید کتابی‌ها، به حوزه کودک و نوجوانان هم به لحاظ کمی و هم کیفی توجه ویژه کنند و مسئولان هم بدانند جذب کودک، آداب خاص خودش را دارد.
پایان پیام/