تکنیک«۵چرا» چطور از ما یک مادر آگاه می‌سازد؟
برخی از والدین می‌گویند چون همه، فرزندشان را می‌فرستند کلاس زبان،قرآن،ورزش؛ من هم باید اینکار را انجام دهم! اما وقتی چندبار از خودتان بپرسید«که چی؟»، دیگر مثل بقیه نیستید و بدون آگاهی عمل نمی‌کنید. با تکنیک «۵چرا» به شما می گوییم چطور یک مادرآگاه شوید.
گروه زندگی-زهرا موحدنیا مادر، پزشک و فعال حوزه مجازی در زمینه فرزند پروری: هر روز برای شروع، روزی عالی و به موقعی است. در راه کمال هم هیچ توقف و انتهایی وجود ندارد. برای اینکه مادر خوب و آگاهی باشید در درجه اول باید بدانید شما بهترین مادر برای فرزندان تان هستید و همه چیز را بدون وسواس، عذاب وجدان و حس‌عدم کفایت انجام دهید.
*تکنیک «۵چرا» و طرز تهیه یک مادر آگاه
برای اینکه مادری آگاه باشید باید یک شناخت از خودتان و جهان بینی‌تان داشته باشید. یک راهکار ساده وجود دارد برای اینکه آدم کم کم به یک شناختی از خودش و جهان بینی و عمق و افق نگاهش برسد. یعنی یک راهکار عملی برای اینکه بفهمید اصلا یک چهارچوب دارید یا نه؟ می‌خواهید از کجا به کجا برسید؟ چه چیزی را برای چه چیزی می‌خواهید؟ چجوری می‌توانید اولویت‌بندی کنید؟ و…
ابتدا باید کاری که می‌خواهید بکنید را با چندتا «که چی» یا «چرا؟» پشت هم، حلاجی کنید. یعنی چی؟ یعنی مثلا تصمیم می‌گیرید فرزندتان را فلان کلاس ثبت‌نام کنید. باید از خودتان بپرسید «که چی؟» یعنی «چرا من می‌خوام این بچه رو تو این زمان و شرایط به این کلاس ببرم؟» مثلا جواب می‌دهید «خب برای اینکه فلان مهارت را یاد بگیرد» دوباره می‌پرسید «خب که چی؟ چرا یاد بگیره؟ برای چی؟» میگی «برا فلان چیز».
همین طور دوباره می‌پرسید «خب فلان چیز که چی؟ برا چی؟» این پرسیدن را سه یا پنج یا هفت بار مثلاً، جلو می‌روید (تکنیک۵چرا) این کار خیلی مفید است، چراکه:
۱. به آدم نشان می‌دهد که در عمق، به چه چیزی فکر می کند؛ از زندگی چه می‌خواهد؛ افق اهدافش چیست؟
۲. به شناخت خود از خود کمک می‌کند
۳. مبانی فکری آدم را به خودش نشان می‌دهد
۴. به شدت به آدم کمک می‌کند که بتواند اولویت بندی کند. خصوصاً وقتی تزاحم راهکارها یا رفتارها یا برنامه‌ها وجود دارد.
۵. به آدم خیلی آرامش می‌دهد. از این جهت که می‌دانید اصل این کار برای چه چیزی بوده است، لذا اگر در شکل و ظاهرش خللی ایجاد شد و تغییری کرد، به هم نمی‌ریزید. و آن هدف را با وسیله دیگری جست و جو می‌کنید. در واقع، گیر راهکار و وسیله نیل به هدف نیستید (گیر نمی‌کنید در فرستادن بچه به فلان کلاس که اگر نشد هم خودت به هم بریزی هم زندگی را به هم بریزی. بلکه می‌دانید این فقط یک مسیر است نه هدف؛ و بله ممکن است تغییر کند بنا به شرایط)
۶. به شناخت آسیب‌های مسیر و اصلاح فرایندها کمک می‌کند. مثلا از یک کاری، هدفت تربیت دینی فرزندت است، اما در یکی از مراحل این هدف، کاری باید انجام دهید که کاملا با تربیت دینی تناقض دارد. اینجا خیلی راحت می‌توانید به خودتان توقف و تذکر بدهید. بگویید: «حواست باشد به خاطر یک وسیله، ضربه و نقصی در هدف غایی ایجاد نکنم!»
*کسی که می‌داند یک کاری را «چرا» انجام می‌دهد، ده هیچ از بقیه جلوتر است!
کسی که می‌داند یک کاری را «چرا» انجام می‌دهد، ده هیچ از بقیه جلوتر است! به همه این دلایل که گفتم. بقیه هم ممکن است همان «ظاهر» را جلو بروند، اما نظام ندارند، چهارچوب ندارند. کارهای متفرقه می‌کنند، ولو کارهای به ظاهر خیلی خوب. حتی ممکن است آن رفتار و انتخاب شان، فقط به علت پیروی از جمع باشد: «چون همه میکنن»!
چون همه بچه‌هایشان را می‌فرستند کلاس زبان،قرآن،ورزش! چون همه این امکانات را برای فرزندشان فراهم می‌کنند! اما وقتی شما چندبار از خودتان پرسیدید «که چی؟»، دیگر مثل بقیه نیستید. یک مادر آگاه هستید. حداقلش این است که آگاه هستید که پشت این کار هدف خاصی نیست و می‌روید به آن فکر می‌کنید و مطالعه می‌کنید و شاید جایگزین پیدا کنید یا ارتقاء بدهید.
از این روش می‌شود در بررسی و تحلیل رفتار‌های بچه‌ها هم استفاده کرد:
فرزندم در این موقعیت این کار را می‌کند.
چرا؟
چون a
چرا a؟
چون b
چرا b؟
چون c
چرا c؟
چون d
پس اگر من به d بپردازم و توجه کنم، احتمالا بتوانم ریشه‌ای این مشکل را حل کنم. یعنی در حوزه پیشگیری هم خیلی مفید است. به طور کلی این تکنیک برای شناسایی مشکلات، بهبود کیفیت و حل مسئله استفاده می‌شود. اما به نظر من برای فهم و ارتقاء نظام ارزشی تربیتی هم خیلی کاربرد دارد. به یاد داشته باشیم که این چراها ممکن است ما را نه به یک نتیجه شسته رفته، بلکه به لزوم مطالعه و تفکر بیشتر برساند.
به ما بگوید که چه چیزهایی را نمی‌دانستیم و باید برویم دنبالش. نه فقط به اطر پیشرفت در تربیت فرزند، بلکه به خاطر تعالی و ارتقاء بینش و نگرش خودمان
اینجاست که مادری، قدمی بزرگ در رشد و تعالی فردی هم خواهدبود!
پایان پیام/