دمیدن روحی تازه به کالبد بزرگترین پروژه علمی کشور در دولت سیزدهم
«چشمه نور» از جمله پروژه‌های کلان و ملی استان قزوین محسوب می‌شود و ۱۲ سال از عمر آن می‌گذرد که با روی کار آمدن دولت سیزدهم و سفر رییس جمهور به استان و تخصیص اعتبارات، اجرای پروژه جانی تازه گرفته است.
به گزارش خبرگزاری فارس از قزوین، پروژه چشمه نور قزوین (شتابگر ملی ایران) را بارها در اخبار و رسانه ها و سخنان مسوولان در جلسات و برنامه‌های مختلف خوانده و شنیده ایم؛ پروژه ای که ۱۲ سال از عمر تفاهمنامه آن بین دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) و پژوهشگاه دانشهای بنیادی در زمینی به مساحت ۵۰ هکتار در زمین‌های دانشگاه در مجاورت پارک علم و فناوری می گذرد. چشمه نور میکروسکوپی بزرگ مقیاس برای انجام پیشرفته‌ترین تحقیقات علمی است.
این پروژه که وزارت علوم از سال های قبل مسوولیت انجام آن را به پژوهشگاه دانشهای بنیادی محول کرده، در واقع ساخت یک آزمایشگاه بزرگ مقیاس ملی است که می‌تواند پاسخگوی بسیاری از نیارهای فناورانه ما در حوزه‌های مختلف باشد.
موضوع دیگری که در سال‌های اخیر مقام معظم رهبری نیز تاکید بسیار زیادی روی آن داشته‌اند، اقتصاد مبتنی بر دانش یا همان اقتصاد دانش‌بنیان است. این پروژه برای پیشبرد این هدف نیز بسیار کارآمد است.
لزوم تسریع در اختصاص بودجه سفر ریاست جمهوری به طرح چشمه نور
محمدی مجری طرح چشمه نور ایران در خصوص میزان نیاز به بودجه برای اجرای طرح چشمه نور ایران در گفت وگویی با خبرنگار فارس اذعان کرده بود: با توجه به رویکرد پژوهشگاه دانشهای بنیادی برای بومی سازی ساخت بخش های مختلف طرح چشمه نور، هم اکنون در حال مطالعه و امکان سنجی هستیم بنابراین نمی‌توان رقم دقیقی برای ساخت و تکمیل این پروژه ارائه کرد. ردیف بودجه توسط مجلس و سازمان برنامه و بودجه کشور برای این پروژه تعریف شده و لازم است از نمایندگان مجلس و دست اندرکاران سازمان برنامه و بودجه قدردانی کنیم و جهت تسریع در ساخت پروژه و بهره مندی هر چه سریعتر صنایع و دانشگاه‌های کشور از وجود چشمه نور لازم است این بودجه تقویت شود.
وی بیان می‌کند: امروزه زیرساخت‌های بزرگ علمی صنعتی به دلیل تأثیر عمیقی که بر سیاست، اقتصاد کلان، دانش، صنعت، جامعه و محیط زیست می‌گذارند جایگاه ویژه ای در جوامع توسعه یافته دارند به طوری که بخش قابل توجهی از منابع مالی و انسانی این کشورها به طرح های کلان ملی و بین المللی اختصاص می‌یابد، راه اندازی آزمایشگاه های علمی بزرگ مقیاس در کشور مانند پروژه شتابگر ملی (چشمه نور ایران) زمینه ساز شتاب علمی و رسیدن به مرزهای دانش بوده که اقتدار هر چه بیشتر ایران اسلامی را به همراه خواهد داشت.
به اذعان وی باید توجه داشت که دستیابی به سیاست‌های علمی و فناوری در برنامه‌های توسعه کشور که در اسناد بالادستی مانند بیانیه گام دوم انقلاب، برنامه های پنج ساله توسعه کشور، سند چشم انداز بیست ساله کشور و نقشه جامع علمی کشور به آنها اشاره شده و این امر با بهره برداری از آزمایشگاه چشمه نور ایران با شتاب چشمگیری محقق خواهد شد.
بنابر این گزارش، مأموریت طرح چشمه نور ایران ایجاد بزرگترین تسهیلات آزمایشگاهی و مرکز تحقیقات تجربی بین رشته ای در ایران و در منطقه جهت انجام تحقیقات و آزمایش‌های پیچیده و پیشرفته در علوم مختلف، افزایش توان علم و فناوری و اثر بخشی در حوزه های مهندسی صنعت و سلامت در راستای اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان است که خود توسعه پایدار و رشد اقتصادی رفاه و امنیت اجتماعی اقتدار ملی و رقابت پذیری در سطح جهانی را در پی خواهد داشت.
دولت قبل توجهی به پروژه هایی مانند چشمه نور نداشت
فاطمه محمدبیگی نماینده مردم قزوین، آبیک و البرز در مجلس شورای اسلامی در گفت و گویی به ارسال سه نامه مکتوب به رئیس‌جمهور پیشین در خصوص طرح چشمه نور استان قزوین گفته است: در خصوص این طرح، رئیس سازمان برنامه و بودجه دولت دوازدهم را به استان آوردیم و با معاون رئیس‌جمهور سابق هم صحبت کردیم اما متاسفانه به شکل نانوشته‌ای و سیاسی با طرح برخورد شد چرا که مسوولان دولت قبل نگران حوزه برجام و دستاوردهای آن بودند و در مجموع، می‌توان گفت هر پروژه‌ای در مدل طرح چشمه نور برای آن ها اهمیت ویژه ای نداشت.
وی بیان کرده بود: با تغییر دولت و حضور استاندار جدید و مسوولان علمی استان تجدید قوایی صورت گرفت و دو نامه به رئیس سازمان انرژی اتمی ارسال و اذعان کردم اختصاص ۲۵۰ میلیارد تومان اعتبار به طرح چشمه نور چندان کارساز نیست و حداقل باید ۱۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار اختصاص یابد.
آخرین وضعیت پروژه چشمه نور
آرش صادقی‌پناه معاون علمی فنی چشمه نور در رابطه با آخرین وضعیت این پروژه به خبرنگار فارس گفت: چشمه نور ایران، آزمایشگاهی علمی مبتنی بر شتابگر سنکروترون است که در سازه‌ای یکپارچه با زیربنای بیش از ۵۰ هزار متر مربع در شمال شهر قزوین در دست ساخت است.
وی افزود: در گام اول، ساختمان آزمایشگاه تحقیق و توسعه این مجموعه در سال ۱۴۰۰ به بهره‌برداری رسید و هم اکنون فعالیت‌های عمرانی و زیرساختی این مجموعه اجرا می شود.
این مسوول تصریح کرد: بخش اول از آزمایشگاه چشمه نور ایران، شتابگری خطی با انرژی ۱۵۰ مگاالکترون‌ولت است که گام اول تحقیق و توسعه برای ساخت آن، اجرای پروژه شتابگر خطی ۴ مگاالکترون‌ولتی در پژوهشگاه دانشهای بنیادی بوده است.
معاون علمی فنی چشمه نور معتقد است، این شتابگر خطی که بیش از ۹۰ درصد قطعات و تجهیزات آن در داخل کشور ساخته شده، دارای دو باریکه الکترونی و فوتونی است که قابلیت استفاده در طیف گسترده‌ای از آزمایش‌های علمی و پژوهشی را دارد.
صادقی پناه افزود: شتابگر خطی پژوهشگاه دانشهای بنیادی به زودی در ساختمان آزمایشگاه تحقیق و توسعه چشمه نور ایران در قزوین مستقر می‌شود و امکان استفاده پژوهشگران از آن میسر خواهد شد.
لازم به ذکر است، در گام بعدی، انرژی این شتابگر به ۲۵ مگاالکترون‌ولت ارتقاء خواهد یافت و با نصب یک ابزار الحاقی نوسان‌ساز در انتهای آن، تابش‌های همدوس مادون قرمز و تراهرتز نیز برای پژوهش‌های مختلف علمی و صنعتی فراهم خواهد شد.
«ماده ۵» پروژه چشمه نور مصوب شد
علی قاسم‌زاده رییس دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) استان قزوین نیز در مراسم افتتاحیه جام رسانه امید استان قزوین، طرح چشمه نور را پروژه ای بسیار ارزشمند و بالاتر از انرژی هسته‌ای ذکر کرد و گفت: در دولت گذشته این پروژه کلان ملی مورد غفلت و بی توجهی مسوولان قرار گرفت و پیگیری های متعددی هم انجام شده است.
وی با بیان اینکه پروژه جشمه نور ایران، پروژه راکدی بود که آن را زنده کرده‌ایم، افزود: «ماده ۵» دولت برای این پروژه مصوب شده که شامل ساخت تاسیسات و بناها می‌شود.
این مسوول عنوان کرد: در واقع دانشگاه مرجع تربیت نیروی پروژه چشمه نور خواهد بود و در رشته شتابگر ذرات که در دانشگاه ایجاد شده، از مهر ماه امسال دانشجو پذیرش شده است.
به گزارش فارس، بومی‌سازی دانش شتابدهنده‌ها به ما کمک می‌کند علاوه بر رفع نیازهای کشور در پروژه‌های علمی بین المللی حضور پررنگ تری داشته باشیم. این موضوع می‌تواند نیازهای کشور را پوشش دهد و از طرف دیگر به ما کمک می‌کند که حضور موثرتر و کارآمدتری در پروژه‌های علمی بین المللی داشته باشیم.
پایان پیام/