رقابت چرخ‌بازهای دانشجویی ایران در مسابقات جهانی، از «کاسپین» تا «رهام»
مسابقات فرمول دانشجویی، رقابتی دانشجویی است که تاکنون در 18 دوره و با حضور دانشجویان مهندسی از 80 کشور دنیا برگزار شده است. با این مسابقات و اهمیت آن بیشتر آشنا شوید.
به گزارش گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس، خودروی فرمول دانشجویی «رهام» قرار است در 21 تا 25 تیرماه سال جاری، در مسابقات بین‌المللی فرمول دانشجویی شرکت کند. این مسابقه برای هجدهمین دوره خود در ایتالیا برگزار خواهد شد و رهام در این دوره با فرمول‌های دانشجویی از 80 کشور دیگر به رقابت خواهد پرداخت. پیش‌تر نیز تیم‌های دانشجویی مختلف ایرانی در این مسابقات شرکت کرده‌اند و موفق‌ترین آن‌ها دانشچویان دانشگاه فردوسی مشهد بوده است.
رقابت دانشجویی مهندسی در مسابقات فرمول
مسابقات فرمول دانشجویی، یک رقابت دانشجویی در حوزه طراحی و ساخت خودروهای چرخ‌باز (Open Wheel) است. در این نوع از خودروها، برخلاف خودروهای استاندارد و معمولی، چرخ‌ها زیر سپر نیستند و در پهلوی خودرو و جدا از بدنه قرار گرفته‌اند. ساختار فرمول‌های دانشجویی، مانند خودروهای چرخ‌باز مسابقات جایزه بزرگ (فرمول یک) است که در مقیاسی ساده و دانشجویی ساخته می‌شوند.
این رقابت‌ها توسط انجمن بین‌المللی مهندسان خودرو (SAE International) برگزار می‌شود و در آن تیم‌های طراحی دانشجویی با توسعه یک ماشین مسابقه کوچک جرخ‌باز حاضر می‌شوند و در قسمت‌های مختلف به رقابت می‌پردازند. خودروها در این رقابت‌ها از نظر ویژگی‌های طراحی، حرکتی، استاتیک و… امتیازدهی می‌شوند و در مراحل مختلف به رقابت با یکدیگر می‌پردازند.
خودروهای چرخ‌باز دانشجویی در این مسابقات بایستی کاملا توسط دانشجوها طراحی و ساخته شوند و هیچ مهندس یا شرکتی نمی‌تواند در فرایند ساخت دخالت کند. راننده این خودرو در مسابقات نیز باید از دانشجویان عضو تیم باشند. در این مسابقات فرض می‌شود خودروی فرمول یک محصول است که باید سرمایه‌گذاران را جذب کند و به همین دلیل هدف تیم‌ها از نظر طرح و برنامه تجاری نیز بررسی می‌شوند.
مسابقات فرمول دانشجویی، بزرگترین رقابت بین دانشجویان مهندسی در سراسر دنیاست و تاکنون در ۱۲ کشور دنیا برگزار شده و بیش از ۷۰۰ دانشگاه از 80 کشور دنیا در آن شرکت می‌کنند. از کشور ایران نیز، چندین تیم دانشجویی در دوره‌های مختلف حاضر شدند و از این بین تیم فرمول دانشجویی دانشگاه فردوسی مشهد، تاکنون دوبار در این مسابقات شرکت کرده است و امسال نیز برای سومین بار در هجدهمین دوره آن حضور خواهد داشت.
فردوسی مشهد، نماینده موفق ایران در مسابقات
در مسابقات فرمول دانشجویی بیش از ۷۰۰ دانشگاه شرکت می‌کنند و بسیاری از دانشگاه‌ها، دپارتمان مخصوص فرمول دانشجویی دارند که موظف است هرسال یک خودرو تولید کرده و در مسابقات شرکت کند. در کشورهایی مثل ژاپن، استقبال از این مسابقات به حدی بوده که شاخه‌ای جدا از مسابقات در این کشور تأسیس گردیده است.
در ایران اما از ابتدای کار تاکنون ۶ تیم از دانشگاه‌های صنعتی اصفهان، علم و صنعت اراک، آزاد اسلامی تهران و فردوسی در مسابقات شرکت کرده‌اند که از بین آن‌ها، فقط یک تیم از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد توانسته است با موفقیت مراحل ابتدایی رقابت‌ها را به اتمام برساند.
شکل‌گیری این تیم از سال 1392 با حضور 7 دانشجوی مهندسی مکانیک این دانشگاه شروع شد. یک سال بعد، «کاسپین» اولین خودروی تیم فرمول دانشجویی فردوسی با شرکت در مسابقات فرمول دانشجویی روسیه موفق به کسب رتبه دوم از بین ۱۲ تیم در رقابت‌های کلاس یک این مسابقات شد.
فرمول دانشجویی کاسپین
فعالیت‌های این تیم به دلایل مختلف از جمله مشکلات جذب اسپانسر و تأمین مالی متوقف شد و در سال 1397، بعد از دو سال تلاش، دوباره با خودروی «سورنا» در مسابقات ایتالیا شرکت کرد. تیم فرمول دانشجویی سورنا، اولین تیم دانشجویی ایرانی بود که توانست علاوه بر رقابت‌های کلاس یک، تست‌های دینامیکی و استاتیکی را نیز طی کند. تیم سورنا در این دوره از مسابقات به عنوان بهترین تیم، بین تیم‌های سال اولی انتخاب شد.
فرمول دانشجویی سورنا
تیم سازنده فرمول دانشجویی ایران از دانشگاه فردوسی مشهد، پس از 5 سال، دوباره با خودروی رهام قصد دارد در دوره جدید این مسابقات شرکت کند. این خودرو در تست‌های دینامیکی و استاتیکی موفق عمل کرده و راهی ایتالیا برای دور جدید مسابقات می‌شود.
مشخصات فنی فرمول دانشجویی رهام
فرمول دانشجویی رهام، از موتور پیشرانه ۴ سیلندر ۶۰۰ سی‌سی سوزوکی برخوردار است. به گفته سیدمحمدحسین ابریشمی، سرگروه تیم رهام، سیستم‌های هوا و خنک‌کاری موتور این خودرو بازطراحی و با موتور یکپارچه شده است. سیستم‌های شاسی و تعلیق خودرو هم از صفر و بدون مهندسی معکوس طراحی و ساخته شده است.
بدنه خودروی رهام به کمک مواد فیبر کربن و روش‌های جدید ساخته شده است. قطعات سیستم تعلیق و شاسی نیز جهت وزن کمتر، به جای فولاد از آلومینیوم ساخته شده است. وزن خودرو نیز ۲۸۰ کیلوگرم است و ۶۷ اسب بخار توان و ۵۱ نیوتون‌متر گشتاور ایجاد می‌کند. این خودروی دانشجویی تا سرعت حداقلی ۱۱۰ کیلومتر بر ساعت و شتاب ۰ تا ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت ۵.۲ ثانیه‌ای را که مناسب شرایط مسابقه است، تأمین می‌کند.
چالش‌های بلندپروازی دانشجویانه
پروژه‌های دانشجویی مانند خودروی فرمول، علی‌رغم اینکه می‌تواند به تربیت نخبگانی پیشرو در فناوری‌های مرتبط با خودرو منجر شود، از اقبال کمی مواجه می‌شوند. تحقیقات علمی و مهندسی، قلب پیشرفت‌های فناورانه است که متاسفانه، چون در کوتاه‌مدت نفع مالی ندارد، شرکت یا سازمانی علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری در این طرح‌ها نیست.
مسابقات فرمول دانشجویی نیز از این قاعده مستثنا نیست و با اینکه در جهان به عنوان قطب اصلی جذب نیروی انسانی برای شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا محسوب می‌شود، در ایران با اقبال کم روبروست. خودروی رهام با حمایت مالی و معنوی شرکت‌ها و سازمان‌های مختلفی ساخته شده، اما به گفته عوامل این تیم، با وجود مذاکره با تمام خودروسازهای بزرگ کشور، هیچ کدام رغبتی به همکاری در این پروژه نشان نداده‌اند.
به گفته اعضای تیم دانشجویی رهام، به دلیل محدودیت‌های مالی، بسیاری از قطعات مورد نیاز به کندی تأمین می‌شود و به عنوان مثال تایر مخصوص این خودروها چند روز قبل از مسابقه روی خودرو نصب خواهد شد. از طرفی نبود پیست‌های مناسب باعث شده تست خودرو در محوطه داخل دانشگاه انجام شود.
مشکلات تأمین مالی و دشواری جذب اسپانسر برای پروژه فرمول دانشجویی باعث شده است که حضور ایران در این مسابقات جهانی کم‌رنگ باشد و تنها یک تیم از دانشجویان فردوسی مشهد به عنوان نماینده ایران در این رقابت‌ها حضور داشته باشد.
پایان پیام/