سفیر فرهنگی ایران
حضور ایرانیان در آن‌سوی آب‌های فراسرزمینی و بردن آثار فرهنگی و تمدنی ایران و اسلام به
دیگر نقاط جهان با مباشرت ملوانان و تجار اهل جنوب کشور، بخشی از تاریخ قطعی پیشرفت تمدن اسلامی است که آثار آن در کشورهای حوزه شرق و جنوب شرق آسیا، اکنون هم قابل اشاره است و به این ترتیب در عمل نیز شاهد بازگشت ایران به عرصه ویژه‌ای از حضور تمدنی هستیم.
فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- الف نوشت: دریانوردی و حضور فعال در عرصه تجارت و تعاملات دریایی و حتی فعالیت‌های نظامی دریانوردانه، در تمدن نوین غربی هم یک ضلع پررنگ است؛ آن‌چنان که سهمی عمیق و فراوان در تاریخ استعمار این تمدن دارد. اکنون نیز عرصه دریایی جهانی همچنان متأثر از تلاش آمریکای روبه‌افول برای حفظ اقتدار خویش در عرصه دریاهاست و قدرت‌های رقیب نیز گردن‌فرازی دریایی و اقیانوسی را جدی گرفته‌اند. اما این‌ها همگی در عرصه‌ای است که حمل‌ونقل ۹۰ درصد کل تجارت جهانی در آن رخ می‌دهد.
ایران اسلامی چندی است آهسته و پیوسته با درک راهبردی از اهمیت تجارت دریایی و سهم برجسته آن در اقتدار اقتصادی و امنیتی کشورها، حضور خویش را در آب‌های بین‌المللی افزایش داده است.
حضور ایرانیان در آن‌سوی آب‌های فراسرزمینی و بردن آثار فرهنگی و تمدنی ایران و اسلام به کشورهای شرق آسیا با مباشرت ملوانان و تجار اهل جنوب ایران ازجمله اهالی شیراز، جزیی از تاریخ قطعی پیشرفت تمدن اسلامی است که آثار آن در کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا اکنون هم قابل اشاره است. بدین‌ترتیب درعمل شاهد بازگشت ایران به عرصه ویژه‌ای از حضور تمدنی هستیم که هم در پیشینه تاریخ تمدن ایرانی-اسلامی دارای عقبه است و هم در دنیای مدرن و پسامدرن امری جدی و شناخته‌شده است.
سفر دوردنیای ناوگروه ۸۶ ارتش جمهوری اسلامی ایران را باید با چنین زمینه‌ای فهم نمود.
نکته ویژه و برجسته‌ای که در گزارش‌های فرمانده نیروی دریایی ارتش -که خودِ فرماندهی او، جلوه‌ای از همگرایی امت اسلامی در ایران ماست- از سفر دوردنیای ناوگروه ۸۶ ارتش در این ایام شنیده شد، تعاملات فعال فرهنگی در این سفر بود؛
این ناوگروه درواقع سفیر فرهنگی ما بود؛ سفارتی که نه در کنش‌های تصنعی، بلکه در خود رفتارهای عادی سربازان و افسران وطن‌مان جلوه‌گری نموده بود؛
راهنماهای شیلیایی ویژه هدایت کشتی در سواحل این کشور که ۲۴ ساعت با ناوگروه همراه می‌شوند، از نوع رفتار مؤدبانه و متدینانه و توأم با احترام سربازان و افسران و مواجهه کریمانه ایشان در پذیرش شیوه‌نامه‌های جاری این کشور در مواجهه با عبور کشتی‌ها، تعجب می‌کنند و به‌خلاف انتظارات برساختی رسانه‌ای بوق‌های استکبار، ایرانیان را نه قومی متخاصم و با رفتاری مهاجم، که قومی اهل تعامل و رفق و لینت و از همه مهم‌تر سرشار از ادب می‌یابند.
برای فهم این امر باید به خاطر آورد که دریانوردی طولانی‌مدت و بریدن از آشنایان و اقوام و تحمل سختی‌های یک سفر چندین ماهه و گاه بیش از یک‌سال، نوع دریانوردان در جهان را به رفتارهای لاابالی‌گرایانه می‌کشاند که در اوقات استراحت در کشتی‌ها و در حین بارگیری در بنادر و سواحل مختلف، خود را در قامت حضورشان در فراموش‌خانه‌هایی چون میخانه و مراکز لهو و لعب و فساد آشکار می‌سازد.
به لحاظ رویه‌ها نیز رفتارهای خشن و بدون ظرافت و تحمل، کمترین سطح بازتاب این فشارهاست اما دریانوردی ایرانی آن‌چنان که در آینه چشمان شیلیایی‌ها در سفر این ناوگروه منعکس می‌شود به‌کلی به خلاف این فضاهاست. با اینکه گزارش فرمانده ارتش جزییات زیادی از این انعکاس را حکایت نمی‌کرد اما روح کلی آن تعجب نسبت به ادب و متانت و آرامش و ظرافت و دینداری تمامی نیروهای حاضر در این ناوگروه بود.
در برزیل برنامه‌ریزی دقیق ناوگروه برای پهلوگیری در بنادر این کشور دقیقاً در سال‌روز امضای معاهده آغاز تعاملات سیاسی و تجاری ایران-برزیل تعجب‌ها را برمی‌انگیزد،و اقامه نماز جماعت در عرصه کشتی جلوه‌ای ویژه از دینداری پیش چشم برزیلی‌ها می‌آفریند.
در کیپ‌تاون آفریقای جنوبی که همین جلوه دیانت و تقید به اقامه نماز به صورت جماعت در عرشه کشتی قبل از هر کار دیگر، اقلیت شیعیان این شهر را به خود جذب می‌کند و ارتباط فعال بین ایرانیان مسافر و شیعیان مستقر را برقرار می‌کند و ایرانیان را به مسجد شیعیان می‌کشاند، اما این همه ماجرا نیست بلکه؛ در روی دیگر سکه، مهارت ایرانیان در عبور از موج‌های کوه‌وار(Mountain Waves) طوفان‌های مهیب حین عبور ناوگروه از اقیانوس برای متخصصان افریقای جنوبی به خاطر دشواری فراوانش تا سرحد باورناپذیری جلو می‌رود، اما شواهد انکارناپذیر، چاره‌ای جز سرفرودآوردن و احترام به این مهارت برایشان باقی نمی‌گذارد؛ – اذعان و بلکه تعجب و تحسین متخصصان آفریقای جنوبی و حتی برزیلی‌ها نسبت به برنامه‌ریزی دقیق و مهارت فوق‌العاده ایرانیان برای دریانوردی در شرایط و مسیرهای دشوار، بیش از اینکه یک امر فنی باشد، یک پدیده فرهنگی است؛ درک این معنا که ایرانیان در دریانوردی نوین بسیار ماهر و دقیق‌اند و مطاوعه احساس‌مند نسبت بدان یک معنای فرهنگی است و نتایجی جدی در حوزه ارتباط بینافرهنگی و نفوذ فرهنگی دارد.
اینکه فلان کشور منطقه خواهان پهلوگیری ناوگروه در مسیر بازگشت یا بهمان کشور منطقه خواهان حضور در مراسم استقبال بازگشت یا کشور ثالث به‌وضوح و درصمیمت تمام خطاب به فرماندهان نیروی دریایی ما بدون ایفای نقش برجسته یا فراوان در این مأموریت به‌صرف قدری همدلی خود را شریک در این مأموریت می‌داند؛ همگی و همگی نشان از نفوذ یافتن بُعد فرهنگی رویکردهای تمدنی ایران در عرصه دریانوردی نوین دارد؛ و اینجا همان‌جایی است که مزیت نسبی ایران در کنش‌های تمدنی‌‌اش در آن نهفته است؛ روح فرهنگ ایرانی کنش تمدنی ایرانی را متمایز و در جهان مادی و دنیازده به اصطلاح متمدن، درخششی آشکار خواهد بخشید.این مزیت نسبی را مغتنم بدانیم و شاکرش باشیم./حجت‌الاسلام عباس حیدری‌پور، عضو گروه علمی مرکز مطالعات اجتماعی تمدنی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات حوزه علمیه قم
پایان پیام/ت