شرکت‌های ژاپنی همچنان در ایران فعالند/به حفظ روابط عمیق با ایران پایبندیم
سفیر ژاپن در تهران با اشاره به اینکه حتی پس از سعی ناموفق ژاپن در میانجیگری میان ایران و آمریکا و در شرایط بحرانی زمان ترامپ، بیشتر شرکت‌های ژاپنی در ایران ماندند. اظهار کرد: بعد از این که تحریم‌ها علیه ایران برگشتند و سخت‌تر شدند نیز این دو کشور همچنان به روابط خود ادامه دادند و با وجود اینکه ما برهه‌های سختی را سپری کردیم و داد و ستد میان دو کشور آن سرعت لازم را نداشت و به سختی پیش می‌رفت اما با این حال توانستیم شرکت‌های خود را قانع کنیم که به فعالیت های خود در ایران ادامه دهند و راهی برای ادامه فعالیت‌های‌شان با وجود این فضای سخت بیابند.
فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- دیپلماسی ایرانی نوشت: روابط ایران و ژاپن یکی از دیرینه‌ترین روابط ایران با یکی از قدرتمندترین کشورهای اقتصادی جهان است. روابطی که از دیرباز برقرار بوده و بعد از انقلاب اسلامی ایران نیز به قوت خود باقی مانده است. حتی در برهه‌هایی که روابط ایران و غرب در اوج تنش بود، ژاپن تلاش کرد میانجیگری کند و اجازه ندهد روابط ایران به غرب از نقطه جوش گذر کند. نقش‌آفرینی ژاپن در دوران جنگ تحمیلی برای پایان دادن به جنگ و همچنین تلاش‌های آبه شینزو، نخست وزیر سابق ژاپن در دوره اوج تنش‌های ایران و امریکا در دوران زمامداری دونالد ترامپ، دو شاهدی است برای تلاش‌های توکیو در کاهش تنش‌های ایران و غرب.
با این حال ژاپن در دوره خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و اعمال تحریم‌های آمریکا و متحدانش علیه ایران، با همه تلاشی که کرد، نتوانست از تبعات خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام کنار بماند. به همین مناسبت گفت وگویی را با آقای کازو توشی آیکاوا (AIKAWA Kazutoshi) سفیر ژاپن در تهران انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
*روابط ایران و ژاپن همواره روابط عمیقی بوده است. این روابط عمیق بعد از انقلاب اسلامی ایران نیز همچنان به قوت خود باقی مانده است. روابط تهران و توکیو همواره بر پایه دوستی و درک متقابل بوده است. اما در شرایطی که جهان به سمت دو قطبی شدن پیش می‌رود، ژاپن چگونه می‌تواند روابط خود را با ایران بر اساس درک متقابل حفظ کند؟
-باید بگویم که ایران و ژاپن قبل و بعد از انقلاب همواره روابط دوستانه پیچیده و عمیقی داشته‌اند. مردم ژاپن شباهت بسیاری به مردم ایران دارند. اما اکنون فشارهای بین‌المللی سبب شده است تا مراودات تجاری ایران و ژاپن تحت تأثیر قرار بگیرد. به گونه‌ای که ژاپن به سختی می‌تواند از ایران نفت خریداری کند. در حالی که ما تلاش داشتیم وضعیت بهتری را ایجاد کنیم ناگهان پاندمیک کرونا آمد و وضعیت را سخت‌تر از قبل کرد. در طول این مدت ما تلاش کردیم برای ایران واکسن تهیه کنیم.
در همین رابطه 5.6 میلیون دز واکسن به ایران ارسال کردیم. علاوه بر آن امکانات پزشکی مثل سی تی اسکن و ام آر تی در اختیار ایران قرار دادیم. ارزش این خدمت پزشکی در حدود 40 میلیون دلار بود. این یک تجربه خوبی برای تعامل میان مردم ژاپن با مردم ایران بود.
غیر از آن، در سال 2019 آقای آبه شینزو، نخست وزیر سابق ژاپن از ایران دیدن کرد، همان طور که می‌دانید آن سفر به واسطه حضور دونالد ترامپ در آمریکا، دوره سختی برای ایران بود. او تلاش کرد در آن دوره سخت میان ایران و آمریکا میانجیگری کند. متأسفانه تلاش‌های او آن‌طور که انتظار می‌رفت نتیجه‌بخش نبود. در همان زمان تجربه دیگری را نیز توسط دولت ژاپن داشتیم تا شاید بتوان در این فضای متشنج روابط دو کشور ادامه یابد. در همین چارچوب بیشتر شرکت‌های ژاپنی در ایران ماندند.
حتی بعد از این که تحریم ها علیه ایران برگشتند و سخت‌تر شدند. من باید در اینجا به این نکته اشاره کنم که با وجود اینکه ما برهه‌های سختی را سپری کردیم و داد و ستد میان دو کشور آن سرعت لازم را نداشت و به سختی پیش می‌رفت اما با این حال توانستیم شرکت‌های خود را قانع کنیم که به فعالیت‌های خود در ایران ادامه دهند و راهی برای ادامه فعالیت‌های‌شان با وجود این فضای سخت بیابند. بله، فضای کار سخت بود اما در عین حال مردم و دولت ژاپن تلاش کردند از این طوفان عبور کنند.
*آقای سفیر چه شباهتی میان دو فرهنگ ژاپن و ایران مشاهده می‌کنید؟
-همواره شباهت‌های بسیاری میان ایران و ژاپن وجود داشته است. هر دو در یک قاره بزرگ، آسیای بزرگ، واقع شده‌اند. تاریخ به ما می‌گوید که هر دو کشور برای توسعه و شکوفایی تلاش کرده‌اند. ما در سده نوزدهم انقلابی را برای توسعه خود از سر گذراندیم. در آن موقع هر دو کشور تلاش داشتند بهترین روابط را داشته باشند، در عین حال استقلال خود را حفظ کنند و منطقه خود را تحت تاثیر قرار دهند.
به لحاظ فرهنگی، مثلا ما نوروز، سال نوی ایرانی را داریم، شما نوروز را با هفت سین جشن می‌گیرید و ما نیز سال جدید را با هفت گیاه جشن می‌گیریم. همچنین در سال جدید دید و بازدیدهای خانوادگی انجام می‌دهید و به بچه‌ها پول می‌دهید، عین همین سنت را ما هم داریم. همچنین مثل شما در ایران، خانواده‌ها در ژاپن دور یک میز می‌نشینند و با یکدیگر خوش و بش می‌کنند. می‌بینید چقدر شباهت فرهنگی با هم داریم.
به لحاظ روانی نیز، ایرانی‌ها و ژاپنی‌ها شباهت بسیاری به هم دارند. برای ما اعتماد میان مردم ارزش بسیار بالایی دارد، مثل ایرانی‌ها، اعتماد نزد ما بسیار مهم است. همچنین روحیه فداکاری نیز میان ما مشترک است. ما به فداکاری اهمیت بسیاری می‌دهیم و جزئی از فرهنگ ماست، همان طور که نزد شما هم فداکاری جزئی از فرهنگتان است.
همچنین برای ما اهل فن خیلی ارزش دارند. کارگرهای بسیار ماهری در کارخانه‌های‌مان داریم که وقت خود را با فداکاری صرف کارخانه‌ها می‌کنند تا رشد یابند و شکوفا شوند. من فکر می‌کنم مشابه چنین احساسی نزد ایرانی‌ها نیز هست. بنابراین به لحاظ سیاسی، فرهنگی، آدب و رسوم شباهت بسیاری میان ایرانی‌ها و ژاپنی‌ها وجود دارد.
این روزها ما شاهدیم که ایران تحت فشارهای سخت غرب به سر می‌برد. ما شاهدیم برخلاف برخی کشورهای متحد غربی، مثل کره جنوبی، ژاپن همواره تلاش کرده اعتماد ایران را حفظ کند و تلاش جدی برای گسترش روابط داشته باشد. در حال حاضر در روابط ایران با کره جنوبی نوعی بی‌اعتمادی به وجود آمده در حالی که در روابط با ژاپن چنین چیزی را شاهد نیستیم. به نظر شما در این مرحله ژاپن چگونه می‌تواند به ایران کمک کند تا این احساس اعتماد همچنان حفظ شود؟
همان طور که گفتم ما روابط عمیق تاریخی با یکدیگر داریم. به لحاظ تاریخی همکاری خیلی خوبی میان دو مردم وجود داشته است. این روابط بسیار عمیق و ریشه ای است. ما باید همچنان این اعتماد را حفظ کنیم. بنابراین همان طور که گفتم با وجود این که وضعیت ایده آل نیست و وضعیت برای ایران سخت است، اما من باور دارم که گفت وگو و همکاری میان دو کشور که حتی می‌تواند شامل مسائلی نظیر حقوق بشر هم شود، می‌تواند کمک شایانی به حفظ این اعتماد کند. این موضوع همواره وجود داشته و همکاری‌های دو طرف در زمینه‌های انسانی و حقوق بشر در گسترش روابط دو کشور نقش موثری داشته است.
ما قویا اعتقاد داریم که گفت وگو و همکاری به طور جدی می‌تواند واقعا در حفظ اعتماد میان دو کشور و گسترش روابط کمک کند. با وجود پرونده سختی نظیر پرونده هسته‌ای، ما همچنان می‌توانیم به دقت به حرف‌های هم گوش کنیم. در این صورت می‌توانیم قضاوت کنیم که چگونه می‌توانیم به همکاری‌ها ادامه دهیم و با ایرانی‌ها و دولت ایران درباره موضوعات مختلف گفت وگو کنیم. ما معتقدیم با ایران برای مدت طولانی گفت وگوهای جدی، همکاری‌ها و هماهنگی‌های مستحکم داشته‌ایم و به دستاوردهای خوبی رسیده‌ایم. بنابراین ما به هماهنگی با مردم و دولت ایران ادامه خواهیم داد.
*آقای سفیر چگونه شد که ژاپن به یکی از قدرتمندترین اقتصادهای جهان تبدیل شد؟
-ژاپن از دهه نود تلاش کرد وارد عصر صنعتی و مدرنیته شود اما از حدود 70 سال پیش تلاش کرد یک کشور الگوی آسیایی باشد. در طول این مدت ما تلاش کردیم یکی از بهترین کشورهای توسعه یافته در مقایسه با کشورهای اروپایی و امریکایی باشیم. قدرتی که فداکاری مردم به کشور ما داد توانست در توسعه ملی ما نقش موثر و مستقیمی داشته باشد. این دو توانستند به خوبی زمینه‌های توسعه ژاپن را فراهم کنند.
همان طور که می‌دانید در دهه هفتاد ما با بسیاری از کشورها مشکلاتی داشتیم، برای همین دستورالعملی را مطابق با اقتصاد ژاپن تعریف کردیم تا چگونه بتوانیم نوسازی اقتصادی داشته باشیم. در بسیاری از این دستورالعمل‌ها ما توانستیم موفق شویم، مثلا توانستیم در حوزه «های تک» با سرعت بسیار بالایی پیشتاز شویم. با این کار توانستیم بسیاری از چالش‌های بزرگ مردم ژاپن را حل کنیم.
یکی از این چالش‌های مهم، کهولت سن جمعیت ژاپن بوده که یک چالش بزرگی برای کشورمان است که در مقایسه با سایر کشورها آزادی عمل کمتری را به ما می‌دهد. برای این کار ما آمدیم آزادی زنان را به طور عملی پیش بردیم و همچنین از ظرفیت‌های فرانسلی خود بهره بردیم. الآن میانگین سن مردم ژاپن در حدود 60 سال است، این رقم در گذشته 65 سال بود. بنابراین این یک مسئله‌ای است که همچنان با آن دست به گریبانیم. در حال حاضر آقای کیشیدا، نخست وزیر فعلی برنامه‌هایی برای رشد بیشتر جمعیت و کاهش نرخ پیری جمعیت در دستور کار دارد. با این حال کشور ما همچنان قوی است، اما بر کسی پوشیده نیست که نهادهای ژاپنی برای توسعه نیاز به یکسری اصلاحات مهم دارند تا ژاپن بتواند به رشد اقتصادی خود ادامه دهد.
*در جهانی که آشکارا به سمت قطبی شدن میان اروپا – آمریکا از یک سو و روسیه – چین از سوی دیگر پیش می‌رود. موقعیت ژاپن را چگونه پیش بینی می‌کنید؟ آیا ژاپن مانند هند و عربستان سعودی می‌تواند مطابق با منافع ملی خود جدای از این بلوک بندی‌ها تصمیم بگیرد؟
-ژاپن متحد ایالات متحده است. در عین حال ژاپن روابط بسیار مستحکمی با کشورهای مقابل آمریکا مثل ایران دارد. من فکر می‌کنم ما می‌توانیم این تفاوت‌ها را مدیریت کنیم و همکاری‌های خود را با ایران ادامه دهیم. در قرن نوزدهم بریتانیا، یکی از نخست وزیران این کشور گفت هیچ متحد همیشگی در جهان وجود ندارد، آنچه همیشگی است منافع کشورها و مسائل داخلی آنهاست. این واقعیت تا الآن هم صدق می‌کند و صحیح است.
اما در عین حال، همان طور که شما هم گفتی و من هم اعتقاد دارم، کشورهایی که به ارزش‌های‌شان اهمیت می‌دهند و ارزش‌های آنها متفاوت از دیگر کشورهاست، وضعیت و سیستم بینابینی را انتخاب می‌کنند. آنها در روابط بین‌المللی شان هیچ گاه سمت یک طرف در برابر طرف مقابل نمی‌روند.
ما ژاپنی‌ها هم تلاش داریم این گونه باشیم. ژاپن عضو گروه هفت است. بر کسی پوشیده نیست که ما این گروه را از آن خودمان می‌دانیم و به عضویت در آن اهمیت می‌دهیم. البته این بدان معنا نیست که عضویت ما در این گروه قرار است علیه کشورهای دیگر مثل چین باشد. چین کشور بزرگی است که بزرگترین شریک اقتصادی ژاپن محسوب می‌شود. بنابراین ما باید میان این دو موازنه ایجاد کنیم.
من فکر می‌کنم چنین چیزی شدنی است. شاید چین و ژاپن مشکلاتی با اتحادیه اروپا داشته باشند اما ما باید فراتر از آنها باشیم و خود را درگیر اختلافات آنها نکنیم. همان طور که ما روابط بسیار عمیقی را با ایالات متحده و اروپا داریم. اما این همه چیز نیست. ما باید در هر حالتی به فکر منافع خودمان باشیم. مشابه چنین رویکردی را دولت ما نسبت به کشورهای دیگر مثل ایران هم دارد.
*به عنوان آخرین سؤال، آقای سفیر برای جذب گردشگران ایرانی که به فرهنگ ژاپن علاقه مندند و همچنین تمایل دارند در ژاپن کار کنند، چه مژده‌ای دارید؟
-بزرگترین خبر این است که ما توانستیم دوره کووید – 19 را سپری کنیم. بنابراین می‌توانیم میزبان توریست باشیم و هماهنگی لازم را برای میزبانی گرم از گردشگران داشته باشیم. این اتفاق خوبی است که امیدواریم بتوانیم از آن استفاده خوبی کنیم و بتوانیم از آن برای جذب توریست به ژاپن استفاده کنیم. ما از ورود گردشگران از هر جای دنیا استقبال می‌کنیم که البته شامل ایران هم می‌شود. البته وضعیت برای مردم ایران کمی پیچیده است و از این که نمی‌توانند به راحتی به ژاپن سفر کنند ناراضی هستند. اما با این حال تلاش داریم مشکلات را برای گردشگران حل کنیم و از ایران هم مثل هر جای دیگر توریست جذب کنیم. مشکلاتی برای ویزای گردشگری ایرانی‌ها هست که خیلی خوشحال می‌شویم بتوانیم این مشکلات را برای آنها حل کنیم تا مثل کشورهای دیگر به کشورمان سفر کنند.
پایان پیام/ت