مؤثرترین روش مطالعه را می‌شناسید؟
مطالعه یک فن و مهارت است و یک دانش‌آموز ماهر باید روش درست مطالعه را بداند تا بتواند بهتر یاد بگیرد، بهتر امتحان بدهد، از درس خواندن لذت ببرد و در نهایت اینکه از عملکرد خویش احساس خوبی داشته باشد.
به گزارش فارس نوجوان، مطالعه یک فن و مهارت است و یک دانش‌آموز ماهر باید روش درست مطالعه را بداند تا بتواند بهتر یاد بگیرد، بهتر امتحان بدهد، از درس خواندن لذت ببرد و نهایتا اینکه از عملکرد خویش احساس خوبی داشته باشد.
متخصصان، روش‌های مختلفی را برای مطالعه مؤثر عنوان کرده‌اند که یکی از بهترین و مؤثرترین روش‌های مطالعه، روش PQ4R است که در زبان فارسی «پس ختام» نام گرفته و شامل 6 مرحله است.
این مرحله عبارتند از:
1- پیش‌خوانی (preview)
2- سؤال‌گذاری (Questioning)
3- خواندن (Reading)
4- تفکر کردن (Remind)
5- از حفظ گفتن (Recite)
6- مرور کردن (Review)
* پیش‌خوانی
اگر می‌خواهید مطالب یک کتاب یا فصلی از یک کتاب را یاد بگیرید، ابتدا به سرعت، تمام آن فصل را یک بار از نظر بگذرانید تا یک برداشت کلی از موضوع‌ها و مفاهیم آن فصل به دست آورید.
در این مرحله می‌توانید قسمت‌های مهم و اصلی فصل را تشخیص بدهید تا در مراحل بعدی مطالعه بیشتر روی یادگیری آن قسمت‌ها تمرکز کنید.
در مرحله پیش‌خوانی فقط به دنبال به دست آوردن مفاهیم کلی و موضوع‌های اصلی فصل هستیم، پس بهتر است تیترهای اصلی و فرعی را مطالعه کنید زیرا هدف‌های اصلی هر فصل را می‌توان در این تیترها پیدا کرد.
بسیاری از نکات کلیدی و اصلی هر پاراگراف را می‌توان در لغات Bold یا Italic پیدا کرد. مرحله پیش‌خوانی به شما کمک می‌کند که علاوه بر یک آشنایی مقدماتی با موضوع فصل، نکات اصلی و فرعی را تا حد بسیار زیادی تشخیص بدهید و برای ورود به مرحله بعدی یعنی سؤال کردن آماده شوید.
* سؤال کردن
بعد از پشت سر گذاشتن مرحله پیش‌خوانی و آشنایی کلی با مطالب فصل، سعی کنید در رابطه با موضوع مطالعه، سؤال‌هایی طرح کنید. بهترین راه برای انجام این کار این است که عناوین، سرفصل‌ها و تیترهای اصلی را به سؤال تبدیل کنید. برای مثال در رابطه با همین مطلبی که مطالعه می‌کنید می‌توانید بپرسید: روش پس ختام چیست؟ چند مرحله دارد؟
بهتر است سؤالات شما تا حد امکان ساده و متناسب برداشت سطحی شما در حین پیش‌خوانی باشند. در عین حال سعی کنید سؤالات را با کلماتی از قبیل: چگونه، چه کسی، چرا، چه چیزی، بسازید. سؤالات را حتما یادداشت کنید تا در مراحل بعدی بتوانید پاسخ آنها را به دست آورید.
در بعضی مواقع با همین سؤالات به ظاهر ساده می‌توانید به تعداد زیادی از سؤالات امتحانی دست پیدا کنید. باز هم تکرار می‌کنیم سعی کنید تیترهای اصلی و یا فرعی را به سؤال تبدیل کنید.
سؤال‌گذاری ممکن است وقت شما را بگیرد و کمی مشکل باشد ولی به طور چشم‌گیری تمرکز حواس، دقت و سرعت عمل شما را افزایش می‌دهد و موجب سهولت یادگیری شما می‌شود.
* خواندن
همه ما وقتی درس می‌خوانیم منظورمان این است که درس را یاد بگیریم، بفهمیم، حفظ کنیم و به خاطر بسپاریم برای همین سعی می‌کنیم خط به خط کتاب و جزوه را بخوانیم و حفظ کنیم و در ذهن خود تکرار کنیم. خلاصه‌نویسی و یادگیری و به خاطر سپردن مطالب باید از روی خلاصه‌نویسی‌ها و در زمان‌های مرور صورت گیرد.
در این مرحله، مطالب فصل را با دقت و به طور کامل مطالعه کنید. در حین مطالعه سعی کنید به سؤالاتی که قبلا طرح کرده‌اید جواب دهید در این مرحله باید بعد از مطالعه و تفکر در مورد موضوع هر بخش، خلاصه‌برداری را فراموش نکنید.
سعی کنید با خلاصه‌برداری کردن، طوری مطالب خود را تنظیم کنید که در مراحل بعد بتوانید به راحتی حفظ کنید و به خاطر بسپارید. در این میان استفاده از خلاقیت و مهارت‌های ابداعی بسیار مؤثر است.
* تفکر
به طور کلی این مرحله در همه مراحل مطالعه، نقش کلیدی دارد. به خصوص در هنگام خواندن و طراحی سؤال. بنابراین سعی کنید در هنگام خواندن در مورد مطالب و مثال‌ها فکر کنید و از مطالب تصویر‌سازی ذهنی داشته باشید. همچنین سعی کنید بین آنچه که از قبل در مورد این مطالب می‌دانستید و آنچه می‌خوانید ارتباط برقرار کنید.
* از حفظ گفتن
پس از پشت سر گذاشتن دو مرحله قبل یعنی خواندن و تفکر سعی کنید مطالب مهم آن را برای خودتان بازگو کنید. ضمناً سعی کنید به سؤالاتی که قبلا طرح کرده‌اید به زبان خودتان پاسخ دهید.
بهتر است در این مرحله به جای استفاده از جملات کتاب از جملات ساخته خودتان استفاده کنید. در واقع سعی کنید مطالب مطالعه شده را به زبان خودتان و آنطور که راحت‌تر هستید بازگو کنید. سعی کنید خودتان را از قید و بند جملات کتاب آزاد کنید. از حفظ گفتن به شما کمک می‌کند که بخش‌هایی را خوب یاد نگرفته‌اید تشخیص بدهید و آنها را از نو بخوانید.
* مرور کردن
وقتی که تمام فصل را خواندید در فاصله‌های مناسب مطالب مطالعه شده را مرور کنید بهتر راه مرور کردن این است که از خلاصه‌های خودتان استفاده کنید و سعی کنید سؤالات هر فصل را( چه آنهایی که خودتان طرح کرده‌اید، چه آنهایی را کتاب طرح کرده است) بدون مراجعه به مطالب متن درس پاسخ بدهید.
بخش‌هایی را که نمی‌توانید به سؤالات آنها جواب بدهید، از نو بخوانید یا اینکه با مراجعه به خلاصه‌های‌تان دوباره آنها را مرور کنید. مرحله ششم را در فاصله‌های مناسب تکرار کنید تا تمامی مطالب مطرح شده را به خاطر بسپارید.
مهم‌ترین قسمت مطالعه که سبب ثبت اطلاعات در لایه‌های زیرین ذهن می‌شود و جلوی فراموشی را می‌گیرد مرور کردن است. درس یکبار و تکرار هزار بار.
پایان پیام/