مطلع عشق| ویژگی‌های رابطهٔ امن بین همسران
ایرانی‌جماعت نان دلش را می‌خورد. در مورد خانواده و عزیزانش که دیگر منتظر نان هم نمی‌ماند. هر چه از همدردی و همدلی در چنته داشته باشد، خرج آنها می‌کند. چه رسد به نزدیک‌ترین و محرم‌ترین فرد زندگی که همسر باشد…
گروه زندگی: ایرانی‌جماعت نان دلش را می‌خورد. در مورد خانواده و عزیزانش که دیگر منتظر نان هم نمی‌ماند. هر چه از همدردی و همدلی در چنته داشته باشد، خرج آنها می‌کند. چه رسد به نزدیک‌ترین و محرم‌ترین فرد زندگی که همسر باشد…
کمک واقعی، رفع غم است
فرض کنید خدای ناکرده همسرتان شغل موردعلاقه‌اش را از دست داده، یکی از دوستانش فوت کرده یا اتفاق تلخ دیگری برایش افتاده و روزهای سختی را پشت سر می‌گذارد. در این شرایط مهم‌ترین وظیفهٔ شما به عنوان همسر، همدلی و رفع غم اوست.
رهبر عزیزمان نیز در توصیه به جوانان می‌فرمایند: «کمک واقعی این است که دو نفر غم‌ها را از دل هم برطرف کنند. هر کسی در دورهٔ زندگیش، گرفتاری و مشکل و غمی پیدا می‌کند و ممکن است دچار ابهام و تردید بشود. آن دیگری در چنین موقعیتی، باید به کمک همسرش بشتابد و به او کمک کند. غم را از دل او بردارد. او را راهنمایی کند و اشتباه و خطای او را برطرف نماید.»
«ندا ملکی»، زوج‌درمانگر، مشاور خانواده و مدرس دانشگاه تهران
ویژگی‌های یک رابطهٔ امن و همدلانه
«ندا ملکی»، زوج‌درمانگر، مشاور خانواده و مدرس دانشگاه تهران مفهوم «غمخوار بودن» را یک اصطلاح عاطفی در ادبیات ما می‌داند و می‌گوید: «در اصطلاحات روانشناسی معمولاً این مفهوم با «همدلی» مترادف است. من رابطهٔ امن را توأم با همدلی و غمخواری می‌دانم.»
اما زن و شوهر چطور می‌توانند غمخوار هم باشند؟ طبق فرمولی که ملکی به ما داده، زن و شوهری که در یک رابطهٔ امن با همدیگر باشند، همدل و غمخوار هم خواهند بود.
این مشاور خانواده برای تشخیص یک رابطهٔ امن و همدلانه چند نکته و ویژگی را بیان می‌کند.
رابطه امن یک رابطهٔ توأم با همدلی و غمخواری است
رابطهٔ امن و افزایش آرامش
در یک رابطهٔ سالم و امن، زن و شوهر باید به آرامش برسند. ملکی می‌گوید: «طرف مقابل چقدر به آرامش تو اضافه می‌کند. یعنی حس آرامش در رابطه داشته باشی. کسی باشد که کنارش خیالت راحت باشد. نه اینکه هر روز با او بجنگی تا آرامش و دوست داشته‌شدن را مطالبه کنی یا او مطالبه کند.» احتمالاً تجربه کرده‌اید همین که مدام چیزی را از کسی مطالبه کنید، باعث بر هم خوردن آرامش خودتان و او می‌شود.
رابطهٔ امن و کاهش اضطراب
می‌گویند زندگی کوتاه‌تر از آن است که به اثبات مداوم خودمان به دیگران سپری‌اش کنیم. اگر طرف مقابل‌تان شما را باور ندارد و ناچارید مدام هر چیزی را به او ثابت کنید، این نشانه‌ای است که دریابید شما در یک رابطهٔ امن قرار ندارید. ملکی این مسأله را این‌طور توضیح می‌دهد: «اگر کسی می‌خواهد غمخوار و همدل همسرش باشد، باید ببیند چقدر می‌تواند از اضطراب همسرش کم کند. یک رابطهٔ خوب قرار است دغدغه‌ای از زندگی‌تان کم کند. نه اینکه یک بار و فشار و اضطرابی به مشکلات شما اضافه کند.»
رابطهٔ امن و افزایش امنیت
بسیاری از ما در روابط دوستانه و خویشاوندی برای آنکه طرف مقابل نرنجد یا فکر بدی راجع به ما نکند، خودمان و عقاید و احساسات‌مان را سانسور می‌کنیم. اما از دیدگاه روانشناسی در رابطهٔ همسری این یک آفت و آسیب است. ملکی در این باره می‌گوید: «ببینید چقدر در این رابطه شما به همسر و همسرتان به شما احساس امنیت و اطمینان می‌دهید. یعنی اینکه چقدر می‌توانید با طرف مقابل‌تان از احساسات‌تان، نگرانی‌هایتان و خواسته‌هایتان، آزادانه و بدون ترس از اینکه ناراحت شود، شما را قضاوت کند یا ترک‌تان کند، حرف بزنید.»
رابطهٔ امن و افزایش اعتماد به نفس
وقتی فرد در خلال یک ارتباط امنِ عاطفی و روحی با همسرش هر آنچه را که نیاز دارد دریافت کند، سرشار از حس اعتماد به نفس و عزت نفس و به تبع آن، احساس شادی می‌شود. این کارشناس زوج‌درمانگر مفهوم همدلی با همسر را با حضور کنار او در لحظه‌های سختی و شادی معنی می‌کند و می‌گوید:«غمخوار بودن یعنی بدانید واقعاً رابطه‌ای که در آن حضور دارید، آیا عزت نفس و اعتماد به نفس شما را بالا برده؟ باعث شادی و موفقیت شما شده؟ این‌ها مقدمهٔ غمخوار بودن و همدلی است. اگر این ویژگی‌ها را دارید، غمخوار و همدل همسرتان هستید.»
این مشاور خانواده بسیاری از سؤالاتی را که به ذهن بعضی از افراد می‌رسد نشانهٔ خطر در رابطه تلقی می‌کند و توضیح می‌دهد:«گاهی وقت‌ها در رابطه به خودتان می‌گویید من زشتم؟ نکند خیلی حرف می‌زنم؟ نکند ناکافی هستم؟ در این صورت این رابطه باعث رشد و پیشرفت شما نشده و طرف مقابل شما، غمخوار و همدل شما نبوده است.»
رابطهٔ امن و ابراز آزادانهٔ احساسات
شاید خودسانسوری در مقابل قوم و خویش که مواجههٔ چندانی با آنها نداریم، با هدف حفظ روابط خانوادگی منطقی به نظر برسد. اما چنین رفتاری در مقابل همسر که نزدیک‌ترین فرد زندگی هر کس است و تمام عمر خود را با او می‌گذارند، غلط و خطرناک است. ملکی دربارهٔ اینکه چطور می‌توان غمخوار بودن طرف مقابل را حس کرد، می‌گوید: «اگر شما بتوانید راحت احساسات‌تان را با او در میان بگذارید و اجازه بدهید او هم احساساتش را ابراز کند، هیچ کدام از شما دو نفر خودتان را سانسور نکنید و از گفتن حرفی دغدغه‌مند و ناراحت نشوید، یعنی شما غمخوار و همدل همدیگر هستید.»
رابطهٔ امن و هم‌کوکی عاطفی
بچه که بودیم می‌گفتند وقتی کسی غصه‌دار است، پیش او نخندید. این یکی از ساده‌ترین قوانین همدلی است که والدین ما دغدغه‌مندانه به ما آموختند تا در روابط خانوادگی و اجتماعی به کار ببندیم. ملکی با اشاره به این مثال در روابط همسری، مفهوم هم‌کوکی عاطفی را برایمان شرح می‌دهد: «غمخوار بودن در اصطلاح روانشناختی یعنی ما با همدیگر به هم‌کوکی عاطفی برسیم. یعنی در لحظه‌ای که من حالم خوب یا بد است، طرف مقابلم درک کند و با تمام وجودش احساس کند و همراهی‌ام کند. یعنی هم شنوندهٔ خوبی باشد، هم بازخورد دهندهٔ خوبی باشد.
وقتی غمی به دل همسرتان نشسته و حرفی برای گفتن دارد، شما هم باید بشنوید، هم بازخورد بدهید. فقط شنونده بودن کافی نیست.
اگر رابطه امن نباشد، همدلی اتفاق نمی‌افتد. آدم‌های همدل و غمخوار هم شنونده‌های فعال و خوبی هستند، هم بازخورد خوبی می‌دهند.»
حرف‌زدن یا پناه بردن به غار تنهایی؛ تفاوت زن و مرد در مواجهه با غم و اندوه
یک تفاوت مهم بین زن و مرد
برای همدلی لازم است همسرها ویژگی‌های اخلاقی و ذاتی همدیگر را بشناسند. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های زن و مرد که با دانستنش بسیاری از مشکلات بین همسران حل می‌شود، تفاوت رفتار آنان در مواجهه با غم و اندوه است. حجت‌الاسلام دهنوی در این درباره می‌گوید: «خانم‌ها وقتی غم و غصه دارند باید حرف بزنند تا احساسات خود را تخلیه کنند و آرام شوند. اما مردها وقتی غم و غصه دارند نباید صحبت کنند. باید در فضایی تنها باشند تا کم کم آرام شوند. گریه کردن زیاد زنان یک ویژگی نشأت‌گرفته از شدت عاطفهٔ زنان است و نباید از سوی مردان عیب تلقی شود. گریه کردن به تخلیهٔ روانی بانوان در حین مشکلات، کمک شایانی می‌کند.»
دهنوی معتقد است وقتی زن به دلیل شدت احساسات گریه می‌کند همسرش نباید برایش استدلال بیاورد و راهکار پیشنهاد بدهد. بلکه باید با همسرش همدردی کند و غمش را تسکین دهد. اگر مرد این ویژگی همسر خود را نشناسد و او را با خودش قیاس کند، به اشتباه به همسرش پیشنهاد می‌کند برای کاهش غم و غصه ساعاتی را تنها باشد. در حالی که غم و غصهٔ زنان برعکس مردان با صحبت کردن برطرف می‌شود.
از «مطلع عشق» می‌گوییم
بیانات رهبر گرانقدرمان را دربارهٔ ازدواج و مسائل بین زوج‌های جوان از کتاب «مطلع عشق» انتخاب می‌کنیم و با نظرات کارشناسانهٔ مشاوران خانواده و روانشناسان کاربلد در هم می‌آمیزیم تا آن را بیشتر شکافته باشیم و بیشتر به عمل نزدیک کنیم.
قرارمان هر شنبه، حوالی همین ساعت‌ها، در صفحهٔ زندگی.
منتظرمان باشید.