پایان ماجراجویی 24 ساعته واگنر
غربی‌ها که توانایی رویارویی با مسکو در جنگ اوکراین را ندارند اکنون بر آن شده‌اند با تحریک نیروهای نظامی داخلی روسیه، موازنه این جنگ را به سود خود دنبال کنند تا آنجا که با حمایت گروه نظامی واگنر به دنبال خنجر زدن از پشت به پوتین بودند. با این حال ماجراجویی واگنر به 24 ساعت نرسید.
فارس پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- صبح نو نوشت: دو روز پیش بود که پریگوژین، رهبر واگنرها مدعی شد که ارتش روسیه با دستور سرگئی شویگو، وزیر دفاع و والری گراسیموف، رئیس ستاد کل ارتش روسیه، مقر نیروهای واگنر در خاک اوکراین را هدف قرار داده‌اند و نزدیک دو هزار نفر از آنها را کشته‌اند. بر اساس این ادعا، رهبر واگنرها مدعی اشغال یکی از شهرهای جنوب‌غربی روسیه به نام «روستوف» شد؛ ادعایی که وزارت دفاع روسیه با انتشار بیانیه‌ای آن را رد و او را به «شورش و خیانت» متهم کرد و از نیروهای واگنر خواسته شد از دستورات پریگوژین، پیروی نکنند. پریگوژین مدعی است که شویگو و گراسیموف «درباره جنگ اوکراین به پوتین اطلاعات غلط می‌دهند و باید آنها را مجازات کرد» و دیروز شنبه از مردم روسیه خواست که برای «اجرای عدالت» و محاکمه این دو نفر، با او همراهی کنند. گفته می‌شود که سرویس امنیت فدرال روسیه ضمن هشدار به اقدامات نظامی واگنر، یک پرونده قضایی با عنوان «دعوت به شورش مسلحانه» علیه پریگوژین باز کرده است.
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه در نطقی تلویزیونی، شورش گروه نظامی واگنر را خنجری از پشت بر پیکر روسیه، عنوان کرد و خواهان آن شد که هر گونه اختلاف در جریان «عملیات نظامی ویژه»، کنار گذاشته شود. پوتین، شورش گروه واگنر را «تهدیدی مرگ‌بار و اردوکشی تبهکارانه و ماجراجویانه» و «خنجری از پشت» بر پیکر روسیه نامید و تأکید کرد که هر کاری برای دفاع از کشورش انجام خواهد داد و اجازه وقوع «جنگ داخلی» را نخواهد داد. با وجود تحرکاتی که واگنر در روسیه آغاز کرده؛ اما فعلا شرایط روسیه در کنترل دولت این کشور است. اگرچه هنوز برای پیش‌بینی اتفاقات آینده روسیه زود است، با این حال رسانه‌های غربی تلاش می‌کنند با دامن زدن به اختلافات، مشکلات ناشی از عدم همراهی واگنر با ارتش روسیه را بزرگنمایی کنند. در عین حال به نظر می‌رسد ادعای احتمال کودتا و شورش مؤثر در داخل روسیه، بیش از واقعیت، یک جنجال رسانه‌ای باشد.
واکنش اروپا و آمریکا به شورش واگنر
در پی شورش فرمانده نیروهای «واگنر»، واسیلی گلوبِف، فرماندار منطقه روستوف اعلام کرد تمام مراسم‌ها و رویدادهای عمومی برنامه‌ریزی‌شده در این شهر لغو شده است. وی همچنین گفت حمل‌ونقل عمومی در شهر برقرار است؛ اما برخی محدودیت‌ها در بعضی جاده‌های ورودی غرب و شمال شهر اعمال شده است. در همین‌باره، مقامات اتحادیه اروپا وقایع اخیر در روسیه را یک موضوع داخلی و مربوط به فدراسیون روسیه ارزیابی کردند. سخنگوی کمیسیون اروپا اظهارکرد: «اتحادیه اروپا وقایع جاری را یک امر داخلی و مربوط به روسیه می‌داند، البته ما اوضاع را زیر نظر داریم.»
از سوی دیگر آدام هاج، سخنگوی شورای امنیت ملی در کاخ سفید نیز گفت که ایالات متحده در رابطه با اظهارات یوگنی پریگوژین، بنیانگذار شرکت نظامی واگنر، روند اوضاع در روسیه را با دقت زیر نظر دارد. او افزود که واشنگتن با کشورهای متحد خود در این رابطه در تماس است و مشورت‌های لازم را انجام خواهد داد.
حمایت دوما از پوتین
در حالی که اتحادیه اروپا معتقد است رویدادهای جاری در روسیه پیرامون بنیانگذار شرکت نظامی واگنر موضوع داخلی است، رئیس دومای روسیه، خواستار همبستگی نیروهای مسلح و حمایت از ولادیمیر پوتین شد و به نظامیان واگنر توصیه کرد: «تنها راه درست را انتخاب کنند.» نمایندگان دومای روسیه خواستار همبستگی تمامی نیروهای نظامی و حمایت از پوتین شدند، ویچسلاو والودین، رئیس دومای دولتی روسیه دیروز شنبه در خصوص تلاش یوگنی پریگوژین برای ایجاد شورش مسلحانه، تأکید کرد که نمایندگان پارلمان سفلای روسیه که دفاع از منافع شهروندان روس را به عهده دارند، خواستار همبستگی تمامی نیروهای مسلح و حمایت قاطع از رئیس‌جمهور ولادیمیر پوتین هستند و هر اقدام دیگری را خیانت به روسیه می‌دانند.
واکنش ایران به تحولات روسیه
هم‌زمان نورنیوز، رسانه دبیرخانه شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان، شورش واگنر را محکوم کرد. این رسانه نوشت: «اقدامات گروه واگنر گرچه از نظر شکلی با توجه به درگیر بودن روسیه در جنگ اوکراین می‌تواند آثار روانی مخربی را به دنبال داشته باشد؛ اما این گروه از نقطه نظر ماهیتی فاقد حداقل توان لازم برای به چالش کشاندن ارتش روسیه است.»
عقب نشینی بعد از ٢۴ ساعت!
ماجراجویی واگنر به ۴٨ ساعت نرسید و رهبر این گروه، دیروز اعلام عقب نشینی کرد. در آخرین ساعات دیروز، رهبر واگنر در پیامی صوتی اظهار کرد که این گروه، ستون های خود را متوقف کرده و در جهت مخالف به اردوگاه های صحرایی بر میگردد. او افزود که در جریان راهپیمایی عدالت، یک قطره خون ریخته نشد.
در همین باره، الکساندر لوکاشنکو رییس جمهور بلاروس اعلام کرد که بعد از جلب موافقت پوتین، با یووگنی پریگوژین مذاکره کرده‌است. در همین باره، دفتر لوکاشنکو گفته‌است که اکنون یک پیش‌نویس مورد پذیرش دو طرف برای حل و فصل اوضاع وجود دارد که شامل تضمین امنیت نیروهای شبه‌نظامی واگنر می‌شود.
سابقه شورش واگنرها به کجا بازمی‌گردد؟
چند ماه پیش از شورش اخیر واگنرها، برخی مقامات روسی از احتمال شورش این گروه و رهبر آن علیه مسکو سخن گفته بودند. برای نمونه ایگور گیرکین، که زمانی گروهی از شبه‌نظامیان روسی را در دونتسک رهبری می‌کرد و اکنون یک وبلاگ‌نویس برجسته جنگ و منتقد استراتژی نظامی روسیه در اوکراین است، در حساب توئیتری خود عنوان کرده بود که پریگوژین در حال فراهم کردن زمینه برای شورش و انجام کودتا علیه کرملین با استفاده از جنگجویان گروه خود است. وی تأکید کرده بود: «وضعیت سیاسی کشور ممکن است تا پایان تابستان غیرقابل تشخیص شود.» از سوی دیگر، ماه گذشته بود که رئیس گروه واگنر در یک کلیپ ویدئویی غیرعادی، با عصبانیت بسیار به سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه و ژنرال والری گراسیموف، رئیس نیروهای مسلح این کشور حمله و تهدید کرد که اگر به اندازه کافی مهمات جنگی به آنها نرسد، گروه وی، باخموت را ترک خواهد کرد. اگرچه بیشتر اختلافات مربوط به درخواست پریگوژین برای مهمات زیادتر بود که با مخالفت وزارت دفاع روسیه همراه می‌شد، بخشی از این اختلافات هم به دلیل تلاش وزارت دفاع روسیه برای کنترل بیشتر بر گروه واگنر ایجاد شده بود که با اعتراضات پریگوژین همراه شد. با این حال، وزارت دفاع روسیه و شخص پوتین، پریگوژین را به خیانت متهم کرده‌اند و سازمان امنیت روسیه در حال پیگیری پرونده امنیتی این گروه است. این اخبار، به شایعاتی از جمله امکان کودتا در مسکو دامن زده است.
«آشپز پوتین» کیست؟
پریگوژین، رهبر گروه واگنر در زمان حکومت شوروی زندانی بود و هم‌زمان با فروپاشی شوروی، آزاد شد. اولین فعالیت‌های اقتصادی او به فروش ساندویچ‌های هات‌داگ مربوط است و از همین طریق توانست رستوران‌هایی در روسیه ایجاد و قراردادهایی با دولت روسیه منعقد کند. پذیرایی از میهمانان پوتین باعث شد، پریگوژین با لقب «آشپز پوتین» شناخته شود. تأسیس واگنر به او نسبت داده شده است. شخص دیگری که در بنیان‌گذاری واگنر مطرح است، دیمیتری اوتکین، یکی از فرماندهان سابق نظامی روسیه است. ظاهرا نام واگنر به علایق او به یک آهنگساز آلمانی مربوط است.
واگنر به دنبال چیست؟
واگنر از سال 2014 با داشتن ده‌ها هزار نفر نیرو شکل گرفت، در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه، عملیات نظامی دونباس، جنگ اوکراین و همچنین در جنگ‌های سوریه، لیبی، آفریقای مرکزی و مالی برای کاخ کرملین فعالیت مؤثری داشت. برخی واگنر را شاخه‌ای غیر رسمی از ارتش روسیه می‌دانند که منافع مسکو را تأمین می‌کند. همچنین گزارش‌هایی، واگنر را نیروی نیابتی روسیه در عملیات‌های برون‌مرزی معرفی کرده‌اند. همین مسأله باعث می‌شود توانایی گروه واگنر برای ایجاد خطرات جدی یا کودتا به چالش کشیده شود. با این حال نمی‌توان واگنر را دقیقا برابر با ارتش روسیه فرض کرد. سخنرانی تلویزیونی پوتین و بیانیه وزارت دفاع نشان داد تحولات مربوط به گروه واگنر می‌تواند با تحریکات و عملیات‌های فریب دولت‌های غربی، خطرات بیشتری به دنبال داشته باشد.
رسانه‌های غربی مدعی ارتباط ستاد مشترک ارتش روسیه با واگنر و حتی تأمین مالی آن هستند. بر این اساس، واگنر به طور مرتب از زیرساخت‌های نظامی روسیه استفاده کرده است.
برای مثال ظاهرا مجروحین عملیات علیه نیروهای آمریکایی در دیرالزور، به بیمارستان‌های نظامی روستوف و مسکو منتقل شده‌اند. به گزارش دولت آمریکا، محل آموزش نیروهای واکنش، همان محل نیروهای ویژه روسیه است. همچنین استفاده مرتب از هواپیماهای ترابری نظامی ارتش روسیه برای انتقال سربازان واگنر به نقاط مختلف جهان، این رابطه را تأیید می‌کند. در صورت اتکای واگنر به مهمات، افراد و پشتیبانی ستاد مشترک ارتش روسیه برای فعالیت، این گروه از قدرت مانور قابل توجهی در مقابل ارتش روسیه برخوردار نیست و نمی‌تواند شورش موفقی را طرح‌ریزی کند. به هر روی ماهیت واگنر در روایت رسمی روسیه، یک گروه خصوصی و در روایت روزنامه‌نگاران و دولت‌های غربی، یک شاخه از ارتش روسیه است.
پایان پیام/غ