پرونده ویژه| صدای سُم «اسب اصیل ترکمن» از خراسان‌شمالی می‌آید!
خراسان‌شمالی یکی از استان‌هایی است که باتوجه‌به وجود نزدیک به ۲ هزار سر اسب اصیل ترکمن، می‌توان از این استان به‌عنوان مهد و پایتخت اسب اصیل ترکمن نام برد که همین ظرفیت می‌تواند سرآغازی بر رونق اقتصادی و گردشگری خراسان‌شمالی باشد.
به گزارش خبرگزاری فارس از بجنورد، اسب ترکمن خراسان شمالی از قامتی کشیده برخوردار بوده و دارای یال‌های بلندی است و به‌نوعی ژنتیک خاصی را به ارث برده و طرف‌داران بسیاری را برای خود به همراه آورده است. اسب ترکمن خراسان شمالی از پوست ظریفی برخوردار بوده و دارای موهای لطیفی است که این یال‌ها بسیار درخشان بوده و در واقع موجب شده تا به یکی از بهترین نژادهای اسب شناخته شود.
خراسان‌شمالی یکی از استان‌هایی است که باتوجه‌به وجود نزدیک به ۲ هزار سر اسب اصیل ترکمن از این استان به‌عنوان مهد و پایتخت اسب اصیل ترکمن نام برد.
باتوجه‌به اهمیت این ورزش و صنعت تصمیم گرفتیم در سلسله گزارشاتی که در خصوص «چرا خراسان‌شمالی مستعد سرمایه‌گذاری است؟» می‌پردازیم دراین‌خصوص به‌صورت مفصل با یکی بخش‌هایی که با این ورزش سروکار دارد گفت‌وگو کنیم.
در این مصاحبه محمدتقی ولیان، رئیس هیئت سوارکاری خراسان‌شمالی به همراه احسان کمالی، عضو هیئت‌رئیسه هیئت سوارکاری خراسان شمالی در خصوص موضوعات مختلف این ورزش و صنعت مطالبی را بیان کردند.
اسب اصیل ترکمن جزو فرهنگ خراسان شمالی است
ولیان: دراین‌خصوص یا حدود یک سالی که در این حوزه فعالیت داریم با اذعان کرد که در ابتدای کار خیلی به این موضوع آشنا نبودم؛ ولی به‌مرور با گستردگی و جذابیت این صنعت بیشتر آشنا شدم.
هر چه وارد این حوزه می‌شویم می‌بینیم که در استان ما خیلی به این صنعت و ورزش توجه خاصی نشده است.
شاید تاکنون این ذهنیت وجود داشت که فقط اسب به یک عنوان ابزار که باید با آن در شهرهای مختلف با آن کورس شود و درآمدزایی خُردی داشته باشند.
اما پس از اینکه وارد این عرصه شدیم دیدیم این اسب جزئی از فرهنگ خراسان شمالی است و علاوه به جنبه کورس دارای زیبایی، استقامت، پرش نیز است و این اسب در تمام موارد می‌تواند سرآمد سایر اسب‌های دیگر باشد.
نژادهای مختلفی از اسب در کشور وجود دارد به‌عنوان‌مثال اسب کرد، اسب عرب، اسب دره شور و… که معمولی در یکی از زمینه که گفته شد می‌توانند فعالیت کند، اما اسب اصیل ترکمن تمام ویژگی‌های گفته شده را دارا است. یعنی همان اسبی که در کورس و پرش می‌کند، می‌تواند در زمینه زیبایی، استقامت و… نیز فعالیت کند.
جایگاه اسب خراسان شمالی کجاست؟
ولیان: در زیبایی، کورس و.. هر نژادی باید با نژاد خودش مقایسه و رقابت کند در اسب اصیل ترکمن نیز فقط باید با اسب‌های اصیل ترکمن رقابت کنند؛ اما نکته قابل‌توجه این است که اسب ترکمن خراسان‌شمالی سرآمد همه اسب‌های استان‌های دیگر است.
وضعیت صادرات این محصول چگونه است؟
ولیان: در سفری که به روسیه داشتیم هنوز رئیس هیئت سوارکاری این کشور اطلاع نداشتن که ایران اسب اصیل ترکمن تولید می‌کند.
در این کشور ۲ نژاد اسب اصیل ترکمن «آخال» و «یموت» تولید می‌شود و این کشور علاقه شدید به تیره آخال دارند و آنها گمان می‌کردند فقط در روسیه و ترکمنستان آخال وجود دارد و برای آنها جای تعجب بود که در ایران نیز تیره آخال وجود دارد.
هنوز خیلی از اسب‌بازان ایران نیز نمی‌دانند در خراسان‌شمالی اسب اصیل ترکمن وجود دارد.
قوانینی که در کشور وجود دارد باعث شده تاکنون تقریباً هیچ‌گونه صادرات اسب اصیل ترکمن را نداشته باشیم که خود این موضوع باعث رکود این صنعت شده است.
با یک جست‌وجوی ساده می‌توان دید کشورهای همسایه چه درآمدهای میلیاردی در این حوزه دارند.
فقط سال گذشته ۲۰ سر اسب عرب برای مسابقات استقامت به امارات صادر شد که قیمت هر اسب ۳ میلیارد تومان بود.
کمالی: چند سال پیش کشور ترکمنستان ۱۱ اسب اصیل ترکمن را به چین صادر کرد که قیمت هر اسب به‌اندازه یک خودروی فراری بود.
این نشان می‌دهد اگر ما هم در این حوزه با جدیت ورود کنیم هر مادیان ما به‌مانند یک کارخانه تولید خودروی فراری می‌تواند برای کشور ارزآوری داشته باشد.
سند چشم‌انداز برای این صنعت رسم شده است؟
ولیان: در جلسات مختلفی که برگزار شد و کارگروه‌های مختلفی که با حضور اداراتی مانند ورزش و جوانان، گردشگری جهاد کشاورزی که شکل گرفت با دستور استاندار خراسان شمالی طرح ایجاد سند چشم‌انداز برای این ورزش صادر شد، یکی از موارد ایجاد پیست بود، اما هنوز در مسئولین این اهمیت ایجاد نشده است. هنوز جهاد کشاورزی، گردشگری و ورزش و جوانان اقدام خاصی برای این ورزش انجام نداده‌اند.
در حال حاضر در محل تخته ارکان و پشت استادیوم ۱۹ مهر بجنورد برای ساخت یکی از بهترین پیست‌های اسب‌سواری محلی ایجاد شده است که باتوجه‌به نوع آب‌وهوای بجنورد در آینده می‌تواند به قطب اسب‌سواری کشور تبدیل شود.
این پیست می‌تواند درآمد سرشاری را وارد استان کند. رینگ اسب‌سواری این بخش تا کنون ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
دقیقاً چه تعداد اسب اصیل ترکمن در خراسان شمالی وجود دارد؟
کمالی: در استان تاکنون سرشماری دقیقی از این موضوع صورت نگرفته است؛ اما باتوجه‌به عدد تقریبی که در این حوزه وجود دارد در استان حدوداً یک هزار ۸۰۰ سر اسب وجود دارد که از نظر تعداد نیز استان خراسان شمالی در رأس جدول تولید قرار دارد و می‌توان گفت قطب تولید اسب اصیل ترکمن هستیم.
چرا در این حوزه رشدی نداشته‌ایم؟
کمالی: در سفر مقام معظم رهبری طرح‌های ورزشی مختلفی مصوب شد و همچنین تأکیداتی که رهبری در حوزه گردشگری و کشاورزی و صنایع مرتبط با آن داشتند و این ورزش و صنعت هم در حوزه کشاورزی و دام‌پروری قرار دارد و هم در حوزه گردشگری می‌تواند حرفی برای گفتن داشته باشد و هم در حوزه صنعت می‌تواند باعث درآمدزایی فراوانی شود، اما متاسفانه کم‌کاری‌هایی که در ارائه این ورزش در آن سال در استان صورت گرفت، باعث شد برای این ورزش هیچ‌گونه اعتباری جذب نشود.
بزرگ‌ترین اتفاقی می‌تواند به هر صنعت و ورزشی آسیب برساند حواشی آن ورزش است و در این ورزش و صنعت نیز همین موضوع شایع است.
حواشی که توسط برخی تولیدکنندگان در این حوزه وجود داشت باعث شد حوزه اسب استان کم‌رنگ باشد.
طبق تجربه‌ای که به وجود دارد، رشد و درآمدزایی این صنعت می‌تواند باعث رشد سایر ورزش‌ها نیز شود.
این ورزش پول‌دارها است؟
کمالی: همیشه عامه مردم این ورزش را به‌عنوان ورزش پول‌دارها می‌شناسند؛ اما بیان این نکته که برخی خانواده‌ها با نگهداری یک اسب و فروش کره‌های آن اسب درآمد سالانه خورد را به دست می‌آورند نیز خالی‌ازلطف نیست.
ضمن اینکه وقتی یک سرمایه‌گذار در این حوزه ورود می‌کند و مزرعه پرورش اسب راه‌اندازی می‌کند ابتدا سعی می‌کند که سرمایه خود را افزایش دهد و به طبع آن باعث جذب سرمایه از سایر استان‌ها و اشتغال‌زایی برای تعداد زیادی از مردم می‌شود که این موضوع هیچ جایی جزو نقاط ضعف نیست و از آن به‌عنوان یک معامله برد برد نام برده می‌شود.
قیمت هر است چقدر است و وضعیت اشتغال‌زایی چگونه؟
کمالی: قیمت هر اسب از ۲۰ میلیون تومان شروع می‌شود و تا یک میلیارد تومان نیز می‌رسد. هر باشگاه می‌تواند ۸ الی ۱۰ نفر اشتغال‌زایی کند؛ اما شغل‌هایی مانند دامپزشک، نعل‌بند، کارگران معمولی و… از شغل‌های وابسته‌ای هستند که این صنعت و ورزش ایجاد می‌کند.
باشگاهای بزرگ استان هر کدام حدود ۴۰ سر اسب دارند عدد این باشگاه‌ها به ۱۵ باشگاه می‌رسد.
برای گردشگری چه اقداماتی شده است؟
ولیان: دراین‌خصوص فرهنگ‌سازی و کارآغاز شده است به‌عنوان‌مثال، در عید نوروز سال جاری به کمک انجمن راهنمایان گردشگری و یکی از باشگاه‌ها طرحی را به‌عنوان «بجنوردگردی» انجام شد و یکی از مقاصد به باشگاه سوارکاری بازدید از اسب و باشگاه سوارکاری بود.
روز اول فقط یک مینی‌بوس وارد این باشگاه شد؛ ولی از روز دوم به بعد ۲ یا ۳ اتوبوس به این باشگاه وارد شدند و با صنعت و ورزش اسب آشنا شدند.
برنامه‌های مختلفی برای این صنعت وجود دارد؛ اما باید آهسته‌آهسته برنامه‌ها را پیش ببریم. با ایجاد همدلی بین تولیدکنندگان می‌توان این صنعت را رشد داد.
در جشنواره زیبایی اسب اصیل ترکمن که در بجنورد برگزار شد نیز همه اسب‌داران از دورترین نقاط استان شرکت کردند. حضور داوران بین‌المللی این اطمینان را به تولیدکنندگان داده بود که با خیال راحت در این مسابقات شرکت کنند.
کمالی: در حال برنامه‌ریزی هستیم ارتباطی بین بوم‌گردی و باشگاه‌های اسب‌سواری برقرار کنیم و آموزش‌های لازم نیز ارائه شود تا از این ظرفیت در حوزه گردشگری نیز استفاده شود.
این باعث خواهد شد تا علاقه‌مندان اسب‌سواری از نقاط مختلف برای اسب‌سواری در دامان طبیعت به استان ما سفر کنند.
همچنین تجربه حرم تا حرم و گردشگری زیارتی که در شهادت امام رضا (ع) انجام شد، ۳۰ اسب از حرم امام زاده سید عباس (ع) بجنورد به سمت حرم امام رضا (ع) سفر کردند که هم جنبه مذهبی داشت و هم جنبه تبلیغاتی این صنعت برای خراسان شمالی انجام شد.
این برنامه استقامت اسب اصیل ترکمن را نیز به رخ کشید که این اسب می‌تواند ۳۰۰ کیلومتر را سفر کند.
و در پایان…
با بررسی جایگاه خراسان‌شمالی ازلحاظ تعداد اسب اصیل ترکمن و با بیان مشکلات اسب‌داران استان ضرورت توجه به این صنعت مهم و اقتصادی در استان به‌عنوان یک صنعت پردرآمد و همچنین نقش مهم این صنعت در جذب گردشگر در استان توجه بیشتر مسئولین امر به این صنعت ضروری به نظر می‌رسد.
اگر بخواهیم صنعت اسب اصیل ترکمن را به یک صندوق جواهرات تشبیه کنیم اگر این صندوق را بتوانیم با کمک و همراهی همه مردم و مسئولین استان بازکنیم، تمامی منافع و سود حاصل از توسعه این صنعت به همه مردم استان خواهد رسید.
پایان پیام/ن