چربی خون
بسیاری از افراد فکر می کنند وجود کلسترول در بدن غیر ضروری و حتی مضر است. اما اصلا چنین نیست. بلکه واقعیت این است که «کلسترول»، ماده ای حیاتی در بدن است و بدون وجود آن ادامه زندگی غیر ممکن خواهد بود. جنس این ماده از چربی بوده و در خون و تمام سلول های بدن انسان وجود دارد. نقش بسزایی در ساخت و حفظ غشای سلولی ایفا می کند. علاوه بر آن، بدن ما برای ساخت دیواره شریان ها، تولید ویتامین دی، تولید برخی از هورمون ها و بسیاری از واکنش های دیگر نیاز به مقادیری از کلسترول دارد.
بیش از نیمی از کلسترول مورد نیاز بدن توسط کبد تولید می شود و مقداری نیز از طریق غذاهایی که مصرف می کنیم وارد بدن می گردد. توجه داشته باشید که کلسترول نیز مانند هر ماده حیاتی دیگر، باید به میزان مشخصی در خون وجود داشته باشد و کاهش یا افزایش بیش از حد آن می تواند منجر به بروز مشکلات و بیماری های فراوانی گردد. در ادامه انواع کلسترول، میزان نرمال آن در خون و بیماری کلسترول خون بالا را برای شما معرفی خواهیم کرد.
انواع کلسترول (کلسترول خوب- کلسترول بد)
کلسترول یک چربی نامحلول در خون است که به صورت شناور در خون و در تمام قسمت های بدن وجود دارد. این چربی ها توسط واحدهایی به نام لیپوپروتئین ها حمل می شوند. تمام این لیپوپروتئین ها کاملا مشابه هم نیستند و از نظر چگالی و… متفاوت می باشند. به طور کلی، کلسترول موجود در خون بر دو نوع است.
1.کلسترول LDL یا «کلسترول بد» :
لیپو پروتئین هایی که این نوع از کلسترول را حمل می کنند دارای چگالی کمتری می باشند. کلسترول LDL ممکن است در دیواره رگ ها رسوب کرده و موجب ایجاد پلاک در داخل آنها گردد. این امر منجر به انسداد عروق می شود و در نهایت ممکن است به سکته قلبی یا سکته مغزی بینجامد.
2.کلسترول HDL یا همان «کلسترول خوب» :
این نوع از کلسترول دارای چگالی بیشتری بوده و برخلاف کلسترول LDL مانع بروز سکته قلبی می شود. همچنین از رسوب کلسترول بد در دیواره داخلی عروق جلوگیری به عمل می آورد، کلسترول بد را به کبد بازگردانده و موجب حذف آن می گردد.
توجه: نوع دیگری از چربی در خون وجود دارد که به تری گلیسرید معروف است. این نوع از چربی در اثر دریافت بیش از حد کالری در بدن ایجاد می شود. بدین معنا که، کالری اضافی بدن به شکل مولکول های چربی ذخیره شده و در مواقع نیاز مورد استفاده قرار می گیرد. تری گلیسرید با کلسترول تفاوت دارد.
میزان چربی نرمال خون
همانطور که گفتیم بدن ما به وجود مقدار مشخصی از کلسترول نیاز دارد. این مقدار ممکن است برای سنین مختلف و یا برای افرادی با شرایط و بیماری های خاص متفاوت باشد. اما به طور کلی مقادیر زیر محدوده های نرمال انواع کلسترول خون و همچنین مقدار تری گلیسیرید نرمال را نشان می دهند: (مقادیر با واحد میلی گرم در دسی بل بیان شده اند.)
- بزرگسالان
مقدار طبیعی کلسترول تام در خون بزرگسالان ۲۰۰ تا ۲۳۹ واحد می باشد. افرادی که کلسترول خون آنها ۲۴۰ یا بیش از آن است به بیماری چربی خون یا کلسترول بالای خون مبتلا هستند.کلسترول خوب (HDL) باید ۶۰ یا بیشتر باشد و کلسترول بد (LDL) نیز کمتر از ۱۰۰ باشد.
- کودکان
کلسترول تام کودکان در حالت طبیعی لازم است ۱۷۰ یا کمتر باشد. کلسترول خوب طبیعی بالای ۴۵ و کلسترول بد طبیعی زیر ۱۱۰ واحد می باشد. ناگفته نماند که کودکان نیز همانند بزرگسالان می توانند به بیماری چربی خون مبتلا شوند.
میزان چربی نرمال خون
وجود مقادیر بالای کلسترول در خون ممکن است مشکلات زیادی را به بار آورد. همانطور که قبلا نیز اشاره کردیم، کلسترول بد در دیواره های داخلی رگ ها رسوب می کند. این رسوبات موجب تنگ شدن رگ ها شده و حرکت خون در داخل عروق را مختل می سازد. تنگی و انسداد عروق در درجه اول موجب بروز مشکلات قلبی از جمله بیماری های عروق کرونری، بیماری فشار خون بالا، تپش قلب نامنظم و حتی سکته قلبی شود. علاوه بر آن، خطر نارسایی خون به سایر قسمت های بدن نیز وجود دارد که می تواند منجر به اختلال عملکرد آنها گردد. سکته قلبی، افزایش ابتلا به سرطان، بیماری های دستگاه گوارش، مشکلات پوستی و… از دیگر مشکلاتی هستند که کلسترول خون بالا می تواند در پی داشته باشد.
قلب و عروق سکته قلبی چیست ؟ علائم سکته قلبی + عوارض سکته قلبی
علائم چربی خون بالا
کلسترول خون بالا جزو بیماری های خاموش است و تا زمان رسیدن به مراحل حاد ممکن است هیچ گونه علامتی نداشته باشد. علائم این بیماری تنها زمانی آشکار می شوند که سطح چربی به میزان قابل توجهی افزایش یافته و موجب بروز بیماری های قلبی، عروقی و.. شود. به همین دلیل لازم است هر چهار یا شش سال یک بار با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش خون، میزان کلسترول خون خود را کنترل کنید. از جمله علائم بیماری چربی خون که ممکن است در برخی از بیماران بروز پیدا کنند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
- احساس افزایش حرارت بدن، به ویژه در کف پا
- احساس خستگی و ضعف بی دلیل
- وزوز گوش
- سرگیجه و سردرد
- خشکی دهان
- مزه تلخی و بوی بد دهان
- احساس درد در ساق پا و کف پا
- تعریق زیاد
- ورم صورت و بدن
روش تشخیص چربی
کلسترول از دو طریق وارد خون می شود. یکی از طریق خوردن مواد غذایی حیوانی مانند، گوشت و لبنیات و.. توسط خود ما وارد بدن می شود. دیگری کلسترولی است که در داخل بدن و توسط کبد تولید می شود. بنابراین علل افزایش کلسترول در بدن را می توان به دو دسته عوامل داخلی و عوامل خارجی تقسیم بندی کرد.
عوامل داخلی، فاکتورهایی هستند که از درون بدن نشأت می گیرند همچون:
-
- ژنتیک: تحقیقات انجام شده نشان می دهند که ۷۵ درصد کلسترول از ژن ها نشأت می گیرند. بنابراین کلسترول بالا می تواند از والدین به فرزند منتقل شود.
- وضعیت سلامت: بیماری هایی مانند دیابت، بیماری های کبدی، کم کاری تیروئید، نارسایی کلیوی، ایدز و… نیز می توانند در افزایش کلسترول بد خون مؤثر باشند. در این صورت جهت کنترل میزان چربی خون باید بیماری زمینه ای را تحت کنترل گرفته و یا درمان کنید.
- افزایش سن: با افزایش سن، تغییراتی در بدن رخ می دهد و فرد در برابر ابتلا به انواع بیماری ها مستعدتر می گردد.کلسترول بالا از جمله بیماری هایی است که در سالمندان بسیار شایع است.
- عوامل خارجی فاکتورهایی هستند که وابسته به رفتارهای شخصی و سبک زندگی می باشند مانند:
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف بیش از حد چربی اشباع شده می تواند موجب افزایش کلسترول در بدن شود. این نوع از چربی در محصولات حیوانی همچون گوشت و لبنیات و.. و همچنین محصولات صنعتی وجود دارد.
- عدم تحرک: ورزش نکردن و فعالیت بدنی کم یکی از مهمترین عواملی است که موجب انباشته شدن چربی در بدن می شود.
- استعمال دخانیات: دود سیگار و تنباکو می تواند سطح کلسترول خوب بدن را کاهش دهد. همچنین با آسیب رساندن به دیواره های رگ ها، آنها را در برابر رسوب کلسترول بد آسیب پذیرتر می کند.
استرس: تحقیقات نشان داده اند که اضطراب و استرس رابطه مستقیم با تولید کلسترول در بدن دارد. همچنین این عامل با بالا بردن فشار خون به ایجاد پلاک های کلسترول در عروق کمک می کند.
چگونه از کلسترول بالا پیشگیری کنیم
فاکتورهای مؤثر در بالا بردن میزان کلسترول خون را ذکر کردیم. برخی از آنها قابل پیشگیری نمی باشند. به عنوان مثال شما نمی توانید با عامل ژنتیک و وراثت مبارزه کنید و یا جلوی افزایش سن را بگیرید. اما بیشتر عوامل مؤثر در ابتلا به بیماری چربی خون مربوط به سبک زندگی غلط بوده و قابل پیشگیری هستند. بنابراین بهتر است از همان دوران جوانی که کاملا سلامت هستید و سطح چربی خون شما نرمال است به فکر پیشگیری از کلسترول بالا در آینده باشید. برخی از کارهایی که می توانید انجام دهید به شرح زیر می باشند:
-
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید. غذاهای چرب و چیلی و پرنمک را از برنامه غذایی خود حذف کنید و در مقابل، میوه ها، سبزیجات و حبوبات مصرف کنید. روغن های گیاهی و غیراشباع را جایگزین چربی اشباع شده کنید.
- تشویش و استرس را از خود دور کنید.
- ورزش کنید.
- وزن خود را در حالت ایده آل نگه دارید.
- از مصرف الکل و دخانیات خودداری کنید.
آیا چربی خون بالا درمان دارد؟
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. درباره بیماری چربی خون نیز چنین است. اما افرادی که به هر دلیلی به این بیماری مبتلا شده اند چه کنند؟ آیا این بیماری درمان دارد؟
باید بگوییم درمان بیماری کلسترول بالا امکان پذیر است اما میزان موفقیت آن بستگی به شرایط بیمار از قبیل سن و وزن و وضعیت سلامتی او و همچنین عوامل دیگری چون علت بیماری بستگی دارد. پزشک متخصص پس از بررسی تمامی شرایط، داروها و دستورالعمل های لازم جهت کنترل و درمان بیماری را تجویز خواهد کرد. برای این کار از داروهایی استفاده می شود که مانع تولید کلسترول در کبد و یا مانع جذب دوباره آن در روده می گردند. به یاد داشته باشید که در کنار مصرف دارو، اصلاح شیوه زندگی و ترک عادات نادرست نیز ضروری است.
درمان خانگی چربی خون
علاوه بر مصرف دارو، روش های خانگی نیز در کاهش میزان کلسترول خون بسیار مؤثرند. برخی از درمان های خانگی چربی خون بالا به شرح زیر می باشند:
- سیر و پیاز از جمله مواد غذایی هستند که به میزان زیادی به کاهش میزان کلسترول بد خون کمک کرده و همچنین تأثیر زیادی در پاکسازی شریان ها دارند. این دو خوراکی مفید را در وعده های غذایی خود مصرف کنید.
- سرکه سیب یکی دیگر از داروهای خانگی است که به کاهش چربی خون کمک می کند. اگر روزانه یک قاشق غذاخوری سرکه سیب مصرف کنید گام بزرگی در جهت سلامت کبد و کاهش کلسترول بد خون خود برداشته اید.
- جو، یک ماده غذایی مفید و سرشار از فیبر است. گنجاندن جو در وعده های غذایی به میزان زیادی در کاهش جذب کلسترول بد در خون جلوگیری می کند.
- بر اساس تحقیقات انجام شده ثابت شده است که گیاه خار مریم نیز نقش مؤثری در درمان بیماری چربی خون دارد. مصرف مدام دمنوش این گیاه یکی از روش های درمان خانگی برای کلسترول بالای خون محسوب می شود.
اشتراک گذاری در facebook اشتراک گذاری در twitter اشتراک گذاری در linkedin اشتراک گذاری در telegram اشتراک گذاری در whatsapp اشتراک گذاری در pinterest 5/5 – (17 امتیاز)