کمک محققان ایرانی به کاهش خروج ارز از کشور با اجرای یک پروژه صنعتی
پژوهشگر دانشگاه صنعتی امیرکبیر با تشریح پروژه تحقیقاتی خود در زمینه افکار سنجی تصفیه پساب نساجی عنوان کرد: می‌خواهیم با اجرای این پروژه به کاهش خروج ارز از کشور کمک کنیم.
گروه دانشگاه خبرگزاری فارس؛ عذرا کبورانی- «یکی از هدفهای جامعه‌ی علمی کشور -نه فقط نخبگان، [بلکه] همه‌ی جوامع علمی؛ البتّه در مورد نخبگان این بیشتر مورد نیاز است- این است که باید به مسائل کشور فکر کنند، مسأله محور کار کنند؛ مسأله محوری مهم است. کشور مسائل اساسی‌ای دارد؛ باید به اینها توجّه کرد، اینها بایستی از طرق علمی و با روش علمی حل بشوند؛ راه حل دارد. الان همین جا دوستان ما چند مورد از این مسائل را مطرح کردند و برایش راه حل ذکر کردند. [البتّه] عرض کردم که داوری در مورد این راه حل‌ها احتیاج به تأمّل و دقّت دارد، امّا می‌توان برای همه‌ی مشکلات کشور راه حلّ علمی پیدا کرد که بتوان با اطمینان دنبال حلّ مسأله و حلّ مشکل بود. از موضوعات مبتلابهِ امروزِ ما فرض بفرمایید مسئله‌ی آب در کشور است؛ یک مسأله است دیگر. مسأله کشور، مسأله آب است و مسئله‌ی آب در آینده‌ی خیلی نزدیکی به مسأله مهم‌تری هم در سطح دنیا تبدیل خواهد شد. خب برای این یک فکر علمی باید بشود.»
این جملات بیانات مقام معظم رهبری است که بر تدبیر علمی برای حل مشکل کمبود آب تأکید فرموده‌اند.
دلیل تأکید مقام معظم رهبری نیز این است که یکی از بحران‌های اساسی جهان در قرن حاضر که ایران هم با آن دست و پنجه نرم می‌کند بحران کم آبی است لذا راهکار‌های متفاوت این امر از اهمیت ویژه برخوردار می‌شود.
یکی از راهکارها نیز تصفیه پساب‌های صنعتی است که علاوه بر کمک به مقابله با بحران کمبود آب از اثرات زیست محیطی ورود پساب به محیط زیست جلوگیری می‌کند.
پساب‌های صنعتی مثل پساب نساجی حاوی ترکیبات سمی و خطرناک برای جانداران هستند، که در صورتی که این مواد سمی از بین نروند می‌توانند باعث بروز مشکلات و بیماری های سختی مثل سرطان بشوند بنابراین لزوم حذف این مواد بر همه آشکار و معلوم است.
با توجه به اهمیت این موضوع گفت‌وگویی با امیرحسین کریمی رهنما دانش آموخته دانشگاه صنعتی امیرکبیر و مجری طرح «اصلاح الکترود به منظور بررسی کاربرد همزمان فرایندهای یون زدایی خازنی و اکسیداسیون با UV به منظور نمک زدایی و تصفیه پساب شور» داشتیم.
کریمی رهنما با حضور در خبرگزاری فارس به سؤالات خبرنگار گروه دانشگاه این خبرگزاری درباره پروژه‌ای که اجرا کرده است پاسخ داد که در زیر می‌خوانید.
فارس: با خبر شدیم شما پروژه‌ای را به نام پروژه افکار سنجی تصفیه پساب نساجی در راستای حفظ محیط زیست انجام داده‌اید، ضمن تبریک به شما، در ابتدا می‌خواهیم بدانیم این پروژه چگونه به توسعه کشور کمک می‌کند؟ به طور کلی درباره کارکرد این پروژه توضیحاتی بفرمایید.
کریمی رهنما: در بسیاری از پروژه‌ها که در سطح دانشگاه و پژوهشگاه انجام می‌دهیم یک فرآیندی در جامعه علمی معرفی می‌شود در این پروژه فرآیند را برای پساب‌های مختلف بررسی کرده‌ایم.
پساب نساجی دارای نمک و رنگ است، در پروژه ما از ترکیب دو فرایند و تکنولوژی پیشرفته یون زدایی خازنی و اکسیداسیون برای تصفیه و رنگ‌بری از پساب نساجی استفاده شده است. نتایج به دست آمده هم حاکی از آن است که هم افزایی این دو فرایند توانسته است به حذف رنگ و نمک و کاهش میزان سمیت منجر شود به گونه‌ای که در یک مدت زمان معین رنگ پساب کاملاً از بین رفته است.
* پروژه افکار سنجی تصفیه پساب نساجی در راستای حفظ محیط زیست می‌تواند کمک کننده باشد
کریمی رهنما: با توجه به اینکه ایران کشور ما در حال پیشرفت است در اهداف خود داریم که به کشورهای سطح ۱ و پیشرفته تبدیل شویم و یکی از عوامل اصلی پیشرفت در کشورهای پیشرفته مثل آمریکا، انگلیس، کشورهای اروپایی، حوزه آسیای میانه این است که به محیط زیست احترام می‌گذارند.
به عبارت دیگر دنبال این هستند که محیط زیست کشورشان را به بهترین حالت ممکن حفظ کنند و به نسل بعد از خود بسپارند، اگر ما هم قصد داشته باشیم که در میان کشورهای سطح ۱ دنیا باشیم باید محیط زیست کشورمان را به بهترین حالت ممکن حفظ کنیم و از قانون حفاظت از محیط زیست تبعیت کنیم.
یکی از دستاورد‌هایی که پروژه افکار سنجی تصفیه پساب نساجی دارد این است که از ورود مواد سمی و موادی که باعث بیماری انسان و حیوان می‌شود به آب جلوگیری می‌کند بنابراین این پروژه می‌تواند در راستای حفظ محیط زیست کمک کننده باشد اما لازم است به این پروژه اهمیت بیشتری داده شود.
با توجه به این که پروژه ما در بحث تصفیه پساب است و یکی از راهکار‌هایی که برای بحث کمبود آب و مشکل آب در کشور داریم تصفیه پساب و دوباره استفاده کردن آن است این پروژه می‌تواند در این زمینه بسیار کمک کند.
بسیاری از تحلیل‌گران نظامی و غیر‌نظامی می‌گویند؛ جنگ بد جنگی است که بر سر آب به وجود خواهد آمد پس اگر کشور بتواند از از پروژه‌های حوزه آب حمایت کند چه بسا از این جنگ‌ها پیشگیری شود یا حتی اگر جنگی هم در این زمینه اتفاق افتاد کشور صدمه‌ای نخورد.
* پروژه تصفیه پساب مانع خروج ارز خواهد شد
فارس: آیا این تکنولوژی در بحث توسعه اقتصادی و افزایش ارزآوری در کشور نیز تاثیرگذار است؟
کریمی رهنما: این تکنولوژی که ما در واقع در شاکله آزمایشگاهی بررسی کردیم به دو طریق می‌تواند باعث حفظ ارز و ارزآوری در کشور شود. طریق اول به این صورت است که ما می‌توانیم این تکنولوژی را جایگزین تکنولوژی‌های دیگر کنیم و همین امر مانع خروج ارز می‌شود.
در بررسی انجام شده از آمار سایت اتاق بازرگانی تهران در سال ۱۴۰۱ طبق کد تعرفه تجهیزات مربوط پساب، میزان تجهیزات و مواد شیمیایی که برای فرآیند تصفیه پساب صنعتی و غیر‌صنعتی وارد کشور شده است در حدود ۵۱ میلیون دلار بوده است. ما در صورتی که بتوانیم این پروژه را به مرحله پایلوت و بعد از آن به مرحله صنعتی برسانیم می‌توانیم از خروج بخشی از این ارز جلوگیری کنیم.
همچنین که می‌دانیم در اطراف ما کشورهای در حال رشد از نظر صنعت مثل قطر، امارات، کویت و عمان وجود دارند بنابراین اگر این تکنولوژی با کمک مسؤولان بتواند در مرحله صنعتی و جهانی خود را ثابت کند قادر خواهیم بود این پروژه را در کشورهای دیگر نیز انجام دهیم و از این طریق هم ارز وارد کشور شود.
پروژه‌های مربوط به تصفیه پساب پروژه‌های گرانی هستند بنابراین میزان ارزآوری خوبی دارند، پس می‌توانیم برای انتقال و خروج تکنولوژی نیز به این فرایند نگاه کنیم.
*پروژه تصفیه پساب می‌تواند جرقه شروع کار را برای برخی از صنایع بزند
فارس : از ارزش اقتصادی این پروژه برایمان توضیح دهید؟
کریمی رهنما: ارزش اقتصادی در اصل به دو بخش اصلی تقسیم می شود. اولین بخش مربوط به ارز می‌شود و همین که ارز خارج نشود اقتصاد ما پیشرفت می‌کند. در واقع قیمت دلار که بخش مهمی از اقتصاد کشور وابسته به ارز است کنترل می‌شود. بخش دیگر مربوط به این است که این تکنولوژی اگر به مرحله صنعتی برسد قادر خواهد بود صنایع دیگر را مشغول کار کند و جرقه شروع کار را برای برخی از صنایع بزند. به عنوان مثال ما برای الکترود‌های این پژوهش از تیتانیوم استفاده کردیم، تیتانیوم وارداتی است اما کشور منابع تیتانیوم دارد. در صورتی که این پروژه در مرحله صنعتی بتواند خودش را خوب نشان بدهد میزان نیاز تیتانیوم در کشور افزایش پیدا می کند این پروژه می‌تواند کاری کند که منابع تیتانیوم کشور فعال شوند و صنایع دیگری مثل صنایع تیتانیوم، صنایع مواد شیمیایی، شروع به کار کنند و حتی می‌تواند چند صنعت را با خودش درگیر کند و همین باعث افزایش تولید ناخالصی و به تبع رشد اقتصادی می‌شود.
فارس: کدام صنایع دیگر در کشور می‌توانند از این امکان سنجی بهره‌مند شوند و رنگ پساب را از بین ببرند؟
کریمی رهنما: بر طبق اصولی که برای فرآیند اکسیداسیون پیشرفته وجود دارد اکسیداسیون پیشرفته عامل‌های قدرتمندی را می‌سازد به طرق مختلف این عامل‌های قدرتمند به مولکول‌های آلاینده و آلوده حمله ور می‌شوند و شروع به تجزیه کردن آن‌ها می‌کنند. طبق فرآیند این پروژه قادر خواهیم بود در هر پسابی که شامل نمک و آلاینده آلی باشد از این تکنولوژی استفاده کنیم.
با توجه به ذخایر نفت و گاز کشور برای امکان سنجی می‌توان از گزینه‌های ( پساب‌های پالایشگاه، پساب‌های پتروشیمی، پساب‌های شرکت داروسازی، پساب‌های شرکت‌های ریخته‌گری که بیشتر یون را شامل می‌شودو صنایع غذایی ) استفاده کنیم و رنگ پساب را از بین ببریم.
فارس: آیا با عمل جدا سازی سمیت ماده جدید مورد بررسی قرار گرفته است؟
کریمی رهنما: ما اگر این پروژه را در شرایط بزرگتر انجام دهیم می‌توانیم بگوییم که دوباره از همین پساب در نساجی استفاده کنیم. اما در مورد بحث سمیت مدت زیادی است که ما خودمان پیگیر هستیم که با حذف رنگ میزان سمیت کاهش پیدا کرده است یا نه؟ از آنجایی که این پساب نمک هم غلظت بالا دارد بسیار از آنالیز‌های شیمیایی که به ما می‌توانند بگویند که این پساب اولی به چه محصولاتی تبدیل شده‌اند را به خاطر تجهیزاتی که وجود دارد و محدودیت تجهیزاتی که وجود دارد نمی‌توانیم استفاده کنیم. البته در شرایط کنونی با مشورت از چند مجموعه این موضوع که شما مطرح کردید درباره رنگی که از پساب جدا شده است به چه تبدیل شده و آیا به ماده بی‌خطر تبدیل شده است یا نه، در دست بررسی است.
فارس: کدام ارگان یا سازمانی در سیر تحولی این پروژه یاری رسان شما بودند؟
کریمی رهنما: همه هزینه پروژه به طور شخصی توسط خود اساتید راهنما پرداخت شده است. اساتید راهنمای این پروژه مهرداد مظفریان و بهرام دبیر از اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر بوده‌اند.
از مسؤولان خواستاریم کمی بیشتر به ما توجه شود ما میل به این داریم که به مملکت و کشورمان خدمت کنیم اما لازمه خدمت ما به کشور این است که بستر برای خدمت مهیا شود.
این پروژه برای تجاری سازی این تکنولوژی نیاز به حمایت همه جانبه از سوی سازمان‌های مربوط مانند وزارت صنعت، معدن، تجارت، وزارت نفت و سازمان محیط زیست دارد و امیدواریم که مسؤولان این نهادها در راستای تعالی کشور به ما کمک کنند.
پایان پیام/