گفت‌وگوی تفصیلی| مروری بر الزامات تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور از نگاه دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی
دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی الزامات تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور را تشریح کرد.
به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، «کنکور سراسری» و به طور کلی آزمون‌هایی که برای ورود به مقاطع مختلف آموزش عالی برگزار می‌شود در کشور ما بسیار حساس است، مسؤولان برای کاهش این حساسیت برنامه‌ریزی‌هایی داشته‌اند اما در هر صورت این آزمون‌ها که به آنها باید آزمون‌های استخدامی و دیگر آزمون‌ها را هم اضافه کنیم، جزء دغدغه‌های جوانان این کشورهستند.
اما برنامه‌ریزی مهمی که مسؤولان پیرامون این دغدغه جوانان داشته‌اند این است که یک سازمان ملی برای برگزاری بهتر و بابرنامه‌تر این آزمون‌ها داشته باشیم.
چند سالی هست که موضوع ایجاد یک سازمان مستقل با عنوان سازمان ملی سنجش بین مسؤولان مطرح می‌شود، درباره این موضوع نظرات موافق و مخالف بسیاری هم عنوان شده و کارشناسان این مسأله را بارها به صورت تخصصی بررسی کرده‌اند.
آنچه به سرانجام رسید اینکه چند روز پیش خبر مستقل شدن سازمان سنجش منتشر شد.
خبر این بود که آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، ماده واحده «تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور» که بر اساس مصوبه جلسه مورخ ۱۴۰۲.۰۲.۱۲ شورای معین شورای عالی و در جلسه ۸۸۳ مورخ ۱۴۰۲.۰۳.۳۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده است را ابلاغ کرد.
اما این مصوبه چیست و قرار است با این مصوبه چه اتفاقی در حوزه آزمون‌های کشور رخ دهد؛ بر اساس این مصوبه که در جلسه شورایعالی انقلاب فرهنگی تصویب شده و از سوی رئیس جمهور ابلاغ شد، سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور با هدف استقرار نظام جامع رصد، نظارت، ارزیابی، اعتبارسنجی، رتبه بندی و تضمین کیفیت در نظام آموزش کشور به صورت یک سازمان مستقل زیر نظر رئیس جمهور تشکیل خواهد شد. و دیگر سازمان سنجش آموزش کشور زیر نظر وزارت علوم فعالیت نمی‌کند.
انتشار این خبر برای دغدغه مندان حوزه آموزش عالی مهم بود و حتما این افراد می‌خواهند در زمینه مستقل شدن سازمان سنجش و ایجاد سازمان ملی سنجش بیشتر بدانند.
* الزامات تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور
از این رو در زمینه الزامات تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور با حجت الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت‌وگو کردیم.
* آنچه در گفت‌وگوی ما با خسروپناه می‌خوانید:
* ضرورت پایش کیفیت و ارزیابی از عملکردهای آموزشی بر پایه استانداردها
* بررسی فعالیت برخی موسسات پیشرو در سنجش و ارزیابی آموزشی در چندین کشور
* لزوم نهاد ملی فرادستگاهی با وظیفه ارزیابی‌کننده آموزش در کشور
* پر شدن خلاء، ایجاد یک چتر واحد برای گردهم آوری سرمایه‌های ارزشمند در حوزه آزمون‌ها
متن گفت‌وگوی خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس با عبدالحسین خسروپناه در زیر می‌خوانید:
فارس: کمتر کسی در کشور هست که دغدغه حوزه آموزش را داشته باشد اما هنوز خبر تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور را نشنیده باشد، بسیاری هم نسبت به این خبر واکنش نشان داده و نظر مثبت یا حتی منفی خود را اعلام کردند، از شما به عنوان دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی می‌خواهیم که درباره الزاماتی که در زمینه تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی نظام آموزش کشور وجود داشته که شورای عالی انقلاب فرهنگی این طرح را تصویب کرده است، توضیحاتی را بفرمایید.
خسروپناه: با چهار دهه گسترش کمّی آموزش در تمام سطوح همگانی تا عالی در اقصی نقاط میهن اسلامی، بی‌تردید در گام دوم انقلاب اسلامی، امر پایش کیفیت و ارزیابی از عملکردهای آموزشی بر پایه استانداردها ضروری است.
فارس: این ضرورت در کشور اجرایی می‌شود؟
خسروپناه: علیرغم وجود اسناد پشتیبان و الزامات مکرر بالادستی و قانونی برای استقرار نظام جامع رصد، نظارت، ارزشیابی و تضمین کیفیت در نظام آموزش کشور، وجهه عملیاتی آن هنوز محقق نشده است.
فارس: راهکار عملیاتی شدن آن چیست و چه نهادی باید در این زمینه عمل کند؟
خسروپناه: از این رو به پشتوانه اجماع متخصصان بر ضرورت ارزیابی کیفیت و استانداردسازی آموزش، یک نهاد فرابخشی می‌بایست در فضایی که بنا بر اقتضائات، تصدی آموزش در کشور به دستگاه‌های مختلف سپرده شده است، گامی رو به جلو در راستای تصمیم عملی برمی‌داشت، از این رو شورای عالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه آموزش در ذات خود امری به هم پیوسته است که تعدد دستگاه‌های متولی نباید مانع از نگاهی یکپارچه و منسجم به حرکت عمومی آن در کشور شود، دستور تخصصی برای نظام مندسازی وضعیت سنجش و ارزشیابی آموزش کشور را دنبال کرد.
* روند اجرای طرح نظام مندسازی وضعیت سنجش و ارزشیابی آموزش کشور
فارس: لطفا مراحل اجرای طرح نظام مندسازی وضعیت سنجش و ارزشیابی آموزش کشور را توضیح دهید.
خسروپناه: در مرحله نخست برای دقیق‌شدن بحث بررسی کارشناسی بر پیشینه و ماموریت و حوزه فعالیت برخی موسسات پیشرو در سنجش و ارزیابی آموزشی در چندین کشور انجام شد.
تصویری که از کنار هم قرار گرفتن آسیب‌های وضعیت موجود، اسناد و مستندات ملی و تجربیات جهانی حاصل شد، به قدر کافی گویای آن بود که نه تنها زمان تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی آموزش کشور فرا رسیده، بلکه با توجه به توسعه نهادهای آموزشی، نیازهای کشور و شتاب پیشرفت جهانی، زمان زیادی از دست رفته است
فارس: چه کشورهایی؟
خسروپناه: این کار با بررسی نمونه‌هایی از تجربه‌های جهانی در حوزه اعتبارسنجی و تضمین کیفیت آموزش در ۱۰ کشور اروپائی، ۵ کشور آفریقایی، ۸ کشور آسیایی و استرالیا و کانادا مرور شد و نشان داد این موضوع به طور جدی مورد توجه کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت قرار گرفته است، به طوریکه ابتکار عمل تأسیس و راه اندازی این نهادها در هر دو حوزه سنجش و اعتبار سنجی در بیشتر موارد با دولت‌ها بوده است و با رشد و توسعه آنها از میزان دخالت مستقیم دولت‌ها کاسته شده و پس از آن دولت‌ها بیشتر نقش نظارتی و تسهیل‌گری را تقویت کرده‌اند.
* نتیجه بررسی تجربه‌های جهانی نشان دهنده خلأ بزرگ نهاد ملی ارزیابی‌کننده آموزش در کشور بود
فارس: نتیجه بررسی‌هایی که انجام شد به کجا رسید؟
خسروپناه: نتیجه بررسی‌ها از تجربه‌های جهانی و فعالیت چشمگیر نهادهای اعتبارسنجی و تضمین کیفیت در بیشتر کشورهای پیشرفته و در حال پیشرفت، نشان دهنده خلاء بزرگ نهاد ملی ارزیابی‌کننده آموزش در کشور ما بود.
فارس: این نهاد نمی‌توانست همان سازمان سنجش باشد؟
خسروپناه: این نهاد باید نهادی باشد که نهادی فرادستگاهی که فارغ از سوگیری‌ها و اقدامات جزیره‌ای و تعارض منافع، با تعریف استانداردهای آموزشی بر اساس علوم روز دنیا و نیازها و ضرورت‌های کشور، همچون موتور پیشران آموزش عمل کند.
فارس: مراحل بعدی برای تشکیل چنین نهادی چطور پیش رفت؟
خسروپناه: در خلال مطالعات تطبیقی که صورت گرفت، با کارگزاران و صاحب‌نظران حوزه سنجش و ارزیابی جلساتی منعقد شد و با وضعیت سنجی ساختار موجود، آسیب‌هایی اعم از «ناممکن بودن ارزیابی جامع از روند و جهت گیری آموزش کشور به دلیل فقدان سازوکار نظارتی متمرکز، تخصصی و فرادستگاهی»، «بی ثباتی در سیاست‌ها و برنامه‌های آموزشی در فقدان دستگاه منسجم و جامع نظارتی»، «تسلط نگاه بخشی و جزیره‌ای در دستگاه‌های متولی آموزش»، «گسست میان کیفیت عملکرد آموزش و نظام تخصیص بودجه»، «یکی بودن دستگاه مجری و ارزیابی کننده و بروز زمینه‌های تعارض منافع»، «تمایل ذاتی دستگاه‌ها به خود ارزیابی مثبت و کم‌انگاری ضعف‌ها»، «پنهان ماندن جهت‌گیری‌های غلط آموزشی و کیفیت‌های نامطلوب موجود»، «غفلت از نوآوری‌ها و خلاقیت‌های آموزشی و تلاش‌های اصیل آموزشی»، «تفاوت در تعریف استانداردها و کیفیت‌های آموزشی و گاه هم راستا نبودن آنها» و«گسست میان آموزش عمومی و آموزش عالی» مورد تاکید قرار گرفت.
* ضرورت ایجاد سازمان ملی سنجش و ارزشیابی آموزش کشور
تصویری که از کنار هم قرار گرفتن آسیب‌های وضعیت موجود، اسناد و مستندات ملی و تجربیات جهانی حاصل شد، به قدر کافی گویای آن بود که نه تنها زمان تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی آموزش کشور فرا رسیده، بلکه با توجه به توسعه نهادهای آموزشی، نیازهای کشور و شتاب پیشرفت جهانی، زمان زیادی از دست رفته است و تأخیر بیشتر در این باره با خسارت‌های زیادی همراه خواهد بود.
لذا اتخاذ ابتکار عمل حاکمیتی برای نظامندسازی روابط مجموعه فعالیت‌های کلان ناظر بر سنجش و ارزشیابی آموزشی و تشکیل سازمانی فرادستگاهی در ارزشیابی، اعتبارسنجی و تضمین کیفیت نظام آموزشی کشور، صورت گرفت و با موافقت رئیس جمهور محترم ابلاغ مصوبه «تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی آموزش کشور» انجام شد.
* مهم‌ترین خلاء، ایجاد یک چتر واحد برای گردهم آوری سرمایه‌های ارزشمند در حوزه آزمون‌ها بود
فارس: با ابلاغ مصوبه «تشکیل سازمان ملی سنجش و ارزشیابی آموزش کشور» می‌توان به آینده برگزاری آزمون‌ها به طور کلی امیدواری بیشتری داشت؟
خسروپناه: جای امیدواری بسیار است که پیش از تشکیل چنین سازمانی، دانش، تجربه و سرمایه انسانی متخصص و قابل توجهی در این باره در کشور موجود است و اهتمام تمام نهادهای مرتبط بر یک نقطه غائی معطوف بر اثربخشی فزاینده آموزش در پیشرفت کشور متمرکز است، لذا مهم‌ترین خلاء، وجود چتر واحدی است که این سرمایه‌های ارزشمند را گرد هم آورد و با حمایت رئیس جمهور، از هم‌افزایی نهادی برای پیشبرد اهداف ملی، بهره جوید.
پایان پیام/