پاسخ به همه انتقادها از لایحه منع سوءرفتار علیه زنان/امتیازات ویژه به زنان در منابع فقهی
«بسیاری از منتقدان می پرسند آیا مفاد لایحه منع سوء رفتار علیه زنان با مبانی فقهی همخوانی دارد؟ باید بگویم اگر می خواستیم در خصوص حق و حقوق زنان دقیقا بر اساس منابع فقهی و آیات و سیره اهل بیت عمل کنیم، باید امتیازات خیلی بیشتری به آنها در این لایحه می دادیم.» این گزارش پاسخی است به انتقادها و ابهامات لایحه منع سوء رفتار علیه زنان.
گروه زندگی: این روزها برای زنان ایرانی روزهای مهم و سرنوشت سازی است. بعد از سال ها کش و قوس و بررسی و اصلاح و تغییر، بالاخره کلیات لایحه منع سوءرفتار علیه زنان در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و حالا نوبت تصویب جزییات لایحه است. حتما در فضای مجازی چشم شما هم به انتقادات ریز و درشتی که به این لایحه می شود، خورده است.
اما از آنجا که هدف اصلی بسیاری از دغدغه مندان حوزه زنان، به سرانجام رسیدن لایحه است، نشست های مختلفی برای بررسی آن برگزار می شود تا ابهام ها برطرف شود و بالاخره این لایحه بعد از ۱۲ سال به سرمنزل مقصود برسد. این بار مجمع مدیران زن ایران اسلامی بانی یک نشست شده اند و اینطور شد که بعدازظهر یک روز بهاری اردیبهشتی در سوله مدیریت بحران بوستان لاله هم انتقادها را می شنویم و هم پاسخ انتقادها را.
نشست بررسی لایحه منع سوء رفتار علیه زنان که به همت مجمع مدیران زن ایران اسلامی برگزار شد
« سیره معصومان ما، آیات و روایات ما به تنهایی یک لایحه خدایی منع سوء رفتار علیه زنان است و اگر ما فهم درستی از حقوقی که در خصوص زنان در آیات و روایات و سیره معصومان(ع) وجود دارد داشته باشیم، باید امتیازات خیلی بیشتری در لایحه منع سوء رفتار علیه زنان به زنان می دادیم.» سر و صدا در سوله مدیریت بحران منطقه ۶ بالا گرفته است و فضای گفت و گو داغ داغ است. اینجا جمع بانوان حسابی جمع است. از مدیران زن فعلی و زنان تاثیرگزار گرفته تا بانوان جوانی که در حوزه زن و خانواده فعال هستند و در فضای مجازی کلی فالوئر دارند. همه جمع شدند تا هر چه ابهام از لایحه منع سوء رفتار علیه زنان را دارند اینجا از بخشی از دست اندرکاران حقوقی و قضایی و فقهی بپرسند.
قرار است این جلسه، جلسه پرسش و پاسخ باشد و خانم های منتقد و مدافع لایحه هر سوالی داشتند و هر چه دل تنگ شان خواست در برگه بنویسند تا دکتر « فاطمه بداغی»؛ مستشار قضایی معاونت حقوقی قوه قضاییه، حجه الاسلام دکتر «مهدی هادی»؛ رییس پژوهشگاه قوه قضاییه و دکتر «زهره خوارزمی» ؛ استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران به این سوالات و ابهام ها و انتقادها پاسخ دهند
*چه کسی گفته فقط خشونت خانگی؟/ عکس مستهجن برای خانمی ارسال کنید مجرمید
برخلاف تصور برخی، لایحه منع سوء رفتار علیه زنان فقط ناظر به خشونت خانگی یا به تعبیری سوءرفتار علیه زن در خانه نیست و شامل همه انواع خشونت می شود. دکتر «فاطمه بداغی»؛ مستشار قضایی معاونت حقوقی قوه قضاییه در این خصوص می گوید: «ما در لایحه فقط خشونت خانگی را مطرح نکردیم. این لایحه همه انواع سوءرفتار علیه زن را در بر می گیرد به خصوص در دنیای مدرن که خانم ها با مشکلات جدید و ثانویه مواجه هستند، در خصوص برخی از موارد جرم انگاری صورت گرفته است. مثلا اگر مردی در فضای مجازی عکس یا فیلم مستهجن برای خانمی ارسال کند، بر اساس مواد این لایحه مجرم تلقی می شود.در مرحله اول جزای نقدی برای او در نظر گرفته شده و در صورت تکرار جرم، قانون محرومیت های اجتماعی را برای این فرد اعمال می کند.»
لایحه منع سوء رفتار علیه زنان نزدیک به ۶۰ ماده دارد که بیش از ۸۰ درصد مواد آن مربوط به ارائه راه‌هایی برای پیشگیری و جلوگیری از آسیب به زنان است و رویکرد جرم‌انگارانه ندارد
*چرا می گوییم لایحه منع سوء رفتار رویکرد جرم انگارانه ندارد
جرم ، جرم ، جرم ! برخی از حاضران به رویکرد جرم انگارانه لایحه منع سوءرفتار علیه زنان انتقاد دارند و معتقدند همه جای لایحه حرف از جرم و مجرم و بگیر و ببند مردان است که باز هم رییس پژوهشگاه قوه قضاییه با استناد به تعداد ماده هایی که در آن جرم انگاری وجود دارد، پاسخ این انتقاد را می دهد؛« این لایحه نزدیک به ۶۰ ماده دارد، اما کمتر از ۱۰ ماده آن مربوط به جرم‌انگاری می‌شود و بیش از۸۰ درصد مواد لایحه مربوط به ارائه راه‌هایی برای پیشگیری و جلوگیری از آسیب به زنان است و رویکرد جرم‌انگارانه‌ای ندارد.»
*فمنیست ها شلوغش نکنند/ حتی یک خط لایحه منع سوء رفتار رویکرد غربی ندارد
راجع به لایحه منع سوء رفتار علیه زنان حرف هایی زده می شود که از نگاه تدوین کنندگان لایحه، عجیب و غریب و دور از ذهن است و با واقعیت لایحه همخوانی ندارد. مثلا اینکه می گویند در لایحه سوء رفتار علیه زنان، روح فمنیستی وجود دارد ! دکتر«زهره خوارزمی»؛ استاد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران خیال همه منتقدان را با این پاسخ راحت می کند و می گوید:« در همه مراحل تدوین از صفر تا صد لایحه سوءرفتار علیه زنان به هیچ وجه نه یک صفحه از یک سند بین المللی دیده شده، نه رویکردهای این سندها در لایحه لحاظ شده است. دوستان و منتقدان یا احاطه فقهی ندارند یا از الفاظ در لایحه سوء برداشت شده و ممکن است برخی ها را به اشتباه بیندازد.»
هیچ متنی در لایحه منع سوء رفتار علیه زنان برخلاف مبانی فقهی وجود ندارد و به نظر می رسد بعضی از انتقادها به دلیل عدم احاطه به منابع فقهی است
* امتیازات ویژه منابع فقهی و امامان معصوم(س) به زنان
قرار است در این جلسه سوالات و ابهامات فقهی لایحه منع سوء رفتار علیه زنان توسط حجه الاسلام دکتر «مهدی هادی»؛ رییس پژوهشگاه قوه قضاییه پاسخ داده شود. سالن برگزاری جلسه هر لحظه شلوغ تر می شود و از برگه های سوالی که در دست دکتر هادی قرار دارد پیداست که ابهامات در این بخش زیاد است. دکتر هادی آب پاکی را روی دست بسیاری از منتقدان می ریزد و می گوید؛« می پرسند لایحه منع سوء رفتار علیه زنان مطابق با مبانی فقهی و اسلامی و آنچه در این منابع نسبت به حقوق زنان وجود دارد همخوانی دارد یا خیر؟ پاسخ من منفی است. البته منفی بودن پاسخ من دلیل به مغایرت نیست. پاسخ من از این جهت منفی است که حداقل هایی که ما در متون اسلامی راجع به زنان داریم را نتوانتسیم در این لایحه پیاده کنیم. به عبارت دیگر ما اگر فهم درستی از حقوقی که در آیات و روایات و سیره معصومان (ع) در مورد زنان وجود دارد داشته باشیم، باید بگوییم این لایحه با متون فقهی فاصله بسیار زیادی دارد. اگر می خواستیم بر اساس منابع فقهی مان عمل کنیم باید امتیازات خیلی بیشتری به زنان می دادیم. اما با این حال هیچ متنی در این لایحه نمی توانید پیدا کنید که خلاف مبانی فقهی باشد و بعضی از انتقادها به دلیل عدم احاطه به منابع فقهی هست.»
در منابع اسلامی زشت ترین نوع ظلم، ظلم به زن است
*چرا باید برای زنان قانون خاص داشته باشیم؟
در این نشست، تک و توک مردان هم حضور دارند و همین جمعیت اندک هم کفایت می کند برای اینکه جنس برخی سوالات مردانه باشد. مثل این سوال: چه نیازی است که در مورد زنان قانون خاص داشته باشیم؟ مگر در مورد مردان قانون داریم که در مورد زنان داشته باشیم؟ دکتر هادی می گوید:« مکرر این موضوع در میان مخالفان مطرح می شود. مثلا در جلسه ای یکی از منتقدان می گفت بر اساس این لایحه مردی که تصاویر مستهجن برای یک زن ارسال کند مجرم تلقی می شود. تکلیف زنی که تصویر مستهجن برای یک مرد ارسال کند چه می شود؟! یعنی ایرادی ندارد؟
این منتقدان باید بدانند که ناامنی هایی که زنان را تهدید می کند، به دو دلیل اهمیت دارد؛ یکی اینکه در منابع اسلامی ما زشت ترین نوع ظلم، ظلم به زن است. روایات بسیاری وجود دارد که صحه می گذارد بر این موضوع. به بیان دیگر ظلم به زن قابل مقایسه با ظلمی که به مرد می شود نیست. موضوع دیگر فراوانی مسئله به لحاظ آماری و پیامدهای آن است که تقبیح ظلم و ستم به زن در منابع اسلامی هم ناظر به این موضوع هست.»
سوء برداشت از الفاظ موجود در لایحه منع سوء رفتار علیه زنان منجر به برخی مخالفت ها با این لایحه شده است.
* برچسب نزنید، پیشنهاد دهید!
12 سال طول کشید تا لایحه منع سوء رفتار علیه زنان به نتیجه برسد و کلیات آن تصویب شود. خواهش من از بزرگواران این است به جای انتقادهای ریز و درشتی که به این لایحه دارند، برای برطرف شدن ایرادات احتمالی اش پیشنهاد بدهند. این جملات دکتر بداغی؛مستشار قضایی معاونت حقوقی قوه قضاییه است که پس از پاسخ دادن به سوالات شرکت کنندگان نشست خطاب به آنها مطرح می کند و می گوید:«این لایحه باید مسیر خودش را طی کند. اینکه برخی برچسب غربی بودن به لایحه می زنند مشکلی را حل نمی کند. بگویید کدام بخش، کدام ماده آن رویکرد غربی دارد. کدام ماده کپی از سندهای بین المللی است. کدام ماده لایحه با شرع سازگاری ندارد؟ و بعد پیشنهاد بدهید برای برطرف شدن این ایرادات.»
پایان پیام/