چرا دشمنان انقلاب نقطه ثقل نظام اسلامی را مورد توجه قرار دادند؟
مدل رسانه های بیگانه علی الخصوص رسانه هایی که در انگلستان ارتزاق می کنند، مدل لایه برداری بدون لایه گذاری است ولی مدل آمریکایی کلا مبتنی بر لایه گذاری است، به همین دلیل بی بی سی خیلی بهتر از رادیو فردا روی مدل خلا و اتصال کار می کند.
فارس پلاس؛ دیگر رسانهها – در برنامه زنده «امواج شبهه» شبکه رادیویی گفت و گو با حضور دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی) و دکتر معصومه نصیری (کارشناس ارشد رسانه) به موضوع « شب نامه های تبلیغاتی رسانه های بیگانه از تغییر ادبیات تا تلاش برای تغییر ماهیت موضوع حجاب» پرداخته شد.
رسانه های لندن نشین به دنبال برداشت از خلا ذهنی مخاطب
دکتر علیرضا داودی (کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی) در پاسخ به سوال کارشناس مجری برنامه در خصوص اینکه چرا دشمنان انقلاب نقطه ثقل نظام اسلامی یعنی ارزش ها و مقاصد فرهنگی نظام را با محوریت بحث حجاب مورد توجه قرار دادند و از چه شگرد ها ، تاکتیک ها یا مدل هایی در این مسیر استفاده می کنند، گفت: مجموعه رسانه های بیگانه با تاکید بر رسانه های انگلیسی مانند بی بی سی فارسی کارشان این است که در بازه زمانی کوتاهی هدف مورد نظر را تبدیل به عنصر مطلوب در اختیار قابل برنامه ریزی کنند چرا که مخاطب از نظر این رسانه ها دو زمان مصرفی دارد، یکی زمان مصرف کوتاه مدت و دیگری مصرف بلند مدت است که در این زمان یک از سبد مصرف مبدا خارج می شود و دو تبدیل به عنصر رسوب شده به نفع مقصد که در حوزه مبدا تلقی می شود.
وی افزود: مدل رسانه های بیگانه علی الخصوص رسانه هایی که در انگلستان ارتزاق می کنند، مدل لایه برداری بدون لایه گذاری است این در حالی است که مدل آمریکایی کلا مبتنی بر لایه گذاری است، به همین دلیل بی بی سی خیلی بهتر از رادیو فردا روی مدل خلا و اتصال کار می کند. رسانه های آمریکایی برای مخاطب تاریخ انقضا تعریف نمی کنند و به صورت سریالی عمل می کنند بدون تغییر خط چرا که تکامل را در مسیر میزان بهره کشی از مخاطب می دانند.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی با بیان این موضوع که مدل رسانه های انگلیسی عمدتا کاشتن بدون جایگزینی و برداشت از خلا ذهنی مخاطب است، اظهار کرد: به همین دلیل در ذهن مخاطب فرقه گرایی ، فرقه سازی و فرقه نمادی در مدل انگلیسی بهتر خودش را نشان می دهد. در مورد مسئله مهمی مانند حجاب آمریکایی ها در میدان دقیق تر از انگلیسی ها حرکت می کنند اما انگلیسی ها در رسانه دقیق تر و مهندسی شده تر عمل می کنند.
داودی در ادامه به شیوه پرداخت این رسانه ها به مقوله ای مانند حجاب پرداخت و افزود: شبکه من و تو و بی بی سی فارسی قبل از این که مسئله حجاب را تبدیل به معضل کنند شروع به کاشت آن در ذهن مخاطب می کنند به همین دلیل فردی مانند پونه قدوسی را به عنوان مجری ویژه می آورند تا در برنامه های تعاملی از او استفاده کنند، زمانی که دیزاین پونه قدوسی را نگاه می کنید فرمتش با مفهومی تحت عنوان نبودن یا نداشتن حجاب تعریف می شود بنابراین الگو بودن او در این فضا حرکت می کند.
وی با عنوان مثالی دیگر گفت: زمانی که خانم حسینی را به شبکه من و تو می برند دیزاینش بر اساس محوریت آن برنامه تعریف می شود یا فرناز قاضی زاده را فرد مقابل بهنود در برنامه دیده بان بی بی سی می گذارند، سوالی که بهنود از او می پرسد سوالی جنسیتی است و آن را بر اساس مفهوم نداشتن حجاب یا سایر ملحقاتش مطرح می کند پس بی بی سی بر خلاف صدای آمریکا اول اکسسوری ها را می چیند مدل ها را جایگزین کرده و می کارد و بعد بدون اینکه به صورت مستقیم بیان کند که این خانم حجاب داشته باشد یا نداشته باشد تصویری از یک زن موفق را برای مخاطب به نمایش می گذارد.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی تصریح کرد: اساسا مدل بی بی سی این است مدلی طولانی مدت است و برنامه ای یک دهه ای روی موضوعات بنیادین ایجاد می کند و پیش از اینکه از مدل صحبت کند مدل را به صورت عینی ارائه می دهد و آرام آرام گزاره هایی که به مدل نمی چسبند را تبدیل به سوژه، گزاره و انگاره ای برای هدف قراردادن می کند.
برجسته سازی تعاملی تعیین کننده اولویت های ذهنی مخاطب
دکتر معصومه نصیری (کارشناس ارشد رسانه) در ادامه گفت و گو افزود: ما بحثی به نام برجسته سازی تعاملی را داریم که در رسانه های انگلیسی به خوبی نمایان است و به صورت پینگ پنگی و تعاملی برجسته سازی صورت می گیرد و موضوع را همواره در صدر نگه می دارند. در حوزه فرآیندی بودن باید گفت زمانی که کمپین های آزادی یواشکی در سال هایی که فیسبوک در اختیار مخاطب ایرانی بود ورود پیدا کردند و ذره ذره این زمین را کاشتند و امروز که درباره مولفه ای به نام حجاب یا یک سیستم ارزشی صحبت می شود خط سیر و المان سازی در ذهن مخاطب شکل داده است.
وی خاطرنشان کرد: مخاطب در این فضا روی نقطه صفر نیست بلکه ایستگاه به ایستگاه با او همراه شده، با المان ها و نماد ها همزاد پنداری کرده و خودش را در کنارش قرار داده، حتی در خیلی از مواقع بازیگر میدان بوده و حالا زمانی که به او می گویند در کف میدان کنشگری کن متاسفانه حرف این رسانه ها برای او حجت است، خارج از فضای بی بی سی و بازیگرانی که دارد طی سال های گذشته در رویداد ها، کمپین ها و نماد سازی ها بسیار حرفه ای عمل کردند.
الگوسازی جریان فکری غرب برای جامعه اسلامی ایران
داودی در ادامه گفتمان با خانم دکتر نصیری گفت: مدل پینگ پنگی در عملیات روانی تکنیک روشمندی است که در حوزه شناختی دو خاصیت قوس و ضربه پیدا می کند، زمانی که رسانه های بیگانه روی قوس این ضربه و صدای ناشی از آن حساب باز می کنند دو مسئله خودش را نشان می دهد مسئله اول صرفا مسئله حجاب نیست بلکه خالی کردن ذهن برای یک ارتقا است.
وی در ادامه در این خصوص که این قوس ذهنی در مدتی طولانی شکل می گیرد یا نه، گفت: قوس ذهنی ابتدا از جنبه تمایل شروع می شود. بی بی سی فارسی برای مجریان خانمش پروتکلی مشخص دارد و بر این اساس تمایل را برای مخاطب ایجاد می کند، یعنی قوس را در بستر زمان به اضافه ایجاد تمایلات مرکب ایجاد می کند یعنی میزان توجه آقا به خانم مطلوبیت را ایجاد می کند.
این کارشناس ارشد رسانه ادامه داد: مفهوم شبنامه نویسی یعنی منبع پنهان اما ایجاد تمایل یا خواسته بر اساس کلماتی که عمدتا در روز قابل رویت نیست در پسینی ذهن در رابطه با آن صحبت شود در حقیقت یعنی قوس را ایجاد می کند و ذیل آن قوس ضربه را می زند.
داودی عنوان کرد: مخاطب ایرانی زمانی که می خواهد برای خود الگویی انتخاب کند به مقایسه بین الگو های غربی که به او معرفی می شود و الگو های داخلی می پردازد، باید دید بی بی سی چه تصویری از الگو های متعارف غرب در ذهن این افراد ساخته است در قیاسی کلی بین خانم های محجبه و خانم های بی حجاب توسط شبکه بی بی سی چه صفاتی به آن ها داده است.
وی افزود: مفهومی که رسانه های بیگانه رو قوس شناور در بازی پینگ پنگ علی الخصوص رو مقوله حجاب کار می کنند، تازه ذهن را به یک بی تعادلی می رسانند که آن بی تعادلی هر نوع انتخابی که برایش صورت بگیرد از نظر خودش تعادل محسوب می شود، از این جا به بعد با دوگانگی بی تعادلی موجود و تعادل پنداشتن بی تعادلی پذیرفته شده طرف می شویم.
اندیشه غربی به دنبال استحاله حجاب
نصیری در ادامه گفت و گو گفت: در حوزه حجاب اتفاقی رخ داد، افرادی که معتقد شعار زن، زندگی، آزادی هستند پیش از این که به این مرحله برسند اجزای حجاب در ذهنشان دچار تغییر شده اول حجاب به مفهوم چادر، بعد عبا، روسری لبنانی و بعد روسری گره زده و به مرور این حجاب دچار استحاله شده است. خیلی از مواقع ما حجاب را تنها امری ظاهری قلمداد می کنیم در حالی که حجاب ابتدا یک تفکر است و بعد تبدیل به رفتار می شود که المان و تصویر ظاهری آن چادر و میزان پوشش و پوشیدگی فرد است.
وی ضمن اشاره به این موضوع که رسانه های لندن نشین ذهنیت انتقالی در مخاطب ایجاد می کنند و همین ذهنیت نیز موجب می شود که فرد خودش را جای کاراکتری که آن ها طرح ریزی کرده اند بگذارد، گفت: یکی از کار های دیگر این رسانه ها ایجاد این نقطه در ذهن مخاطب است که برداشتن چادر، روسری و حجاب به منزله ی رسیدن به یک افق و دورنمای خیلی ایده آل است. تصویری که ما در حوزه حجاب داریم و افرادی که مخالف با آن هستند یک لجبازی با سیستم یا حاکمیت است. تصویر سراب گونه ای که توسط رسانه های معاند و معارض برای او درست کردند او را در این مسیر پیش می برند و این جا است که احساس تعادل در عین بی تعادلی برای او رقم می خورد.
طرح ریزی رسانه های بیگانه مبتنی بر نظام مهندسی ذهن مخاطب
داودی گفت: رسانه های بیگانه فارسی زبان انگلیسی در هر موضوعی سعی می کنند ذهن را دیزاین کنند در حالی که انگلیسی ها بدون انضباط و قابل ترحم هستند. رسانه های انگلیسی یک فرصت را از مخاطب می گیرند، فرصت برگشتن و تأمل روی محتوایی که دریافت می کنند و مورد بعدی اینکه مخاطب را برای سهامداری محتوای خودشان اسیر می کنند به همین دلیل است که به هیچ عنوان مخاطبی که محتوای بی بی سی فارسی را می شنود به آن نقد نمی کنند، حتی نمی بینید که به رسانه های فارسی زبان انگلیسی نقد منفی شود.
نصیری در ادامه عنوان کرد: در رسانه های انگلیسی مخاطب در معرض محتوا های یکسان قرار دارد اما تنوع بین کانال ها و شبکه ها برای او این تصور را ایجاد می کند که مخاطب در معرض محتوا های مختلف است و انتخاب آزاد برای چینش محتوای مد نظر خود را دارد، مورد بعدی نوع سوژه پردازی این رسانه ها است زمانی که از بی بی سی صحبت می شود، مخاطبی که رو به روی بی بی سی نشسته است پژواک صدای خودش را می شنود یعنی بگونه ای طرح ریزی رسانه ای صورت می گیرد که گویی مبتنی بر نظام مسائل ذهنی مخاطب است و حتی این تصور را در او ایجاد می کند که مبتنی بر نظام مسائل پاسخگوی نیاز های رسانه ای تو هستم، به همین دلیل زمانی که مخاطب این برنامه ها را دنبال می کند با خودش می گوید دارد حرف های من را می زند.
داودی ادامه داد: رسانه های بیگانه دو گیره به ذهن مخاطب می زنند، گیره نخست اتصال تاریخی ذهن مخاطب و گیره دوم اتصال به آینده است به همین دلیل بی بی سی هر چیزی را که بخواهد تولید کند حتما به سابقه آن موضوع اشاره می کند تا مرتب حس وفاداری و ماندگاری نسبت به گذشته را در مخاطب ایجاد کند. از نظر رسانه های لندن نشین مخاطب مانند کودک ۲.۵ تا ۴ ساله است و باید دست او را گرفت و قدم قدم او را با خود برد.
وی خاطرنشان کرد: در ماجرای حجاب بی بی سی لحظات استراحتش را زمان هایی می گذاشت که مخاطب مجبور است بخوابد، این رسانه به صورت کاملا مهندسی شده به شما فضا می دهد در صورتی که این باید بر عکس باشد و ما به رسانه های بیگانه فضا بدهیم ما زمانی که شروع به صحبت می کنیم رسما به حالت پدافندی می رویم و در این حالت ارزش افزوده برای رسانه ای که آفند می کند، فراهم می کنیم.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی گفت: این رسانه ها در حقیقت گارد را ایجاد کرده و روی گارد کد بسته و ذهن من و شما به دنبال باز کردن کد است در حقیقت تلاش ما برای یافتن کد ارزش افزوده ای به نفع این رسانه ها است به همین دلیل هم شبکه های اجتماعی و اقماری را متولد می کنند چرا که آن لحظه ای که مخاطب می خوابد به ماهواره دسترسی ندارد اما به گوشی و شبکه های اجتماعی به راحتی می توان مراجعه کرد.
داودی عنوان کرد: با توجه به این که اطلاعات در مخاطب نسبت به سال های گذشته رسوب کرد، قابل فراخوان نیست چرا که گرگ و میشی از اطلاعات در ذهنش هست. بی بی سی از این فرصت استفاده کرد و با فکتی جدید برای مخاطب استناد سازی جدید کرد این روش را فقط دو جا استفاده کردند یکی سرویس اطلاعاتی انگلستان پس از کودتای ۲۸ مرداد در ایران و دیگری سرویس اطلاعاتی بکی از کشور های منطقه به پشتیبانی انگلستان پس از دوران جنگ سرد بود.
پاشنه آشیل رسانه های بیگانه چیست؟!
وی افزود: رسانه های بیگانه یک نقطه ضعف و پاشنه آشیل دارند، پاشنه آشیل این رسانه ها سوژه سازی یا سوژه تراشی در میدان و در داخل جامعه هدف است و به رقم همه قدرتی که دارند اما تا زمانی که پیکرتراشی در جامعه هدفش انجام نشود نمی تواند هزار و یک روش برای در اختیار گرفتن مخاطب خودش داشته باشد.
این کارشناس ارشد رسانه و علوم شناختی گفت: در قضیه مهسا امینی خوده بی بی سی نیز با ده روز تاخیر ورود کرد چرا که باورش نمی شد این موضوع یک کیس برای اتفاقات مد نظرشان باشد به همین دلیل بخش قابل توجهی از این فضا به انتظاری که مخاطب نسبت به فرآیند داخل و نحوه پردازش دارند بر می گردد. مردم به رسانه های داخلی فرصت می دهند که ببینند آیا روایتی که صورت می گیرد با قرائتی که خودشان پیدا می کنند قابل تجمیع هست یا نه!
بازی در زمین طراحی شده دشمن
نصیری ادامه داد: همواره مخاطب ما منبعش بی بی سی نیست در یک بزنگاه ها و گردنه هایی این اتفاق به صورت جدی رخ می دهد، زمانی که موضوعی دارای اهمیت است و درباره آن ابهام است و دربرگیری زیادی دارد باعث می شود دنبال منبع دیگری بگردد.
وی در ادامه افزود: اینکه این ها با تاخیر ورود کردند دلیل دیگری می تواند داشته باشد، چرا که از ابتدا می دانستند که کیس سوژه طراحی عملیات است، او زمانی که می داند از روی واکسن برکت و بر چسب زدن با دست روی آن می تواند جریانی بسازد که واکسن برکت را به ضد خودش تبدیل کند به خوبی می داند که کیس مهسا امینی سوژه ای است که قابلیت تداوم دارد.
نصیری گفت: این رسانه ها به خوبی می دانند که میدان لزوما میدان کف خیابان نیست بلکه میدان متأثر از کج کارکرد ها و اتفاقاتی است که به عدم درک صحیح ما به معنای مسئولان و کسانی که فرآیند ها یا اتفاقات را در کشور رقم می زنند است در خقیقت غرب میدانی که ما در آن بی تدبیری می کنیم را نیز رصد می کند و از دل آن سوژه های خودش را دریافت می کند.
داودی با تأکید بر اینکه تنها یک جا بی بی سی کم می آورد و آن زمانی است که شما سوژه را در اختیار می گیرید، خاطرنشان کرد: اینکه ما می خواهیم در زمین آن ها و با ابزار غرب بازی کنیم در حقیقت نوعی بی خردی است در صورتی که باید زمین، موضوع، گزاره و انگاره را عوض کنیم.
نصیری افزود: اینکه ما همواره بازی کننده در یک زمین طراحی شده هستیم نکته ای است که مقام معظم رهبری به آن اشاره کردند که به مبانی جریانی که علیه شما تبلیغ می کند به آن مبانی حمله کنید و آن ها را بی اعتبار کنید. این در حالی است که ما این کار را انجام نمی دهیم ما در حوزه عملکردیمان تصور می کنیم که این کار را انجام می دهیم اما در واقع در حال تقویت آن هستیم.
برنامه «امواج شبهه» گفتگویی تخصصی پیرامون ماهیتشناسی و رفتارشناسی رسانههای فارسیزبان بیگانه است که با هدف روشنگری و افشای تکنیکهای رسانهای است، روزهای یکشنبه و سهشنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج افام ردیف ۱۰۳,۵ مگاهرتز پخش میشود.
علاقهمندان میتوانند نظرات خود را از طریق سامانه پیامکی ۳۰۰۰۰۱۰۳۵ و شماره ۰۹۰۳۹۱۳۴۷۴۴ در پیامرسانهای مجازی به اشتراک بگذارند. این برنامه به سردبیری دکتر علیرضا داودی، نویسندگی و تهیهکنندگی سیده فاطمه شعار، اجرا و کارشناسی دکتر محمود شهیدی به روی آنتن میرود همچنین در این برنامه فائزه مقدم مسئول دعوت از مهمانان، فائزه سلطانی خبرنگار برنامه امواج شبهه و مائده حیدری بهعنوان آیتم ساز فعالیت میکنند.
پایان پیام/غ