توسعه آشپزخانه‌ها با چاپگرهای سه بعدی/برای محقق ایرانی کار نشد ندارد
چاپگرهای سه بعدی امروزه حتی توانایی تامین و توسعه آشپزخانه‌های خانگی را هم دارند. این چاپگرها به حوزه‌ای مهم برای فعالیت فناورانه نخبگان کشور تبدیل شده است.
گروه علم و پیشرفت خبرگزاری فارس؛ شاید بسیاری قرن بیست و یکم را سرآغاز فناوری‌های نوین بدانند اما همواره در پس اتفاقات بزرگ تلاش‌های کوچکی بوده که کمتر به چشم آمده است؛ در یک دهه گذشته حرف از کاهش هزینه‌ها در تولید قطعات به کمک چاپگرهای سه بعدی بوده اما آیا این فناوری در همین قرن معاصر میلادی اختراع شده است؟
بسیاری از دانشمندان از اواسط دهه ۹۰ میلادی کار بر روی توسعه چاپگرهای سه بعدی را آغاز کردند اما این اختراع کاربردی برای اولین بار در اواخر قرن نوزدهم میلادی به صورت نسخه ابتدایی و با سختی‌های فراوان توسط عکاسی پاریسی مورد استفاده قرار گرفت. بعدها محققین بسیاری در اروپا، امریکا و ژاپن در قاره آسیا تلاش کردند تا این فناوری را توسعه داده و قابلیت‌های آن را ارتقا بخشند. بسیاری از محققین در کنار یکدیگرتلاش می‌کردند تا بتوانند نسخه‌ای به روزتر از قبل ارائه کرده و قطعات با اشکال و اندازه‌های بزرگ که مقاومت و کیفیت بهتری داشته باشد و در نهایت برای ثبت اختراع قرعه به نام چاک هال که فارغ التحصیل مهندسی فیزیک و بازنسته بود افتاد.
شاید سال‌ها مهندسین به دنبال تولید محصولات کوچک صنعتی و یا سرگرمی بودند اما با تولید اولین اعضای بدن مصنوعی هزاره جدید فرصتی تازه برای محققین این حوزه در تمام جهان ایجاد کرد. در تعریف ویژگی‌هیا کاربردی چاپگرهای سه بعدی شاید همین دو جمله کافی باشد که علاوه بر سرعت بالای تولید نسبت به نمونه‌های مشابه تولید شده توسط دستگاه‌های سنتی، این امکان وجود دارد که هر طراحی برای تولید محصول خود دست به انتخاب آن بزند.
تاریخ دقیقی از ورود اولین نمونه‌های فناوری چاپگر سه بعدی به ایران وجود ندارد اما سرعت شناسایی و رشد خوبی در بازار ایران پیدا کرده است تا آنجا که محققین ایرانی نیز به دنبال تولید و تجاری ساز آن هستند. یک تیم تحقیقاتی مستقر در پردیس فنی دانشگاه تهران با راه اندازی شرکت دانش بنیان آیهان چاپگر فلز با حضور در نمایشگاه اینوتکس 1402 محصولات خود را در معرض نمایش بازدیدکنندگان داخلی و خارجی قرار داده بود.
دانشکده فنی دانشگاه تهران اولین خانه‌ی چاپگر سه بعدی ایرانی
ایمان قادری یکی از اعضا این تیم در گفتگو با خبرنگار فارس درخصوص فعالیت‌های این شرکت دانش بنیان با بیان اینکه پرینترهای 3 بعدی برای رفع و تسریع کارها به کمک ما آمده‌اند، گفت: این مجموعه در سال 1397 با رویکرد توسعه فناوری‌های جدید ساخت افزودنی و ارائه خدمات تخصصی پرینت سه بعدی به همت اساتید و فارغ التحصیلان رشته‌های فنی مهندسی پس از تجربه موفق راه‌اندازی آزمایشگاه ساخت افزودنی دانشگاه تهران واقع در دانشکده مهندسی مکانیک بعنوان شرکت اسپین‌آف آغاز به کار کرد.
وی در تشریح فناوری چاپگرهای سه بعدی، ادامه داد: در چاپ سه بعدی کار به صورت لایه لایه انجام می‌شود و امکان چاپ مواد مختلف مثل مواد پلیمری، فلزی و سرامیکی وجود دارد، همچنین طراحی و مدل سازی مهندسی معکوس قطعات مورد نیاز و اسکن سه بعدی از ویژگی‌های این فناوری است.
قادری با بیان اینکه با هدایت امین جباری و کارن ابری‌نیا 2 استاد دانشگاه تهران این طرح از محیط آزمایشگاه به تولید رسیده است، گفت: طراحی محصول و تولید آن به صورت صفر تا صد توسط تیم ایرانی صورت می‌گیرد و سعی کردیم بهترین کیفیت را ارائه کنیم و باید بگویم که تمام قطعات آن در داخل کشور تولید می‌شود.
در برابر نمونه‌های خارجی حرف‌های زیادی داریم
این پژوهشگر ادامه داد: امروزه توانسته‌ایم دستگاه‌هایی طراحی کنیم که امکان چاپ کوچکترین قطعات با ظرافت بالا تا بزرگترین قطعات را دارند؛ این چاپگرها می‌توانند هر نیازی اعم از انعطاف پذیری دما (سرما و گرما)، سختی محصول یا سازه مورد نظر از آشپزخانه خانه‌ها تا صنعت هوایی، خودرو، پزشکی و حتی هوا فضا را تامین کنند.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این فناوری ایرانی قادر به رقابت با نمونه‌های خارجی است یا خیر، پاسخ داد: در حوزه قیمت به دلیل تامین تمام قطعات در داخل با نمونه خارجی رقابت می‌کنیم اما نکته مهم‌تر در کنار مسائل مالی این است که از لحظه تحویل چاپگر به مشتری ما در کنار آنها هستیم و ضمانت پس از فروش به معنای رایج برایمان معنی ندارد، در واقع همیشه آماده ارائه مشاوره و رفع مشکلات فنی احتمالی هستیم در حالی که فروشنده خارجی محصول خود را در قبال برخی قطعات و به صورت محدود ضمانت می‌کند.
در تولید فناوری‌های نوین نیاز به سعی و خطا هست و هر آزمونی نیازمند هزینه است.
تعطیلی خط تولید تعطیل!
قادری با بیان اینکه بسیاری از صنایع و کارخانه‌های ایرانی با چنین فناوری آشنا نیستند یا نمی‌خواهند از آن استفاده کنند و بیشتر متمایل به خرید قطعات از پیش آماده شده خارجی خصوصا قطعات چینی هستند، ادامه داد: خرید چنین قطعاتی هزینه‌های چند برابری برای تولید کنندگان در بر دارد، در صورتی که با استفاده از چاپگرهای فلزی می‌توان بسیاری از هزینه‌ها را در بازه زمانی کمتر و با سرعت بیشتر کاهش داد. اگر قطعه ای خراب شود به سرعت امکان جایگزینی برای آن وجود دارد بدون آن که درگیر تعمیر بوده و یا ناچار به تعطیلی خط تولید باشد؛ از لحظه سفارش تا لحظه نصب قطعه در کنار تولید کننده هستیم و سعی می‌کنیم محصول را در هر زمان بهینه سازی کنیم.
این پژوهشگر درخصوص چالش‌های موجود، تصریح کرد: ما در این کار به این نتیجه رسیده‌ایم که کار نشد ندارد اما به هر حال در تولید فناوری‌های نوین نیاز به سعی و خطا هست و هر آزمونی نیازمند هزینه است؛ همچنین نیاز به تجهیزات داریم تا بتوانیم به طراحی یک محصول خاص برسیم، به عنوان مثال برخی تجهیزات و دستگاه‌ها قیمت میلیون دلاری دارند و برای یک شرکت دانش بنیان تهیه آن مشکل است.
در کنار شرکت‌های دانش بنیان بمانید
قادری با بیان اینکه همین حالا هم با کمترین بودجه به قابلیت‌های خوبی دست پیدا کرده‌ایم، ادامه داد: اگر حمایت‌های مناسب باشد قطعا قادر به تولید تکنولوژی‌های خاص هستیم به صورتی که علاوه بر رفع نیاز کشور، چشم انداز صادرات هم خواهیم داشت. در خصوص صادرات و حتی معرفی محصولات نیاز است همه بخش‌ها اعم از رسانه‌ها، دستگاه دیپلماسی برای هماهنگی حضور در نمایشگاه‌های خارجی و صندوق‌های مالی در کنار شرکت‌های دانش بنیان قرار گیرند.
وی در پایان اشاره کرد: در ایران تنها مجموعه‌ی دانش بنیانی هستیم که میتوانیم با دستگاه‌های تولیدی چاپ سه بعدی گستره‌ای از مواد را تولید کنیم؛ بدون شک پتانسیل‌هایی در مجموعه‌های دانش بنیان وجود دارد که با حمایت های مالی و معنوی ما را به قله می‌رساند. چاپگرهای سه بعدی یک فناوری نوین است و امروزه نیاز بسیاری از کشورهای جهان به شمار می رود و میتوانیم جایگزین مناسبی برای رقبای خارجی همچون چین جهت صادرات به کشورهای آسیایی و اروپایی باشیم.
آینده جهان صنعتی در انحصار تکنولوژی چاپگرهای سه بعدی
روند تاریخی نشان می‌دهد بسیاری از سرمایه‌گذاران و دولت‌های جهان به اهمیت استفاده از این فناوری پی نبرده‌اند در حالی که شواهد نشان از آینده جهان صنعتی با انحصار تکنولوژی چاپگرهای سه بعدی دارد زیرا امروزه علاقمندان استفاده از این فناوری در ساخت خانه، چاپ سه بعدی در فضا و چاپ پروتزهای پزشکی رو به افزایش هستند.
وجود پژوهشگران و محققان علاقمند به این حوزه در ایران حکایت از دورنمایی خوب از این فناوری در کشور دارد اما این توسعه مستلزم تعامل دانشگاه‌ها و صنعت است تا دانشجویان و کارآفرینان نخبه بتوانند مسیر توسعه را با فراغ بال بیشتر طی کنند.
پایان پیام/