خطر سوء تغذیه در سالمندان

خطر سوء تغذیه در سالمندان

سلامتی سالمندان و کیفیت زندگی ایشان در گرو تغذیه خوب و مناسب است. البته داشتن رژیم غذایی سالم و مناسب در هر سنی مهم است اما از آنجا که بسیاری از توانایی های بدن در دوران سالمندی کاهش می یابد و تغییر و تحولاتی در جسم و روح انسان اتفاق می افتد، بدن نسبت به مواد غذایی ای که دریافت می کند نیز حساس تر می شود. همین امر موجب می شود که خطر ابتلا به سوء تغذیه، سالمندان را تهدید کند. شما باید به عنوان فرزندان یک فرد سالخورده یا پرستار سالمند در منزل، با نکات مهم تغذیه ای سالمندان آشنا بوده و از بروز مشکل سوء تغذیه در آنها جلوگیری کنید. همچنین علائم سوء تغذیه در سالمندان را بشناسید تا در صورت نیاز بتوانید اقدامات صحیح را انجام دهید. با ما همراه باشید تا به بررسی این عارضه بپردازیم.

سوء تغذیه چیست؟

بدن سالمندان نیاز به مواد مغذی مختلفی دارد. اما این مواد باید به اندازه متعادل در اختیار او قرار گیرند. نه کم و نه زیاد. زمانی که یک یا چند ماده مغذی به اندازه بسیار کم و یا بیش از حد وارد بدن شود و یا به دلیلی، بدن فرد نتواند استفاده لازم از آن ماده مغذی را بکند گفته می شود فرد دچار سوء تغذیه شده است. بنابراین سوء تغذیه همیشه به معنای گرسنگی کشیدن نیست و می تواند در اثر پرخوری نیز حاصل شود. در ادامه به بررسی بیشتر دلایل این عارضه می پردازیم.

پرستار سالمند پرستاری از سالمند افسرده

چرا سالمندان دچار سوء تغذیه می شوند؟

از جمله عواملی که ممکن است موجب ابتلای سالمندان به سوء تغذیه شوند به شرح زیر می باشند:

• بی توجهی به وعده های غذایی

گاها ممکن است سالمند گمان کند به دلیل آنکه تحرک بدنی زیادی ندارد و کار خاصی انجام نمی دهد نیازی به دریافت غذای زیاد ندارد.

• از دست دادن اشتها یا افزایش بیش از حد آن

عوامل مختلفی از قبیل تنهایی، مشکلات روحی، بیماری های جسمی و.. می توانند اشتهای سالمند را از بین ببرند و یا حتی موجب ایجاد اشتهای کاذب و در نتیجه پرخوری عصبی در او شوند.

• مصرف داروهای مختلف

بسیاری از سالمندان از بیماری های مختلف رنج می برند و ناچار به مصرف داروهای شیمیایی گوناگون هستند. برخی از این داروها می توانند با از بین بردن اشتهای سالمند یا ایجاد اختلال در هضم مواد غذایی و مواردی از این قبیل، سالمند را دچار بدغذایی یا سوء تغذیه کنند.

• بستری شدن در بیمارستان

بستری شدن سالمند نیز می تواند منجر به بروز کم اشتهایی و مشکلات مختلف تغذیه و به دنبال آنها سوء تغذیه گردد.

• مشکلات دهان و دندان

اغلب سالمندان ناچار به استفاده از دندان مصنوعی هستند یا دندان های خراب یا کشیده شده دارند. چنین افرادی ممکن است در جویدن غذا مشکل داشته باشند و از خوردن برخی از غذاها یا میوه ها امتناع کنند. از سویی، مشکلات لثه و سایر بیماری های مربوط به دهان و دندان نیز در این سنین شایع هستند. هر یک از این بیماری ها می توانند نقش بسزایی در عدم رسیدن برخی از مواد مغذی به بدن شوند.

• ناتوانی در آماده سازی غذا

سالمندانی که به تنهایی و در منزل شخصی خود زندگی می کنند ممکن است به دلیل بیماری های جسمی این توانایی را نداشته باشند که ساعات طولانی زمان صرف پخت و پز و آماده سازی غذا کنند. از این رو احتمال استفاده از غذاهای تکراری، کم کالری و یا حتی فست فودی وجود دارد. این امر می تواند در طولانی مدت منجر به سوء تغذیه شود. چنین سالمندانی نیاز به خدمات پرستاری در منزل دارند.

• اختلالات گوارشی و عدم جذب مواد مغذی

در برخی از موارد ممکن است سالمند با وجود اینکه به خوبی غذا می خورد و تمام مواد مغذی را در رژیم غذایی خود گنجانده است دچار سوء تغذیه شود. در این صورت ممکن است او یک بیماری گوارشی مانند کرون سلیاک داشته باشد که موجب عدم جذب مواد مغذی می شود.

• اعتیاد به الکل

مصرف بیش از حد الکل نیز می تواند مانع جذب پروتئین و برخی از مواد مورد نیاز بدن شود.

سوء تغذیه در سالمندان چه مشکلاتی را به دنبال دارد؟ (عوارض سوء تغذیه در سالمندان)

سوء تغذیه یا به عبارتی دریافت نامتوازن مواد مغذی از قبیل انواع ویتامین ها و مواد معدنی می تواند مشکلات زیادی را به بار آورد. این عارضه ممکن است موجب تضعیف سیستم ایمنی بدن شود. این امر فرد را به شدت آسیب پذیر کرده و موجب می شود او به طور مکرر بیمار شود. خستگی و بی حالی، کاهش یا افزایش بی دلیل وزن، عدم بهبود سریع زخم ها، از بین رفتن تراکم استخوان ها و کاهش قوای عضلات بدن از عوارض دیگر بدغذایی به شمار می روند. سوء تغذیه حتی ممکن است اختلالات گوارشی، ضعف بینایی، کم خونی، اختلال در عملکرد مغز و ده ها بیماری دیگر را به دنبال داشته و منجر به بستری شدن در بیمارستان و حتی مرگ شود.

بیماری کلیوی سنگ کلیه سالمندان

علائم سوء تغذیه در سالمندان

یک از مواد مغذی می تواند قسمت های خاصی از بدن را تحت تأثیر قرار دهد. این امر موجب می شود که در برخی موارد، سوء تغذیه با بیماری های دیگر اشتباه گرفته شود. از جمله علائمی که می توانند خبر از سوء تغذیه در سالمندان دهند عبارتند از:

• کاهش یا افزایش بیش از حد وزن و توده های بدن
• خستگی
• عدم تمرکز حواس
• مشکلات پوست و مو از قبیل ریزش مو، خشکی پوست و…
• گودی چشم
• تأخیر در التیام و بهبود زخم ها
• افسردگی
• استرس و اضطراب
• مشکلات گوارشی از قبیل اسهال یا یبوست

سلامت علل کمبود پتاسیم (هیپوکالمی) در سالمندان

پیشگیری از سوء تغذیه در سالمندان

همانطور که گفته شد سالمندان در معرض خطر ابتلا به سوء تغذیه هستند. بنابراین اگر سالمندی در منزل دارید همواره برنامه غذایی او را چک کنید. مطمئن باشید که تمام مواد غذایی مفید را مصرف می کند و تمام ویتامین ها، پروتئین ها، مواد معدنی و هر آنچه که جهت تأمین سلامتی بدن لازم است را دریافت می کند. توصیه می شود برای اطمینان از سلامت سالمند به صورت منظم کنترل ها و چک آپ های لازم را انجام دهید. برای سالمند متذکر شوید که نکات زیر را رعایت کند:

• شیر و لبنیات را در برنامه غذایی روزانه خود جای دهند.
• اگر دچار مشکل جویدن هستند از روش هایی چون پختن، پوره کردن، تهیه آبمیوه و… استفاده کنند. اما به هیچ عنوان مواد غذایی ضروری را از سبد غذایی خود حذف نکنند.
• جهت جذب ویتامین D روزانه نیم ساعت در معرض نور خورشید قرار گیرند.
• در طول روز مایعات فراوان مصرف کنند.
• در کنار غذاهای خود از موادی مانند آب لیمو ترش تازه که موجب جذب بهتر مواد غذایی می شوند استفاده کنند.
• از مصرف مواد الکلی، نوشابه های گازدار و نوشیدنی هایی که حاوی مواد شیرین کننده مصنوعی هستند بپرهیزند.
• تعداد وعده های غذایی را افزایش و حجم غذای مصرفی در هر وعده را کاهش دهند.
• غذاهای شور، چرب و شیرین را محدود کنند.
• روزانه به انجام فعالیت های ورزشی متناسب با وضعیت جسمانی خود بپردازند.
• انواع گوشت سفید و قرمز تازه و کم چرب مصرف کنند.
• غذاهای بخارپز و آب پز را جایگزین غذاهای پرچرب و سرخ شده کنند.

روش های تشخیص پزشکی سوء تغذیه در سالمندان

اگر به تازگی متوجه شده اید که سالمند شما برخی از علائم سوء تغذیه را دارد بهتر است سریعا با یک پزشک متخصص مشورت کنید. پزشک می تواند با انجام معاینات فیزیکی و همچنین بررسی شاخص توده بدنی، مشاهده نمودارهای کاهش وزن و بررسی آزمایش خون به وجود سوء تغذیه در فرد پی ببرد. در صورت نیاز آزمایش های دیگری را نیز جهت بررسی میزان ریزمغذی های موجود در بدن درخواست می دهد تا بتواند با اطمینان بیشتری درباره وضعیت بیمارش اظهار نظر نماید.

درمان سوء تغذیه در سالمندان

سوء تغذیه اگر به سرعت تشخیص داده نشده و درمان نشود می تواند مشکلات جبران ناپذیری را به بار آورد. اگر سالمند شما دچار سوء تغذیه است در گام اول او را نزد پزشک متخصص ببرید و توصیه های پزشک را مو به مو انجام دهید. چنانچه داروی تقویتی خاصی تجویز کرده و یا رژیم غذایی خاصی داده است به مصرف داروها توسط سالمند نظارت کنید و در پی اصلاح رژیم غذایی او برآیید. شما می توانید با به کارگیری روش های مختلف جهت ترغیب سالمند به غذا خوردن به تسریع در درمان وی کمک کنید. برای این منظور ابتدا باید علت سوء تغذیه را شناسایی کرده و در صدد رفع آن برآیید.

برای مثال اگر سالمند به دلیل تنهایی و افسردگی غذا نمی خورد، وقت بیشتری را به او اختصاص دهید و یا از خدمات پرستار سالمند در منزل بهره بگیرید. با او حرف بزنید و او را بیرون ببرید. با هم پیاده روی کنید و سعی کنید احساس تنهایی و افسردگی را در او از بین ببرید. اگر غذایی را دوست ندارد اما برای سلامتی اش مفید است با به کارگیری روش های خلاقانه، غذا را طوری برای او آماده کنید که سبب بازگشت اشتهای وی شود. و یا می توانید با مشورت پزشک، مواد غذایی دیگری را جایگزین آن کنید.

سالمند بیماری های شایع در سالمندان اشتراک گذاری در facebook اشتراک گذاری در twitter اشتراک گذاری در linkedin اشتراک گذاری در telegram اشتراک گذاری در whatsapp اشتراک گذاری در pinterest 5/5 – (2 امتیاز)