12 نکته برای آن‌که فرزندان بهتری برای پدر و مادرمان باشیم
رعایت ادب در برخورد با والدین دربرگیرنده نکات و دستوراتی است که مجموعاً حقوق والدین را بر فرزندان تشکیل می‌دهد. این 12 نکته را برای شما از کتاب «طریق سعادت» انتخاب کرده‌ایم.
به گزارش خبرنگار قرآن و فعالیت‌های دینی خبرگزاری فارس، والدین ما حقوقی بر گردنمان دارند که آیات قرآن و روایات و احادیث اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السلام برای ما بیان کرده‌اند. خلاصه بسیاری از آن‌ها در یک سئوال و جواب ساده جمع شده و آن این است: «برای رعایت ادب در برخورد با والدین، چه توصیه‌هایی می‌کنید؟» این سئوال را یکی از شهروندان از آیت‌الله محمدباقر تحریری در کتاب «طریق سعادت» پرسیده و او، به سئوال این‌طور جواب داده است:
۱. با ادب سخن گفتن با ایشان و صدا را بر آنان بلند نکردن. امام سجاد علیه‌السلام در دعای ۲۴ صحیفه سجادیه می‌فرماید: خدایا! صدایم را در محضر آنان آهسته کن!
۲. به اندازه لازم پاسخ دادن به سئوالاتشان. امام زین‌العابدین علیه‌السلام در همان بخش از صحیفه سجادیه فرموده است: خدایا! گفتارم را در برابر آن‌ها پاکیزه و دلنشین کن.
۳. اگر نیاز مادی دارند، با حفظ شخصیت آنان به ایشان رسیدگی کردن. یادتان باشد که این کار در صورت تمکن مالی فرزند، برای او واجب شرعی است. علامه مجلسی در جلد ۱۰۱ بحارالانوار صفحه ۷۵ می‌نویسد: هزینه‌های پنج‌گانه‌ای که برای افراد تحت تکفل نفقه‌دهندگان لازم است، عبارتند از: خرجی دادن به فرزندان، پدر و مادر، همسر و مملوک. خرجی دادن به این‌ها در حال رفاه و تنگدستی بر او لازم است. همچنین امام جعفر صادق علیه‌السلام در شأن آیه «و بالوالدین احسانا» می‌فرمایند: نیکی کردن، این است که با آنان خوشرفتاری کنی و اجازه ندهی که مجبور شوند آنچه را نیاز دارند، اظهار کنند و از تو بخواهند. اگرچه بی‌نیاز باشند. (کافی، جلد دوم، صفحه ۱۵۷)
۴. دعا و طلب مغفرت کردن برای آنان، چه در حال حیات و چه بعد از وفات. در حدیثی از پیامبر اکرم صلوات‌الله علیه آمده است: آدمی، پدر و مادرش از دنیا می‌روند، در حالی که با آن دو، بدرفتاری کرده است؛ ولی پس از مرگشان برای آن‌ها دعا می‌کند و خدواند، او را از نیکوکاران به پدر و مادر می‌نویسد. (شعب‌الایمان، جلد ۶، صفحه ۲۰۱).
رسول مکرم اسلام همچنین فرموده‌اند: هنگامی که خدا درجه بنده‌ای را بالا می‌برد، او می‌گوید: خدایا! این درجه را برای چه به من دادی؟ خداوند می‌فرماید: با دعای فرزندت در حق تو! (سنن‌الکبری، جلد ۷، صفحه ۱۲۶).
۵. جلوتر از آنان راه نرود، قبل از ایشان ننشیند و به آنان ناسزا نگوید. هنگامی که از حضرت محمد مصطفی صلی‌الله علیه و آله درباره حق پدر بر فرزند پرسیدند، فرمود: او را به نام صدا نزند، جلوی او راه نرود، پیش از او ننشیند و برای او دشنام‌خواهی نکند. (کافی، جلد ۲، صفحه ۱۵۸).
۶. تند و خشم‌آلود به آنان نگاه نکند. حضرت سجاد علیه‌السلام در دعای ۲۴ صحیفه سجادیه فرموده است: خدایا! خویم را نسبت به آنان نرم فرما!
۷. آنان را با احترام صدا زدن و به نام کوچک صدا نزدن.
۸. اطاعت کردن از آنان همه امور، به جز کارهایی که مخالف دستورات الهی باشد. چنان‌که امام صادق علیه‌السلام نیکی به پدر و مادر را واجب دانسته و می‌فرماید: اگر مشرک بودند، در معصیت، نه از آنان و هیچ کس دیگر اطاعت نکن؛ چون در معصیت خالق از هیچ مخلوقی اطاعت نباید کرد. (خصال، صفحه ۶۰۸)
۹. بلند شدن پیش پای آنان و احترام کافی در محضرشان. مثلاً پایشان را پیش والدین دراز نکنند و هنگام نشستن، پشتشان به پدر و مادر نباشد. همچنین گاهی دست و پای والدین را ببوسند و قدردانی کنند. امام علی علیه‌السلام می‌فرمایدک از ۳ چیز حیا نکن: پذیرایی از مهمان، بلند شدن در برابر پدر و معلم و گرفتن حق، هرچند اندک باشد. (غررالحکم، حکمت ۴۶۶۶).
۱۰. گذشتن از حقوقی که بر عهده آنان نسبت به ما فرزندان بوده است؛ چه کوتاهی کرده باشند یا عمداً آن حقوق را مراعات نکرده باشند.
۱۱. خواندن دعای ۲۴ صحیفه سجادیه برای توجه به جایگاه پدر و مادر و کیفیت دعا کردن برای آنان خوب است.
۱۲. ادا کردن حقوق مالی آنان که به دیگران بدهکار هستند و نیز ادا کردن واجبات عبادی ایشان بعد از فوتشان؛ اگر چه بر غیر پسر بزرگ، واجب شرعی نیست.
شما صفحات ۱۹۲ تا ۱۹۴ این کتاب را خواندید
شما بخش‌هایی از کتاب «طریق سعادت» نوشته آیت‌الله محمدباقری تحریری، تولیت حوزه علمیه مروی را خواندید. این کتاب را انتشارات واژه‌پرداز اندیشه از ناشران قمی در یک هزار نسخه و در زمستان ۱۳۹۸ منتشر کرده است.
این کتاب بر اساس پرسش‌هایی از نویسنده نوشته شده و در ۵ فصل سئوالات اعتقادی، سئوالات اخلاقی ـ تربیتی، سئوالات اجتماعی، معارف و معاریف و سئوالات فقهی به چاپ رسیده است.
پایان پیام/