آرزوهای آمریکایی هم‌میهن
تبدیل رسانه‌های داخلی به تریبونی برای تکرار مواضع آمریکا در عرصه سیاست خارجی یک الگوی آشنا در میان اصلاح‌طلبان است.
فارس پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- وطن امروز نوشت: 5 سال از خروج یک‌جانبه دولت آمریکا از برجام می‌گذرد؛ خروجی که عملا به جوانمرگ شدن مهم‌ترین توافق میان تهران و واشنگتن منتهی شد. روایت‌های متعددی از این خروج و علل عدم برگشت آمریکا به آن به رغم روی کار آمدن دولت دموکرات بایدن منتشر شده است. با این حال آنچه در این 5 سال بارها به اثبات رسیده، بی‌اعتباری گزاره‌های سیاسی غرب‌گرایان درباره تعامل یا آنچنان که خود می‌گویند، تنش‌زدایی با آمریکا بود؛ چه روزی که در تابستان94 ظریف خروج آمریکا از برجام را غیرممکن و در صورت وقوع بی‌اثر خواند، چه بهار 97 پس از خروج آمریکا که روحانی مدعی عدم همراهی اروپا با خروج آمریکا شد و در نهایت روایت‌هایی که در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا طرح می‌شد، از جمله اینکه دموکرات‌ها بابت تعهد اخلاقی به برجام بازمی‌گردند. در این فضا اصلاح‌طلبان که همواره سفیدشویی آمریکا را به عنوان یک دستور کار سیاسی در صدر سیاست‌های رسانه‌ای‌شان قرار داده‌اند، در تمام این ایام مبلغ روایتی بودند که در آن ایران را مقصر خروج آمریکا از برجام تعریف کند؛ اصلی که حسن روحانی حتی در ایام حضور آمریکا در برجام نیز مدعی آن بود، تا جایی که در مناظره انتخاباتی سال96 عدم حصول نفع اقتصادی کلان برای ایران را معلول شعارهای ضداسرائیلی نوشته شده روی موشک‌های ایران خواند(!)، نزدیکان دولت نیز عدم سرمایه‌گذاری آمریکا در ایران را عامل خروج واشنگتن از برجام می‌خواندند، آن هم در حالی که آمریکا در توافق هسته‌ای سال 2005 تنها به تعلیق تحریم‌های ثانویه (که شامل روابط دیگر کشورها با ایران می‌شد) چراغ سبز نشان داده بود. جریان اصلاحات در یک دهه گذشته در 3 مقطع مذاکرات هسته‌ای در دولت روحانی (حدفاصل 92 تا 94)، توافق هسته‌ای (94 تا 97) و در نهایت دوره خروج آمریکا از این توافق (از سال 97 تاکنون) همواره به عنوان تریبونی در جهت منافع امنیتی آمریکا، روند مذاکرات و سیاست خارجی ایران را تحلیل می‌کرد.
برای نمونه تیتر مشهور روزنامه «شرق» با عنوان «امضای کری تضمین است» را می‌توان یک شاهد مثال از این رویه دانست؛ تیتری که بعدها مدیر مسؤول این روزنامه اصلاح‌طلب به اغراق‌آمیز بودن آن برای تغییر فضا به نفع توافق اقرار کرد.
تبدیل رسانه‌های داخلی به تریبونی برای تکرار مواضع آمریکا در عرصه سیاست خارجی یک الگوی آشنا در میان اصلاح‌طلبان است. در جدیدترین این موارد اما روزنامه اصلاح‌طلب «هم‌میهن» در شماره روز سه‌شنبه خود عملا یک گام جلوتر رفته و آرزوهای برآورده نشده آمریکا در سال‌های اخیر را به عنوان یک نسخه نجات‌بخش تجویز کرده است. این روزنامه در گزارشی با تیتر «توافق جامع منطقه‌ای به جای برجام» که به صورت مشترک از سوی مشاور ارشد سابق وزارت خارجه آمریکا و معاون سابق نماینده ویژه دولت بایدن برای امور ایران نوشته شده است، با اشاره به نامطلوب بودن توافق هسته‌ای سال2015 برای آمریکا و لزوم اخذ تعهدات گسترده‌تر و طولانی‌مدت‌تر از ایران، نسخه «توافق جامع منطقه‌ای» را روی میز گذاشته است.
ناکافی بودن برجام، اسم رمز آشنای دموکرات‌ها پس از پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020 بود. بر این مبنا دولت جدید آمریکا ضمن محکوم کردن لفظی خروج دولت ترامپ از برجام، گزینه ایده‌آل برای حصول امتیازات مدنظر واشنگتن را در یک توافق دیگر جست‌وجو می‌کرد؛ توافقی که ضمن تمدید و افزایش محدودیت‌های هسته‌ای ایران، محدودیت‌های جدیدی به کشورمان در حوزه موشکی و منطقه‌ای نیز تحمیل می‌کند. در این میان پیش‌دستی ایران با گسترش سطح غنی‌سازی‌هایش در چارچوب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» باعث شد آمریکا با عقب‌نشینی از این طرح، وارد مذاکره برای بازگشت به تعهدات سال 2015 شود؛ قانونی که در عمل باب مذاکره و عقب‌نشینی طرف آمریکایی را باز کرد.
عدم همراهی طرف خارج شده از برجام با مطالبات ایران برای تضمین عدم خروج مجدد از این قانون و سیاست زیاده‌خواهانه آمریکا سرانجام مذاکرات میان ایران و 1+4 را در وین به بن‌بست رساند. با این حال نویسندگان آمریکایی مقاله «توافق جامع منطقه‌ای به جای برجام» مطالبات بحق ایران را «لجبازی ایرانی‌ها» که باعث «شکست احیای برجام» شد خواندند. انتشار ترجمه این مقاله به عنوان تیتر یک روزنامه «هم‌میهن» نشان از مشترک بودن قرائت این روزنامه اصلاح‌طلب با این روایت آمریکایی دارد.
در ادامه این مقاله با اشاره به اینکه «برنامه هسته‌ای ایران پیشرفته‌تر از آن است که محدودیت‌های موقت و اقدامات شفاف بتواند نگرانی‌های غرب و اسرائیل را کاهش دهد»، توافق موفق مستلزم اخذ «تضمین‌هایی از ایران درباره چشم‌انداز قدرت منطقه‌ای‌اش» و تحمیل مقررات دائمی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران دانسته شده است. به عبارت دیگر مجموعه عوامل محدودکننده جدیدی در حوزه هسته‌ای و منطقه‌ای به ایران تحمیل می‌شود.
* انشای استعماری اصلاح‌طلبان
هرچند جراید اصلاح‌طلب کارنامه طویلی در تکرار ایده‌های آمریکا به عنوان نسخه نجات‌بخش دارند اما این گزارش را می‌توان یک انشانویسی صریح در چارچوب غالب کردن نسخه واشنگتن بر ایران دانست. سوای ضدملی بودن چنین رویه‌ای که البته مسبوق به سابقه است، همراهی با چنین نسخه‌ای در شرایطی که آمریکا قدرت اجماع‌سازی سابق خود علیه ایران را از دست داده است، نشان از سطح بیگانگی غرب‌گرایان داخلی از واقعیات صحنه بین‌الملل دارد.
اصلاح‌طلبان در یک دهه اخیر حیات سیاسی خود را وابسته به روشن ماندن چراغ تعامل با آمریکا تنظیم کرده‌اند و به همین خاطر حتی در برهه‌هایی که آمریکا نیز حاضر به نشستن پای میز مذاکره نبوده، نظام را به خاطر عدم مذاکره مورد حمله قرار داده‌اند. در چنین فضایی استیلا پیدا کردن مشی ضدملی در فهم مناسبات بین‌المللی همواره امری جاری بوده اما در مورد اخیر اصلاح‌طلبان عملا تبدیل به توجیه‌کنندگان زیاده‌خواهی آمریکا شده‌اند.
پایان پیام/غ