کدام کشورها از جنگ و ویرانی در سودان سود می‌برند؟
تحولات سودان که اکنون دورانی سختی را تجربه می‌کند از مهمترین رخدادهای جهان عرب بوده که توجه بسیاری از صاحب‌نظران امور منطقه را به خود جلب کرده و در این راستا، کارشناسان سیاسی در تحلیل‌هایی به بررسی اوضاع این کشور پرداخته‌اند.
فارس پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- ایرنا نوشت: نویسنده‌ای سودانی (عثمان میر غنی) با نگارش مقاله‌ای به نام «پرسش‌های سخت درباره جنگ سودان» (منتشر شده در روزنامه فرامنطقه‌ای الشرق الاوسط) نبردی را که در این کشور در جریان است، زلزله‌ای سهمگین توصیف می‌کند که به شکلی هدفمند و برنامه‌ریزی شده، ویرانی‌های فراوانی به بار آورده و نتیجه وضعیت سیاسی نابسامان و بحران‌زده در این کشور فقیر آفریقایی است.
وی بر این باور است که، نبرد کنونی پس از غارت، تخریب و ویرانی که برای مردم سودان به ارمغان آورد، ترس و نگرانی فراوانی را نزد شهروندان این سرزمین ایجاد کرده و رویدادهای تلخی که سودان شاهد آن بوده از پیکار، فقدان امنیت، غارت، از میان رفتن زیرساخت‌ها، تجاوزگری به حقوق مردم این کشور و … عواملی هستند که شهروندان سودانی را به این باور رسانده نیروهای شبه‌نظامی و رقابت آن با دولت مرکزی، عواملی است که امنیت و آرامش را در این کشور تهدید کرده و نباید سلاح، خارج از کنترل دولت و در اختیار شبه‌نظامیان قرار گیرد.
نویسنده که از وضعیت پیش‌آمده و آینده سیاسی و اقتصادی کشور سودان اظهار نگرانی می‌کند، بر این باور است که مردم کشورش باید بدانند زمانی که آتشِ جنگ شعله‌ور می‌شود، کشورها شهروندان و دیپلمات‌های خود را فراخوانده و در این شرایط تعدادی از مردم نیز مجبور به کوچ و فرار از میدان نبرد می‌شوند؛ اما در پایان راهی جز بازگشت به کشور برایشان باقی نمی‌ماند زیرا کرامت و اعتبار برای این مردم کوچ‌کرده، فقط در سرزمین خود یافت می‌شود.
کودتا در کودتا
نویسنده دیگری با نام «علی صراف» در مقاله‌ای با عنوان «سودان در انتظار پایان چرخش در زمین اخوان» که در روزنامه العرب (چاپ لندن) منتشر شده، به حوادث سال‌های گذشته در کشور سودان اشاره کرده و آنچه را در حال حاضر در حال وقوع است، کودتا در کودتا توصیف می‌کند.
او بر این عقیده استوار است که «عبدالفتاح برهان» فرمانده ارتش عمر البشیر به پایان دوران اخوانی خود نزدیک می‌شود و در آینده فردی شبیه به او جایش را خواهد گرفت. وی با نگاهی به رخدادهای سال‌های گذشته در سودان می‌گوید، جنبش اخوان در کشور سودان بر پایه کودتا استوار بوده و همواره وارد بازی‌های پیچیده‌ای می‌شود و کودتا، عنصر اصلی بازی‌های سیاسی در این کشور بوده است.
نگارنده با اشاره به رویدادهای چند سال اخیر در سودان چنین تحلیل می‌کند: پس از آنکه تظاهرات مردمی به سلطه عمر البشیر پایان داد، نیروهای حمایتِ سریع به صف تظاهرکنندگان پیوسته و این نخستین کودتا در کودتا به رهبری «محمد حمدان دقلو» (حمیدتی) محسوب می‌شود؛ از سوی دیگر، «عبدالفتاح برهان» نیز بر فرماندهی ارتش (به رهبری وزیر دفاع «عوض بن عوف» یکی از برجسته‌ترین ژنرال‌های بشیر) کودتا کرد و در ادامه، کودتای دیگری را علیه «عبدالله حمدوک» مدیریت کرد تا جنبش اخوان را به صحنه سیاسی این کشور بازگرداند اما وی در تحقق اهدافش ناکام بود زیرا تظاهرات مردمی از سر گرفته شد و مخالفت‌های منطقه‌ای و جهانی، او را واداشت قدرت را واگذار کند؛ اما وی شرط کرده بود نیروهای حمایت سریع باید در ارتش ادغام شوند تا از این رهگذر، قدرت ارتش حفظ شود.
وی در پایان نتیجه می‌گیرد: نبرد کنونی که در سودان در جریان است، به نظر جنگ و تلاش برای تصاحب قدرت میان دو ژنرال ارتش است اما این گونه نیست؛ بلکه نبردی میان جنبش اخوانی در برابر نیروهای کودتا به شمار می‌رود.
سودان، قربانی توطئه آمریکایی_اسرائیلی
روزنامه فرامنطقه‌ای «رأی الیوم» در سرمقاله خود با عنوان «پس از شکست مذاکرات جده برای توقف جنگ ژنرال‌ها در سودان چه روی خواهد داد؟» به گفت‌وگوهای نمایندگانِ دو جریانِ متخاصم در سودان (به فرماندهی برهان و حمیدتی) با میانجگری عربستان سعودی در جَدّه اشاره کرده که متاسفانه پیشرفت چندانی نداشت و بدون هیچ توافقی جدی، پایان یافت.
در این نوشتار به خسارت‌های ناشی از نبرد سودان و حمایت طرف‌های خارجی از این مسیر نادرست اشاره و پیش‌بینی شده این نبرد به این زودی پایان نپذیرفته و تداوم داشته باشد؛ زیرا این نبرد میان دو ژنرالی آغاز شده که هر دو تشنه دستیابی به قدرت بوده و بلندپروازی‌های فراوانی را در ذهن خود می‌پرورانند و بر این باورند از دیگری شایستگی بیشتری داشته و نمی‌توانند اهداف خود را محقق سازند؛ مگر با حذف و نابودی طرف دیگر.
نویسنده این نوشتار در پایان نتیجه می‌گیرد: سودان، قربانی توطئه آمریکایی_اسرائیلی در انتقام از مواضع چند سال گذشته این کشور در حمایت از مساله فلسطین‌شده و از این رو جنگ تحمیل‌شده بر این سرزمین آفریقایی، ادامه می‌یابد و تلاش‌های منطقه‌ای و جهانی برای توقف آن و وضع تحریم‌های کارآمد برای آتش‌افروزان آن، تاکنون بی‌نتیجه بوده است.
پس از ناکامی گفت‌وگوهای جده، می‌توان انتظار داشت فشارهای داخلی و خارجی برای پایان‌دادن به این پیکار بی‌حاصل و حفظ خون و جان شهروندان این کشور، روند افزایشی را شاهد باشد. از سوی دیگر، مشاهده می‌شود معدن‌های طلای سودان (شمال غرب این کشور) از سوی هواداران حمیدتی با کمک برخی حامیان عربی و اروپایی‌اش غارت‌شده و این ثروت مردم سودان، به یغما می‌رود.
مقاله نویسنده‌ای با نام «دکتر نوره صالح مجیم» با عنوان «سناریوی سازش در سودان دور از دسترس است» در روزنامه کویتی «القَبَس» منتشرشده و نویسنده در آن به پیشینه شبه‌نظامیان «حمایت سریع» نگاهی داشته و می‌نویسد: عمر البشیر رئیس‌جمهوری اسبق سودان، شبه‌نظامیانی با عنوان «جنجوید» را فعال کرد که در ادامه به شبه‌نظامیان «حمایت سریع» تغییر نام داد تا بلکه در بحران دارفور ایفای نقش کند. نفوذ و قدرت این شبه‌نظامیان به تدریج آنچنان فزونی یافت که به ارتشی در موازات با ارتش اصلی سودان تبدیل شد.
پس از برکناری بشیر در دوره انتقال قدرت، این شبه‌نظامیان به بازیگری مهم در روند انتقال قدرت تبدیل‌شده و به نظر می‌رسد اکنون تعداد نیروهای آن به بیش از ۱۰۰ هزار تن رسیده و همچنین از مقبولیت گسترده‌ای نزد بخشی از مردم سودان (از جمله در منطقه دارفور) برخوردار است. از این رو آسان نیست ارتش موازی (حمایت سریع) از دستاوردها و نفوذ فزاینده‌اش چشم‌پوشی کرده و به آسانی در ارتش سودان ادغام شود.
نویسنده در پایان نتیجه می‌گیرد: از جمله عوامل مهمی که زمان درگیری و نزاع داخلی در سودان را می‌افزاید، دخالت‌های برخی طرف‌های منطقه‌ای و جهانی با هدف تحقق اهدافی است که دنبال می‌کنند؛ برخی کشورها خواهان منافعی در سودان بوده و برای تحقق آن می‌کوشند؛ از یک طرف درگیر در صحنه داخلی سودان، حمایت خود را اعلام کرده و به دیگر سخن، از ادامه یافتن جنگ در این کشور سود می‌برند.
از سوی دیگر، اراده‌ای بین‌المللی برای یافتن راه‌حل در بحران کنونی سودان (به ویژه از سوی قدرت‌های بزرگی همچون ایالات متحده) دیده نمی‌شود. آمریکا می‌تواند بر طرف‌های متخاصم سودان فشار وارد و نقش میانجی حقیقی را ایفا کرده و از تداوم نبرد و ویرانی در این کشور جلوگیری کند.
تلاش موساد برای افزایش آتش‌افروزی
پایگاه خبری «عرب ۴۸» نیز در تحلیلی به قلم «رامی منصور»، به نقش پشت پرده اسرائیل در بحران سودان اشاره کرده و از رابطه سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) با حمیدتی پرده برداشته و می‌نویسد: رسانه‌های اسرائیل از تماس با برهان و نیز روابط موساد با حمیدتی پیش از آغاز بحران سودان، سخن گفته‌اند.
برهان در مذاکراتی که با اسرائیل منعقد کرده، خواهان عادی‌سازی روابط سودان با این رژیم شده و در ازای آن، دو خواسته را طرح کرده: خارج شدن نام سودان از فهرست کشورهای پشتیبان تروریسم از سوی ایالات متحده و حمایت‌های مالی، غذایی و بهداشتی از کشورش.
به نوشته این تحلیلگر، اسرائیل در این درگیری داخلی، لزوما از یک طرف نزاع جانبداری نخواهد کرد؛ زیرا از یک سو شبه‌نظامیان «حمایت سریع» مرتکب جنایاتی علیه انسانیت‌شده و رفتارهای زشتی را در کارنامه خود داشته و بعید است اسرائیل از آن جریان، حمایت خود را آشکار سازد. از سوی دیگر، صهیونیست‌ها خواهان پیروزی ارتش سودان در این بحران داخلی نیستند و آن را به صلاح خود نمی‌دانند.
وی بر این باور است که طمع اسرائیل در خاک سودان از کسی پنهان نیست؛ این کشور آفریقایی دارای موقعیتی استراتژیک بوده که دروازه‌ای برای صهیونیست‌ها برای ورود به دریای سرخ و قاره آفریقا محسوب می‌شود و با کشورهایی همچون مصر و عربستان سعودی (به عنوان بزرگترین کشور عربی منطقه خلیج فارس) مرزهای خاکی و آبی داشته و برای اسرائیل اهمیت زیادی دارد.
تحلیلگر پایگاه خبری عرب ۴۸: طمع اسرائیل در خاک سودان از کسی پنهان نیست؛ این کشور با داشتن موقعیت استراتژیک، دروازه‌ای برای صهیونیست‌ها برای ورود به دریای سرخ و قاره آفریقا محسوب می‌شود و با کشورهایی همچون مصر و عربستان، مرزهای خاکی و آبی داشته و برای اسرائیل اهمیت فراوانی دارد.
شبکه لبنانی «المیادین» (وابسته به جبهه مقاومت) نیز ضمن پوشش رسانه‌ای حوادث داخلی سودان، در پایگاه اینترنتی خود، در چند مقاله، به تحلیل این اوضاع آن کشور پرداخته و در مقاله‌ای با قلم «ولید قططی» با عنوان «تلاش دشمن برای جنگ‌های داخلی از جمله در سودان» به اتهام‌زنی دو جریان درگیر در خاک سودان اشاره کرده که از یک سو، ارتش سودان می‌کوشد نیروهای شبه‌نظامی «حمایت سریع» را افرادی متمرد توصیف کند که برای دستیابی به قدرت و ثروت به شیوه‌های غیرقانونی طمع ورزیده است؛ از سوی دیگر، نیروهای «حمایت سریع» نیز ارتش این کشور را جریانی می‌نامند که خواهان کودتا و ایستادگی در برابر اراده ملت سودان بوده و برای باقیماندن در قدرت از هیچ تلاشی فروگذار نیست.
این رقابت فزاینده برای رسیدن به قدرت در سودان، این کشور را به صحنه‌ای برای نبرد و انتقام بدل کرده و دو طرف نزاع در این سرزمین می‌کوشند طرف دیگر را تهدیدی وجودی برای خود قلمداد کرده و با تعابیری همچون تروریست‌ها، گردنکشان و سرکشان، کودتاگران، شبه‌نظامیان، مزدوران وابسته و … از شیوه اتهام‌زنی برای توجیه دشمنی خود بهره می‌جویند.
هجوم آوارگان به مرزها
خبرگزاری آناتولی ترکیه (بخش عربی) نیز (که این روزها بیش از هر چیز دیگر، درگیر پوشش رسانه‌ای انتخابات در ترکیه است) در صفحه آفریقای خود، حوادث کشور سودان را بازتاب داده است. از جمله در گزارشی آورده است: روزانه بیش از هزار تن از شهورندان سودانی مجبور به ترک خانه و سرزمین خود شده و به کشورهای همسایه از جمله اتیوپی روان می‌شوند تا شاید راهی یافته و از میدان معرکه گریخته و جان خود و عزیزانشان را نجات دهند.
به گزارش خبرگزاری آناتولی، از زمان آغاز درگیری‌های سودان (۱۵ آوریل امسال)، بیش از ۱۲ هزار تن از مردم این کشور به شهر مرزی میتیما (شهری میان سودان و اتیوپی) رسیده‌اند. شهرهای سودان شاهد درگیری‌های گسترده میان ارتش و شبه‌نظامیان (نیروهای حمایت) سریع بوده و دو طرف نزاع می‌کوشند از حربه اتهام زنی بهره جسته و طرف دیگر را مسئول حوادث خونین این کشور بنامند.
با این حال، سودان وارد درگیری و نزاع داخلی شده و با دخالت‌های برخی قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی، جنگی خانمان‌سوز در آن روی داده و آینده تحولات این کشور، در سایه‌ای از ابهام قرار گرفته و تیرگی آن را پوشانده است. می‌توان گفت، با فروکش‌کردن آتش نبرد و نزاع در یمن و سوریه، متاسفانه بخش غربی جهان عرب (کشور سودان) گرفتار توطئه‌ای جدید شده و با بحرانی ویژه روبرو شده که امیدواریم با به نتیجه نشستن مذاکرات میان طرف‌های درگیر، آتش آن هر چه زودتر خاموش شود.
پایان پیام/غ