پیش‌بینی آشوب‌های فرانسه در فیلم آتنا
فیلم «آتنا» محصول سال 2022 فرانسه با همکاری نتفلیکس آمریکاست. این فیلم راجع به قتل نوجوان 13 ساله مهاجری، به دست پلیس فرانسه است که موجب روشن شدن آتش اغتشاشات در فرانسه می‌شود.
فارس پلاس؛ دیگر رسانه‌ها – کیهان نوشت: تقریبا از هفته گذشته و با قتل نوجوان مهاجر الجزایری «نائل» 17 ساله، به دست پلیس فرانسه، گویی حجم زیادی نفت روی آتش ناآرامی‌های فرانسه ریخته شد و این نا‌آرامی‌ها به اغتشاشاتی تبدیل شد که تا به‌حال، ناراضیان، ده‌ها بانک و فروشگاه و… را غارت یا به آتش کشیده‌اند.
اینکه هیچ کشور خارجی و یا نهاد تروریستی از این اغتشاشات در فرانسه حمایت نمی‌کند و این اعتراضات کاملا داخلی است به کنار، واقعیت این است که عده‌ای در این بین، انگشت اتهام را به سمت مهاجرین و به‌خصوص مسلمانان گرفته‌اند و آنها را مسئول می‌دانند و فراموش کرده‌اند که در گذشته‌ای نه چندان دور، این الجزایری‌ها و مردم دیگر کشورها نبودند که به سراغ فرانسه رفتند، بلکه این فرانسویان بودند که برای غارت به الجزایر رفتند و حالا این حجم از مهاجرین ناراضی از بی‌عدالتی در فرانسه، در حقیقت نتیجه‌ای است که جد غارتگر خودشان به وجود آورده‌اند که حالا دیگر نمی‌توانند کنترلش کنند.
فیلم «آتنا» محصول سال 2022 فرانسه با همکاری نتفلیکس آمریکاست. این فیلم راجع به قتل نوجوان 13 ساله مهاجری، به دست پلیس فرانسه است که موجب روشن شدن آتش اغتشاشات در فرانسه می‌شود.
داستان قتل و خشم
داستان فیلم آتنا، در کشور فرانسه و زمان حال اتفاق می‌افتد. پس از کشته شدن پسر نوجوان مسلمانی به نام «ایدیر» به دست سه پلیس فرانسوی، فیلم کتک خوردن و شکنجه این نوجوان 13 ساله در فضای مجازی پخش می‌شود.
در این بین برادر بزرگ‌تر خانواده، «عبدل» که عضو ارتش فرانسه هم هست، همه را به آرامش فرامی‌خواند و معتقد است کار از کار گذشته و با اعتراض و آشوب، برادرشان زنده نمی‌شود! اما برادر دیگر «کریم»، این اعتراضات را رهبری می‌کند و معتقد است که دولت و پلیس فرانسه باید در مقابل این عمل غیرانسانی، مسئول باشند و پلیس‌های جنایتکار را دستگیر و عدالت را در مورد‌شان اجرا کنند.
پلیس اما بدون هیچ تحقیقاتی طی 24 ساعت تنها عنوان می‌کند که آن سه نفر، عضو پلیس نبوده‌اند و ماجرا تمام است!
کریم و دیگر همفکرانش این سخنان را نمی‌پذیرند و به جایش دست به آشوب می‌زنند. در 30 شهر فرانسه آشوب بر پا می‌شود و کریم و بقیه دوستانش هم در محله آتنا، که محله‌ای مهاجرنشین است و بیشتر مهاجرین مسلمان الجزایری در آن ساکن هستند، به شورش خود ادامه می‌دهند و تا آخرین قطره خون مبارزه می‌کنند. در نهایت اما شورش با انفجار ساختمان‌های این محله تمام می‌شود و در سکانس آخر هم، یک مرتبه معلوم می‌شود آن سه نفر پلیس نبوده‌اند و این همه هیاهو برای هیچ بوده است!
خشم از استعمارگر سابق و نژادپرست فعلی
در فیلم آتنا مخاطبین از صحنه‌های آغازین ماجرا، خشم و خشونت و انفجار میبینند. مردم عصبانی از رفتارهای پلیس دیگر به گفته‌های این پلیس نژادپرست اعتمادی ندارد و حاضر به پذیرش ظلمشان نیست و جوانان هم نه به امید پیروزی یا شنیده شدن حرف‌شان، که به نوعی برای انتقام به خیابان‌ها ریخته‌اند.
البته در فیلم آتنا، ریشه‌های این خشم توسط سازنده حذف شده است و مخاطبین تنها جوانان عصبانی را میبینند که برای یک نوجوان، به دنبال عدالت هستند. هیچ دیالوگ هوشمندانه‌ای که رنج و تحقیر مهاجرین را در طی این سال‌ها به تصویر بکشد هم وجود ندارد.
مورخی به نام «جک گورکی» تخمین زده است که از زمان ورود فرانسه به الجزایر در ۱۸۳۰، تا زمان بیرون راندنش در ۱۹۶۲، ۱۰میلیون مسلمان الجزایری توسط ارتش فرانسه کشته شده‌اند!
اما بزرگ‌ترین جنایت فرانسویان خلف وعده و کشتار هزاران نفر از مردم الجزایر در یک روز بود که به قتل‌عام
8 مه 1945 معروف شد.
واقعیت این بود که مردم الجزایر برای آزاد‌سازی مملکت خود که سال‌ها دست فرانسویان بود، متعهد شده بودند که در جنگ جهانی دوم در کنار فرانسویان در جنگ شرکت کنند و سربازان الجزایری در واقع در صف اول جنگ به عنوان سپر انسانی سربازان فرانسوی بودند!
بعد از جنگ، مردم الجزایر به دلیل وعده‌ای که استعمار فرانسه داده بود و به امید یافتن استقلال کشورشان در یک تظاهرات مسالمت‌آمیز برای ابراز شادمانی خود، شرکت کردند. اما این تظاهرات با خشونت نیروهای فرانسوی رو‌به‌رو شد و تعداد زیادی کشته و زخمی شدند که اولین کشته آن جوانی به نام «بوزید سعال» بود که با گلوله به قتل رسید. این قتل‌عام با نام «قتل عام ۸ مه ۱۹۴۵» معروف شد و به جرقه اصلی انقلاب الجزایرتبدیل شد و بین 45 هزار نفر تا 70 هزار نفر در آن کشته شدند!
حالا عده‌ای تحلیل‌گر غرب زده خشم مهاجرین الجزایری در فرانسه را تنها به خاطر کشته شدن یک نوجوان می‌دانند ولی واقعیت این‌جاست که این خشم، از جنایت‌های بسیار بزرگ و هولناک، تغذیه می‌کند و در واقع قتل نوجوان الجزایری در هفته گذشته در فرانسه، تنها جرقه‌ای برای فوران این بی‌عدالتی‌ها بوده که از گذشته تا به‌حال ادامه داشته است.
پیش‌بینی نتفلیکس
بعد از اتفاقات در فرانسه که به آشوب و اغتشاشات تبدیل شد، فیلم آتنا، که محصول مشترک نتفلیکس بود، دوباره مورد توجه قرار گرفت. این فیلم به خاطر موضوعش که شروع اغتشاشات فرانسه به خاطر قتل یک نوجوان الجزایری توسط پلیس‌ها بود، سناریویی نزدیک و آشنا را به مخاطبین خود ارائه کرد.
البته در نسخه نتفلیکسی پلیس فرانسه در داستان‌بندی بی‌سر و ته، کاملا بی‌گناه بود و یک عده متعصب باعث این قتل بودند. در دنیای واقعی اما اتفاقا پلیس فرانسه با خونسردی پسر نوجوان را کشت و برای این قتل به‌راحتی دلایل و توجیهات خودش را آورد.
مسئله رفتار خشونت‌آمیز و همراه با تحقیر، با دیگر نژادها، از دیرباز در اروپا باعث آزار مهاجرین بوده است. البته خیلی فرقی ندارد که این مهاجرین از کجا آمده باشند، یعنی شما اگر یک ایتالیایی سفیدپوست هم باشید و به فرانسه بروید باز هم احتمال اینکه مورد تحقیر قرار بگیرید زیاد است. گو اینکه در برهه‌ای از زمان که کارگران ایتالیایی برای کار به آلمان می‌رفتند، به آنها با تحقیر، لقب «اسپاگتی‌خورها» را داده بودند!
وقتی در کشورهای اروپایی، نسبت به مردم کشورهای هم مرز با یکدیگر هم، رفتاری نژادپرستانه وجود داشته باشد، اصلا عجیب نیست که چنین مردمی، با مردم کشورهای دیگر قاره‌ها، که شباهت ظاهری هم به آنها ندارند، رفتار بدتری داشته باشند.
به خاطر همه این مسائل و درگیری‌های با سابقه طولانی، فیلم نتفلیکس نه غیب‌گویی می‌کند و نه شعبده‌بازی این وسط در کار است.
درگیری بین مهاجرین در فرانسه که اکثرا مسلمان و الجزایری هستند و مردم سفیدپوست فرانسه و پلیس نژادپرست این مملکت، یک مسئله هر روزه است که البته گاهی شدت درگیری ممکن است به قتل هم برسد و در چنین مواقعی دولت توقع دارد تا مهاجرین حد خود را بدانند و به خاطر گرفتن یک یا چند جان ناقابل، بلوا به پا نکنند!
کدام تمدن؟
از مدت‌ها قبل به خاطر حجم کار فرهنگی که در کشورهای به قول غربی‌ها جهان سومی، برای بزرگ جلوه دادن غرب انجام شد، به شدت تصویر غرب متمدن، در ذهن مخاطبین این کشورها شکل گرفت. این تصاویر که از طریق فیلم‌ها، سریال‌ها، کتاب‌ها و حتی عکس‌ها پخش شده بود، چنان در رسانه‌ها پر رنگ شد که مردمی که چندی قبل زیر بار ظلم‌های وحشتناک کشورهای غربی بودند هم، خاطرات و تاریخ خود را فراموش کردند و به جایش این تصاویر بی‌سر و ته را خریدند!
البته در یک دهه اخیر، با فرو ریختن یک سری بزک‌های غرب، توسط همین مهاجرین و شدت گرفتن عدم تمایل این کشورها برای پذیرش مهاجر بیشتر، کم‌کم این تصویر مثلا متمدن، ترک برداشت ولی جالب است که در اغتشاشات اخیر فرانسه هم با اینکه در عکس‌ها از همه قشر و ظاهری در بین اغتشاشگران وجود دارد، باز هم عده‌ای غرب زده، تاکید دارند که این دزدی‌ها و بانک آتش زدن‌ها و… مال مردم متمدن غرب نیست و مهاجرین مقصرند!
برای این دسته از حقیران، این مطلب که استعمارگران دیروز، امروز که دستشان از جیب بقیه کشورها کوتاه شده، به ناچار به جیب هم وطنان‌شان دستبرد بزنند، عجیب است!
البته در فیلمی مانند آتنا، همان‌طور که رنج و تحقیر مهاجرین بسیار کمرنگ‌تر از واقعیت به تصویر کشیده شده، به هیچ وجه مسئله مشکلات اقتصادی که باعث عدم رضایت مردم در این کشور شده هم وجود ندارد!
در فیلم آتنا مخاطبین، مهاجرین عصبانی را میبینند که تنها دردشان مرگ یک نوجوان توسط پلیس است که آن هم در نهایت معلوم می‌شود اصلا تقصیر پلیس نبوده است! در این میان هیچ تصویری هم از مردم عصبانی که به خاطر مشکلات بسیار مختلف، دست به چنین اعمالی می‌زنند، وجود ندارد.
به قول «سامی زغنانی» استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه رن فرانسه:
«خشونتی که فرانسه در این هفته شاهد بود را باید از منظر قیام دید نه از منظر شورش، این اعتراضات یک بعد سیاسی غیر قابل‌انکار در سایه شکاف‌های متعدد طبقاتی و اجتماعی دارد.»
جالب است که در فیلم نتفلیکس تمام این دلایل حذف شده و اثری از آنها در داستان وجود ندارد!
پایان پیام/غ