چند تشکر و یک انتقاد جدی برای اربعین امسال
درست برخلاف پارسال، عاشقان زیارت اربعین امسال یکی از روان‌ترین، راحت‌ترین و بی‌دردسرترین که نه، اما یکی از کم‌دردسرترین سفرهایشان را تجربه کردند.
فارس پلاس؛ تقی دژاکام در یادداشتی نوشت: کسانی که این سال‌ها توفیق شرکت در خیزش عظیم اربعین را داشتهاند، به یاد دارند که سال پیش یکی از بی‌برنامه‌ترین و ضعیف‌ترین مدیریت‌ها در این موضوع را گذرانده‌اند؛ از ثبت‌نام گرفته تا پیداکردن بلیت زمینی و هوایی تا مشکلات بزرگی که در تهیه و تمدید گذرنامه وجود داشت و بسیاری مشکلات حاشیه‌ای دیگر. با اینکه اتفاق مهم و فراگیر پیاده‌روی اربعین از مبدأ ایران بیش از ۱۰ سال است سابقه دارد، معلوم نیست چه دلیل یا دلایلی موجب شد سال پیش یکی از بی‌نظم‌ترین برنامه‌ها را در این موضوع شاهد باشیم. بگذریم از اینکه مشتاقان زیارت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام؛ به‌خصوص جوان‌ترهایشان اگر مشکلات پیش روی رفتنشان بیشتر از این‌ها هم می‌بود، از آن‌ها نبودند که پا پس بکشند و پشیمان شوند. اما این نمی‌بایست باعث شود که مسئولان و مدیران مربوط وظایف خودشان را به خوبی انجام ندهند و قصور داشته باشند.
درست برخلاف پارسال، عاشقان زیارت اربعین امسال یکی از روان‌ترین، راحت‌ترین و بی‌دردسرترین که نه، اما یکی از کم‌دردسرترین سفرهایشان را تجربه کردند. این موضوع بیشتر در حوزه تهیه و تمدید گذرنامه، صدور گذرنامه ویژه اربعین، تسهیلات ویژه برای کسانی که در مرز‌های خروجی با برخی مشکلات در این‌باره مواجه می‌شدند، روانی و آسانی و سرعت عملیات خروج از کشور و ورود به عراق خود را نشان می‌داد. به نظر می‌رسد برخی هماهنگی‌های بین دو دولت هم در این راحتی و سرعت، تأثیرگذار بوده که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به سینک شدن عملیات ثبت ورود و خروج و اسکن گذرنامه بین سیستم‌های دو کشور اشاره کرد که باعث شده بود در کشور عراق تنها با یک مهر، مجوز ورود صادر شود و مشکلی که در تمام سال‌های پیش موجب اتلاف وقت زیاد و تجمع و تراکم جمعیت می‌شد، تمام شود. این علاوه بر زیادتر شدن گیت‌های ورود و خروج در هر دو کشور و گماردن مأموران بیشتر برای این موضوع بود که در برخی ساعات حتی برخی مأموران کاری برای انجام نداشتند!
این رضایتمندی در واکنش‌های کاربران در فضای مجازی هم نمود داشت. آن‌ها گاه با تعجب از این میزان مدیریت دقیق یاد می‌کردند. به‌خصوص کسانی که زمینی به عراق وارد شده بودند، هم در این‌سوی مرز و هم در آن‌سو از سرعت عمل دست‌اندرکاران و نیز کیفیت و کمیت خودرو و به‌خصوص اتوبوس رضایت خود را ثبت و منتشر کردند. به عنوان نمونه یکی از زائران در یک استوری نوشت: «اگر به هر دلیلی موفق به تهیه بلیت هواپیما برای سفر اربعین نشدید، هر آنچه را که در سال‌های قبل دیدید فراموش کنید. جاده‌های روان و بدون گره ترافیکی تا خود مرز، رد شدن بدون معطلی از گیت‌های چک پاسپورت، وفور آب و غذا و امکانات. این تجربه امروز من از شلوغ‌ترین مرز کشور یعنی مرز مهران است. بهانه‌ها را کنار بگذارید و بیایید. امسال با مدیریت صحیح یکی از مشکلات رفع شده.» تاریخ عبور نویسنده این استوری بر اساس عکس گذرنامه‌اش ۱۰/۶/۱۴۰۲ است یعنی یکی از شلوغ‌ترین روز‌های سفر در قبل از اربعین.
البته در سفر هوایی هم مشکلات فراوان سال پیش در تهیه و خرید بلیت، به‌خصوص با قیمت مصوب تا حد بسیار زیادی مرتفع شده بود و با چند روز دیرتر و زودتر این امکان برای اکثر مسافران فراهم بود.
امسال مشکلات حضور و استراحت و خدمات بهداشتی در مرز‌های زمینی تقریباً به چشم نمی‌خورد. همچنین دردسر‌های سال‌های پیش برای پارک خودرو در پارکینگ‌های مرزی وجود نداشت؛ هم امکان پارک تعداد بسیار بیشتری خودرو فراهم و هم امنیت آن‌ها بهتر تأمین شده بود.
فراموش نکنیم که این اتفاقات خوشحال‌کننده در شرایطی بوده که هم گرمای هوا به نسبت سال‌های پیش بسیار بیشتر شده و هم خوشبختانه تعداد مشتاقان و زائران اربعین امسال به نسبت قبل (تا لحظه نگارش این یادداشت) یک میلیون و اندی بیشتر شده است.
اگر دقت کنیم بخش اعظم این مدیریت صحیح در ماجرای گذرنامه و تسهیل ورود و خروج به عزیزانمان در نیروی انتظامی مربوط می‌شود که به عنوان یک خبرنگار یک خسته‌نباشید جانانه نثار آنان می‌کنم و در مرحله بعد دست‌اندرکاران و مدیران وزارت راه و شهرسازی.
البته آنچه آمد به معنای اینکه امور امسال کاملاً بی‌عیب و نقص بوده و مشکلی پیش نیامده و زائری بدون بلیت نمانده یا با قیمت مصوب گیرش نیامده یا در روز مورد نظر موفق به سفر نشده، نیست. حتماً مواردی اینچنینی اتفاق افتاده، اما در یک جمع جبری باید حتماً از تصمیم و اراده و همت مدیران به‌خصوص در بخش‌های پیش‌گفته در حل مشکلات سال‌های پیش قدردانی و تمجید کرد.
در کنار همه این نقاط قوت و شایسته تقدیر، امسال سامانه موسوم به «سماح» یکی از پرمشکل‌ترین و مزاحم‌ترین‌ها در سفر اربعین بوده و انتقادات گسترده‌ای را متوجه سازمان حج و زیارت کرد. خراب بودن سیستم سماح و سردرگم و گرفتار کردن مردم و هدایتشان به سیستمی که از لحاظ علمی آزمایش و تست نشده بود، برای تودۀ جمعیتی‌ای اینچنین گسترده و جوابگو نبودن سیستم و سرور‌ها و سپس جایگزین کردن سیستم پارسال و از بین بردن ثبت‌نام‌های قبلی و در نهایت حذف کامل سیستم و کان لم یکن کردنش یکی از افتضاحات امسال بود که به شدت در تخریب روحیه زائران نقش داشت. این خطا‌ها حداقل باید مربوط به پانزده‌سال پیش باشد که ندانی به چه میزان سرور نیاز داری و از آن چه می‌خواهی. کاش مدیران مربوط با یک متخصص واقعی در این حوزه تعامل می‌کردند تا این اتفاق تلخ نمی‌افتاد. ضمن اینکه کسانی که در این سامانه (اولی یا دومی) ثبت نام کردند نمی‌دانند چقدر این شلختگی در مسئولیت‌پذیر بودن بیمه‌ها تأثیر خواهد داشت.
این در حالی است که مردم می‌پرسند مجبورکردنشان به ثبت حتمی سفرشان در سامانه سماح در حالی که همه‌ساله بسیاری از این جمعیت چندمیلیونی در سماح ثبت‌نام نمی‌کنند چیزی جز ریشخندکردن مردم نیست. ضمن اینکه می‌خواهند بدانند حتی اگر این سامانه این مشکلات فراوان هرساله را نمی‌داشت، مجبور کردن همه مردم به بیمه‌شدن آیا وجه شرعی هم دارد یا نه؟ می‌توان به عنوان یک خدمت از سوی دست‌اندرکاران، بخشی اختیاری به عنوان بیمه هم درنظرگرفت تا علاقه‌مندان تیک آن را بزنند و وجه آن را بپردازند و متشکر مسئولان هم باشند، اما اجبار همه به بیمه‌شدن معلوم نیست تا چه حد شرعی و قانونی باشد.
پس فردا اربعین اباعبدالله الحسین علیه‌السلام است و مردم پس از زیارت به شهر و دیار خود بازمی‌گردند. هرچند این سفر حتی سختی‌هایش در چشم مردم زیبا و به‌یادماندنی است، اما خوب است همان‌طور که بخش‌های زیادی از مسئولان از اشتباهات سال‌های پیش عبرت گرفتند و با برنامه‌ریزی‌های چندماهه مشکلات فراوان قبلی را مرتفع کردند، بقیه بخش‌ها به‌خصوص مسئولان حج و زیارت و سامانه سماح هم از صبح چهارشنبه پس‌فردا برای حل مشکلات پیش‌آمده و برنامه‌ریزی بهتر و آسایش و آرامش زائران حسینی همه تدبیر‌ها و تمهیدات را اعمال کنند.
پایان پیام/غ