روایت غزه در قاب مستند، داستانی که دیدنی است نه شنیدنی
غصب خاک فلسطین و تشکیل رژیم صهیونیستی یکی از بزرگ‌ترین ظلم‌ها علیه بشریت است و مستند‌سازان بسیاری تلاش کردند تا آن را برای آیندگان روایت کنند.
خبرگزاری فارس ـ گروه سینما: مستند همواره راه مهمی برای روایت یک حادثه، ماندگاری‌اش در تاریخ و البته درک پیچیدگی‌های آن است، همین ویژگی‌ها باعث شده تا اهالی مستند در قبال اتفاقات مهم تاریخ واکنش داشته و با هنرشان تلاش کنند تا تاریخ به درستی روایت شود. هرچند که هستند در جبهه مقابل افرادی که تلاش می‌کنند تا از هنر برای وارونه نشان دادن واقعیت استفاده کنند.
در این میان یکی از مهم‌ترین حوادث تاریخ و یکی از بزرگ‌ترین ظلم‌ها علیه بشریت غصب خاک فلسطین و تشکیل رژیم صهیونیستی است که برای روایت آن و ماندگاری برای آینده مستندهای بسیاری آن را روایت کرده‌اند.
در این گزارش قصد داریم تعدادی از این مستندها را روایت کنیم.
جنبش فتح فلسطین
«سیاست‌ها و اقدامات حماس بیانگر عقیده ملت فلسطین نیست. سیاست‌ها، برنامه‌ها و تصمیمات سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) بیانگر نظر و رای ملت فلسطین است؛ چراکه تنها نماینده قانونی فلسطینی‌ها است» این جملات، سخنان محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین در واکنش به عملیات طوفان‌الاقصی است.
دولت خودگردان فلسطین، تشکیلاتی تحت کنترل جنبش فتح است که در سال 1959 (سال 1338) با هدف مبارزه چریکی با رژیم صهیونیستی تأسیس شد. برای آشنایی با این جنبش، مستند «جنبش فتح فلسطین» گزینه مناسبی خواهد بود که دانلود و تماشای آن از طریق صفحه این مستند در سایت عماریار امکان‌پذیر است. «جنبش فتح» توسط شبکه «الجزیره» ساخته شده و در گفتگو با اعضای کمیته مرکزی جنبش فتح، ضمن بیان تاریخ و تحولات فکری این جنبش، به معرفی افراد شاخص آن نظیر یاسر عرفات، محمود عباس، محمد دحلان و … می‌پردازد.
وداع با اسلحه
«وداع با اسلحه» مستندی از زندگی یاسر عرفات، بنیانگذار جنبش فتح است که با هدف آزادسازی فلسطین از چنگال صهیونیست‌ها تأسیس شد و دانلود و تماشای آن از طریق صفحه این مستند در سایت عماریار در دسترس است.
«وداع با اسلحه» نشان می‌دهد که چطور عرفات بعد از 45 سال مبارزه، رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخت و با امضای پیمان اسلو، در کنار «اسحاق رابین» و «شیمون پرز»، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه اسرائیل، جایزه صلح نوبل را دریافت کرد. مستند «وداع با اسلحه» سال 1401 به کارگردانی امیرحسین کاربخش و تهیه‌کنندگی علیرضا منتظری، در مجموعه «سفیر فیلم» تولید شده است.
سلاح مقاومت فلسطین
«سلاح مقاومت فلسطین»، «سلاح و معامله» و «ما خفی اعظم»، هر سه به مستندی از شبکه «الجزیره» اشاره می‌کنند که چگونگی تجهیز نیروهای مقاومت را به سلاح توضیح می‌دهد.
این مستند در گفتگو با مقامات حماس و نیز مقامات پیشین اسرائیل و آمریکا، از تونل‌های زیرزمینی غزه صحبت می‌کند که نیروهای مقاومت آن را کابوس صهیونیست‌ها می‌نامند؛ چرا که به گفته کارشناسان نظامی، بسیاری از فناوری‌های پیشرفته اسرائیل به هنگام ورود به این تونل‌ها از کار می‌افتد. مستند «سلاح مقاومت فلسطین» که تاریخچه و علت حفر این تونل‌ها را بیان می‌کند، توسط پایگاه اینترنتی شعوبا ترجمه و زیرنویس شده است و دانلود و تماشای آن از طریق صفحه این مستند در سایت عماریار امکان‌پذیر است.
مادر اسرائیل
26 مهر امسال جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، طی سفر به سرزمین‌های اشغالی، به خاطره‌ای از خود و یکی از مقامات پیشین رژیم صهیونیستی اشاره کرد. «نگران نباش! ما یهودی‌ها یک سلاح مخفی داریم و آن این است که ما جای دیگری برای رفتن نداریم.» این جمله‌ای بود که بایدن به نقل از گلدا مایر مطرح کرد؛ اولین و تنها زنی که نخست‌وزیر اسرائیل بود و به او مادر اسرائیل می‌گفتند؛ چرا که یکی از 37 امضاکننده اعلامیه استقلال رژیم صهیونیستی بود.
«احسان شادمانی» مستندی با همین نام ساخته که به روایت زندگی این زن می‌پردازد و دانلود و تماشای آن از طریق صفحه مستند مادر اسرائیل در عماریار امکان پذیر است. کارگردان مستند می‌گوید:« دنبال شخصیتی بودیم که جنایتکار، خون‌ریز و مستبد باشد که بر اساس این مختصات به «گلدا مایر» چهارمین نخست وزیر اسرائیل رسیدیم که سراسر زندگی‌اش پر از خشونت و جنایت علیه بشریت بود.»
غزه 85 مایل
سال 2010 (سال 1389) زمانی که حدود 600 نفر از فعالان حقوق‌بشر به همراه یک ناوگان دریایی از ترکیه به سمت غزه می‌رفتند، توسط گشت دریایی اسرائیل متوقف شدند و با گلوله جنگی و گاز اشک‌آور مورد استقبال قرار گرفتند.
مستند «غزه 85 مایل»، سرگذشت مسافران «ماوی مرمره» را روایت می‌کند. این مستند، سال 1390 در ژانری تاریخی- سیاسی توسط سعید صادقی ساخته شده و دانلود و تماشای آن از طریق سایت عماریار در دسترس است. گفتنی است غزه 85 مایل در سومین جشنواره مردمی فیلم عمار جزو آثار برگزیده بود.
هاکریا 2040
برای شناخت رژیم صهیونیستی، تنها پیشینه تاریخی و مذهبی اسرائیل کافی نیست. بلکه شناخت ساختارها و نهادهای تشکیل‌دهنده این رژیم در شکل‌گیری نگاهی جامع از آن کمک‌کننده خواهد بود. به این منظور، سازمان هنری- رسانه‌ای اوج مستندی به نام «هاکریا 2040» تولید کرده که علی عبدی پژوهش آن را بر عهده داشته است.
سید هاشم موسوی، تهیه‌کننده و سردبیر این مستند، در رابطه با انتخاب نام «هاکریا 2040» می‌گوید:« هاکریا نام منطقه ای در تل آویو است و 2040 نیز به سالی اشاره دارد که به تعبیر رهبر انقلاب دیگر اسرائیل وجود نخواهد داشت.» مستند هاکریا 2040، در یک مجموعه 13 قسمتی در گفتگو با کارشناسانی چون حسن عباسی، سید محمد موسوی، علی رائفی‌پور و … به توضیح بخش‌های مختلفی از ساختار اسرائیل نظیر نهادهای نظامی و امنیتی، اتاق‌های فکر و احزاب این رژیم می‌پردازد و دانلود و تماشای آن از طریق صفحه همین مستند در سایت عماریار امکان پذیر است. همچنین در هر قسمت یک فیلم از سینمای اسرائیل نیز معرفی می‌شود.
پوریم
مستند «پوریم» در زمانی به حدود یک ساعت از تاریخچه جشن پوریم یهودیان و منشأ دشمنی فرهنگی و تاریخی اسرائیل با ایرانیان سخن می‌گوید.
این مستند به همت خانه مستند انقلاب اسلامی ساخته شده و به گفته مریم فرهنگ، کارگردان اثر، در طول این مستند با مورخان و یهودشناسان مختلفی از جمله روزبه زرین‌کوب (پژوهشگر تاریخ)، شمس‌الدین رحمانی (یهود و صهیونیسم شناس)، فریدون جنیدی (پژوهشگر زبانهای باستانی) و … مصاحبه شده است تا در نهایت یک نگاه جامع از پوریم در دست باشد. در حال حاضر امکان دانلود و تماشای مستند پوریم از طریق صفحه این اثر در عماریار فراهم شده است.
مقام شهید
«مقام شهید» با نام عربی «برتبه الشهید»، مستندی تولیدشده در شبکه المیادین است که به معرفی شهید عماد مغنیه می‌پردازد؛ مردی که به گفته حاج قاسم سلیمانی چون شمشیر فرود می‌آمد و چون شبح ناپدید می‌شد و از همین رو سرویس‌های امنیتی اسرائیل در به دام انداختن او عاجر بودند. دانلود و تماشای مقام شهید از طریق صفحه این مستند در سایت عماریار در دسترس است.
در جستجوی وطن شرقی
«در جستجوی وطن شرقی» روایتی از زندگی متفکر برجسته «ادوار سعید» است که تماشا و دانلود آن از طریق صفحه این مستند در سایت عماریار امکان پذیر است. ادوارد سعید از جمله فلسطینیان مسیحی است که سال 1948 در پی تشکیل رژیم صهیونیستی، همراه با خانواده‌اش از فلسطین اخراج و مجبور به ترک وطن شد. وی بعدها به عنوان یک متفکر به حمایت از حقوق فلسطینیان پرداخت و در کتاب «شرق‌شناسی» با انتقاد از مطالعات غرب در مورد شرق و جهان اسلام، آن را مغرضانه دانست. علیرضا خوشنویس، کارگردان مستند «در جستجوی وطن شرقی» در یکی از مصاحبه‌های خود در مورد ادوارد سعید می‌گوید:« ممارست و پیگیری ادوارد سعید برای زنده نگه داشتن حق فلسطینی‌ها تا حدی بوده که بعد از مناظراتش با یهودیان حامی اسرائیل، به وی حمله می‌کنند و محل کارش را به آتش می‌کشند.»
مردی که گفت نه
مستند «مردی که گفت نه» تولیدشده در مرکز فرهنگی میثاق، روایتی از زندگی «دوگل ابوتاس» به عنوان یک لبنانی مسیحی است که به جریان مقاومت فلسطین پیوست؛ تا جایی که در یکی از عملیات‌های ضداسرائیلی دستگیر شد و تا مدت‌ها در زندان‌های رژیم صهیونسیتی تحت شکنجه قرار داشت. علاقه‌مندان برای دانلود و تماشای مستند یادشده می توانند به صفحه این اثر در عماریار مراجعه نمایند.
غزه در حقیقت هفدهم
امسال در هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت» بخشی به نام غزه تدارک دیده شده است. در بخش نمایش آثار این بخش، 5 مستند شاخص روی پرده می‌روند. فیلم‌هایی از نقاط مختلف دنیا که نگاهی متفاوت به حوادث و رویدادهای غزه و مصیبت‌هایی که بر مردم فلسطین رفته، خواهند داشت.
آر 21 نامی مستعار برای همبستگی
مستند «آر 21 نامی مستعار برای همبستگی» (R 21 aka Restoring Solidarity)، ساخته مهند یعقوبی 71 دقیقه زمان دارد و محصول سال 2022 فلسطین، بلژیک و قطر است. این مستند از ماجرایی در تاریخ ریشه می‌گیرد. مبارز‌ه‌هایی که بین سال‌های 1960 تا 1980 برای تعیین سرنوشت مردم فلسطین انجام شد، توسط جنبش‌های چپ رادیکال در سراسر جهان و همچنین در ژاپن مورد حمایت قرار گرفت. مجموعه‌ای از فیلم‌های 16 میلی‌متری فیلمسازان مبارز از کشورهای مختلف به نمایش این اتفاقات پرداخت و بعدا در ژاپن دوبله و نمایش داده شده. مخاطبان ژاپنی این فیلم‌ها به دلایل بمباران اتمی این کشور در جنگ جهانی دوم، نه تنها با فلسطینی‌ها همدردی، بلکه با آنها همذات پنداری کردند. مهند یعقوبی در مستند خود از این مجموعه استفاده کرده و نشان می‌دهد که چگونه مردم ژاپن و فلسطین با فرهنگ‌های بسیار متفاوت، می‌توانند از طریق تصاویر با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. «آر 21 نامی مستعار برای همبستگی» همچنین به این مساله می‌پردازد که مرز حمایت و تبلیغات کجاست؟ و تا چه حد می‌توان یک مبارزه محلی را در سطح بین‌المللی ترجمه کرد؟
غزه
مستند «غزه» به کارگردانی اندرو مک‌کانل و گری کین که 86 دقیقه زمان دارد، محصول سال 2019 ایرلند، کانادا و آلمان است. این مستند مخاطبش را به مکانی منحصربه‌فرد و فراتر از دسترس گزارش‌های خبری تلویزیونی می‌برد تا دنیایی غنی با شخصیت‌های فصیح و انعطاف‌پذیر را نشان دهد. «غزه» پرتره‌ای سینمایی و غنی از مردمی را ارائه می‌دهد که تلاش می‌کنند در مقابل آوارهای درگیری‌های همیشگی زندگی معناداری داشته باشند. سازندگان می‌گویند: «در این فیلم نشاط‌آور، ما پرتره‌ای زیبا از شهروندان غزه را باز می‌کنیم که زندگی معناداری را فراتر از آوار درگیری‌های همیشگی می‌گذرانند. فارغ از کلیشه‌های گزارش‌های خبری، ما مکانی زیبا را در میان ویرانی، از طریق زندگی مردمان خارق‌العاده‌اش نشان می‌دهیم. فیلم ما روی دو نوجوان از دو طرف شکاف اجتماعی غزه متمرکز است: کارما و احمد.»
اشک‌های غزه
مستند «اشک‌های غزه» ساخته ویبکه لوکه برگ 80 دقیقه زمان دارد و محصول سال 2010 نروژ است. این مستند به بیان کارگردان آن یک فیلم ضد جنگ است که در مورد جنگ غزه از نگاه گروهی از کودکان فلسطینی روایت می‌شود. این فیلم بر اساس تصاویری است که توسط خود مردم غزه در حالی که جنگ در سال‌های 2008 و 2009 ادامه داشت، گرفته شده است. اما ویبکه لوکه برگ که خود در فلسطین حاضر نبود با بهره گرفتن از برخی مطالب اضافی توسط چند روزنامه‌نگار خارجی این مستند را ساخته است.
نوار غزه
مستند «نوار غزه» به کارگردانی جیمز لانگلی 74 دقیقه زمان دارد و محصول کشور آمریکا و تولید سال 2002 است. لانگلی در اوایل سال 2001، سه ماه را در غزه برای فیلمبرداری این مستند گذرانده است. روزهایی که دومین قیام فلسطینی‌ها علیه اشغال نظامی اسرائیل در سپتامبر 2000 آغاز شده بود. تمرکز این فیلم بر محمد حجازی دانش‌آموز کلاس دومی و 13 ساله است که فیلمساز در گذرگاه کرنی در نوار غزه، جایی که کودکان فلسطینی اغلب برای پرتاب سنگ جمع می‌شوند، با او آشنا شده است.
جاده سامونی
مستند «جاده سامونی» ساخته استفانو ساوونا 129 دقیقه است و محصول سال 2018 ایتالیا و فرانسه است. این فیلم برای نمایش در بخش دو هفته کارگردانان در جشنواره فیلم کن 2018 انتخاب شد و برنده جایزه طلای بهترین فیلم مستند شد. در حومه روستایی شهر غزه، جامعه کوچکی از کشاورزان، خانواده بزرگ سامونی، در آستانه برگزاری جشن عروسی هستند. این اولین جشن بعد از جنگ اخیر خواهد بود. امل، فواد، برادران و پسرعموهایشان پدر و مادر، خانه و درختان زیتون خود را از دست داده‌اند. محله‌ای که آنها در آن زندگی می‌کنند در حال بازسازی است. در حالی که درختان را دوباره می‌کارند و مزارع را شخم می‌زنند، با سخت‌ترین کار خود روبه‌رو می‌شوند: جمع کردن خاطرات. «جاده سامونی» از طریق خاطرات این بازماندگان جوان تصویری عمیق و چندوجهی از یک خانواده را قبل، در حین و بعد از حادثه غم‌انگیزی که زندگی آن را برای همیشه تغییر داد، نشان می‌دهد.
پایان پیام/