جشن پیروزی در دمشق
سیدابراهیم رئیسی امروز در حالی به زیارت حرم زینبیه مشرف خواهد شد که از آخرین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به شامات 13 سال می‌گذرد.
فارس پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- وطن امروز نوشت: سفر امروز رئیس‌جمهور به دمشق را نه تنها می‌توان نقطه عطفی تاریخی در روابط 2 کشور ایران و سوریه دانست بلکه به لحاظ منطقه‌ای نیز این سفر می‌تواند به منزله نشانه‌ای برای ورود خاورمیانه به عصر جدیدی از صلح و ثبات تلقی شود.
سیدابراهیم رئیسی امروز در حالی به زیارت حرم زینبیه مشرف خواهد شد که از آخرین سفر یک رئیس‌جمهور ایران به شامات 13 سال می‌گذرد. محمود احمدی‌نژاد آخرین بار شهریور 1389 در مسیر حضور در مجمع عمومی سازمان ملل در دمشق با بشار اسد همتای سوری خود دیدار کرد و پیش از حضور در نیویورک توسط او مورد مشایعت قرار گرفت. او که رکورددار حضور مقامات عالی جمهوری اسلامی در دمشق بود، یک سال جلوتر و متعاقب پیروزی مقاومت لبنان در جنگ 6 روزه با صهیونیست‌ها، در یک دیدار تاریخی با حضور اسد، با سیدحسن نصرالله رهبر حزب‌الله ملاقات کرده بود.
با این حال او در اواخر دوران ریاست‌جمهوری‌اش همانند جانشین 8 ساله غرب‌گرای خود در راس قوه مجریه ایران، دچار اشتباهاتی در تشخیص فتنه تکفیری- غربی- عربی-عبری‌ای شد که طی بیش از یک دهه در شامات در گرفت؛ خطایی که برخی از برجسته‌ترین مقامات کشور از جمله مرحوم رفسنجانی نیز در آن سهیم بودند. شاید همین موضوع یکی از دلایل اصلی بود که روسای جمهوری ایران را به مدت 13 سال از حرم زینبیه دور نگاه داشت، اگر چه در این فاصله سفرهای مداوم قهرمانی چون حاج‌قاسم سلیمانی به عنوان فرمانده ارشد مقاومت به سوریه یا 2 سفر مهم بشار اسد به تهران و دیدارهای الهام‌بخش مرد اول سوریه با رهبر انقلاب تا حد زیادی اشتباهات قوه مجریه را جبران کرد اما باز هم ممکن بود در روابط میان 2 ملت، سوءبرداشت‌هایی از رفتار 2 سال آخر ریاست‌جمهوری احمدی‌نژاد و 8 سال روحانی ایجاد شود.
به همین خاطر سفر رئیسی در راس یک هیات بلندپایه اقتصادی و سیاسی به سوریه اهمیتی مضاعف می‌یابد، چرا که هم باعث شکوفایی روابط سیاسی 2 کشور می‌شود و هم اینکه به طور نمادین حاکی از پیروزی محور مقاومت در منطقه خواهد بود.
البته این دیدار 2 روزه که به دعوت رسمی بشار اسد از سیدابراهیم رئیسی صورت گرفته، صرفا نباید به موضوعات نمادین محدود شود و باید عاملی برای توسعه روابط ایران و سوریه در همه زمینه‌ها شود؛ روابطی که پس از انقلاب اسلامی 1357 متحول شد و باید اذعان کرد شاکله حاکمیتی و سیاسی آنچه امروز محور مقاومت خوانده می‌شود حول آن شکل گرفته است. طبیعی است در شرایط حاضر، طبق اعلام سخنگویان دولت و وزارت امور خارجه، این دیدار می‌تواند فرصتی برای برپایی جشن پیروزی مقاومت باشد.
پیش از آغاز جنگ داخلی در سوریه، تهران و دمشق در آستانه گسترش روابط خود به بی‌سابقه‌ترین سطح ممکن بودند. حجم روابط تجاری 2 کشور در سال 2010 میلادی به 5 میلیارد دلار رسیده بود و 2 طرف در آستانه ایجاد کریدورهای ترانزیتی و گازی از خلیج‌فارس تا شرق مدیترانه به سمت دروازه‌های اروپا بودند. اگرچه فجایعی که غرب و متحدانش در منطقه طی 12 سال جنگ نیابتی به ملت سوریه تحمیل کردند، تشکیل محور قدرتمند تهران – دمشق را به تاخیر انداخت اما در نهایت نتوانست جلوی اراده 2 ملت را برای تحقق این موضوع بگیرد. بویژه که مبانی نظامی و اقتصادی حمایت کلیدی ایران از سوریه در سخت‌ترین روزهای بحران داخلی، باعث شده همکاری‌های 2 طرف بسیار عمیق‌تر شود. امروز اگرچه حجم تبادلات اقتصادی رسمی 2 کشور هنوز جالب توجه نیست و به 10 درصد پیش از آغاز جنگ شام هم نمی‌رسد ولی باید اعتراف کرد بخش مهمی از تبادلات 2 کشور به صورت غیررسمی یا در قالب کمک‌های مستشاری است.
* جشن مقاومت
سفر رئیسی به سوریه در بحبوحه تحرکات دیپلماتیک منطقه‌ای صورت می‌گیرد که پس از توافق ریاض و تهران برای از سرگیری روابط خود در ماه گذشته، چشم‌انداز سیاسی منطقه را تغییر داده است.
محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری در توئیت اخیر خود درباره سفر پیش رو به سوریه نوشت: «غرب آسیا یک دوره تحول ژئوپلیتیک 12 ساله به شدت پرتنش را طی کرده که پیروز قطعی آن جمهوری اسلامی ایران و بازنده قطعی آن آمریکاست. جشن پیروزی مقاومت، در سفر حجت‌الاسلام رئیسی به سوریه برگزار خواهد شد. رحمت الهی بر حاج قاسم شهید که به همه آموخت قدرت در میدان تنها راه موفقیت دیپلماسی است».
می‌توان گفت سفر هفته گذشته وزیر امور خارجه به لبنان پیش زمینه‌ای برای برپایی جشن پیروزی در سفر رئیسی به سوریه بود. دیدار حسین امیرعبداللهیان با سیدحسن نصرالله در ضاحیه بیروت و حضور او در مارون‌الرأس، نقطه صفر مرزی فلسطین اشغالی به منزله قوت قلب به مقاومت لبنان و فلسطین و خط و نشان کشیدن برای صهیونیست‌ها بود و حضور رئیسی در جنوب دمشق در نزدیک‌ترین فاصله به بلندی‌های جولان می‌تواند آن پیام را کامل کند.
امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران جمعه پیش در نشستی خبری در بیروت که نوید سفر رئیس‌جمهوری اسلامی ایران برای توسعه همکاری‌های تهران و دمشق را داده بود، بر همین موضع تاکید کرد. او گفت: «منطقه به سمت همکاری و تلاش‌های هماهنگ پیش می‌رود و ما نزدیکی ایران و عربستان را تنها به نفع 2 کشور نمی‌دانیم، بلکه به نفع کل منطقه است. تحولات مثبت پس از توافق و بازگشت فضای باز اعراب در قبال سوریه، اقلیم‌های بسیار مهمی را در سطح منطقه ایجاد می‌کند و شکی نیست که لبنان جایگاه برجسته‌ای در این منطقه دارد».
حسین اکبری سفیر جدید ایران در سوریه، درباره این سفر گفته است: «تهران و دمشق به پیروزی رسیدند و در صورت هماهنگی و همکاری بیشتر می‌توانند توان مقاومت را ارتقا داده و نقش قدرتمندتری در منطقه ایفا کنند. سفر آتی راه را برای روابط بیشتر بین کشورهای ضد هژمونی بویژه کشورهایی که از تحریم رنج می‌برند و دارای منافع مشترک هستند باز می‌کند».
با این حال به زعم او این سفر نه تنها برای تهران و دمشق بلکه برای سایر کشورهای منطقه نیز دستاوردهایی به همراه خواهد داشت. اشاره او می‌تواند به فرآیند بزرگ و تاریخی‌ای باشد که خاورمیانه از سواحل آفریقایی مدیترانه تا جزیره‌العرب و از سواحل خزر تا فلات آناتولی، منتظر آغاز آن است و مصافحه امروز حجت‌الاسلام رئیسی با همتای سوری‌اش در قصر الشعب در ارتفاعات مشرف به دمشق می‌تواند به منزله پیامی برای شروع آن باشد؛ فرآیندی که شامل بازگشت رسمی سوریه به اتحادیه عرب، خروج اشغالگران مورد حمایت ترکیه و آمریکا از خاک این کشور و وارد شدن روند صلح میان 2 همسایه شامات و آناتولی به مرحله نهایی خواهد بود.
جالب اینکه بهادری‌جهرمی، سخنگوی دولت نیز همانند دیگر همتایان خود در بخش اطلاع‌رسانی دولت سیزدهم، مهم‌ترین بعد سفر رئیس‌جمهور به سوریه را «تقویت محور مقاومت» خوانده است.
او دیروز در این باره گفت: «پیش از این آقای بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه 2 بار به ایران سفر کرده بود. سفر حجت‌الاسلام رئیسی نخستین سفر بعد از تنش‌آفرینی و جنگ‌افروزی داخلی مجموعه تروریستی داعش با حمایت برخی حامیان تروریست جهانی و منطقه‌ای است. این سفر برای 2 کشور و جبهه مقاومت راهبردی است. آمادگی همکاری 2 کشور در بالاترین سطح قرار دارد و آمادگی همکاری از سوی 2 کشور اعلام شده است».
البته بهادری‌جهرمی در ادامه تاکید کرده است که محوریت این سفر بیشتر در حوزه‌های اقتصادی است. وی در نشست با خبرنگاران گفت:« قبلا 2 کشور همکاری‌های موفقی در حوزه‌های مختلف از جمله امنیتی و مبارزه با تروریسم داشته‌اند. همان‌گونه که در فصل مبارزه با تروریسم همکاری‌ها مؤثر، جدی و تعیین‌کننده بود، با توجه به امکانات و توان فنی – مهندسی ایران در فصل سازندگی نیز 2 کشور به‌خوبی می‌توانند همکاری داشته باشند. در این سفر سایر حوزه‌های همکاری هم مورد توجه قرار خواهد گرفت؛ به‌عنوان مثال برنامه‌ریزی برای تسهیل سفر زوار ایرانی به کشور سوریه انجام شده است. ضمنا تقویت ناوگان هوایی 2 کشور و آموزش زبان فارسی در این کشور در مناسبات دوجانبه قرار دارد. تلاش می‌کنیم دیپلماسی همسایگی در امتداد میدان قرار بگیرد تا امکان بهره‌برداری مشترک برای 2 ملت فراهم شود».
صحبت‌های یک مقام ارشد سوری با رویترز جزو معدود مواردی است که موضع رسمی دمشق در این باره را نشان می‌دهد. او گفته است که از سرگیری روابط بین عربستان و ایران و وقوع یک پیشرفت در رابطه با پایان دادن به انزوای تحمیل‌شده بر رژیم سوریه، راه را برای بازدید رئیس‌جمهور ایران از دمشق هموار کرده است.
قطعا شکسته شدن طلسم سفرهای عربی رئیس‌جمهور سوریه نیز در این روند موثر بوده است. اسد طی 2 ماه گذشته رسما از امارات و عمان بازدید کرد.
امجد ابوکاف، تحلیلگر سوری مخالف اسد، از همین زاویه اشاره جالبی به سفر رئیسی دارد. او به رسانه قطری العربی الجدید، درباره پیامدها و زمان این سفر می‌گوید: «این سفر زمانی انجام می‌شود که کشورهای عربی و خارجی در تلاش هستند حکومت سوریه را از ایران، متحد اصلی‌اش دور کنند. حال این سفر را می‌توان پیامی از سوی تهران به تلاش‌های این کشورها دانست».
روزنامه لبنانی الاخبار نیز به نقل از منابع سیاسی نزدیک به دمشق این سفر را «مطمئن» توصیف کرده و نوشته این سفر از نظر نتایج استثنایی خواهد بود و طی آن «شروع اجرای تصمیمات مربوط به بازسازی و راه‌اندازی چندین پروژه اقتصادی» اعلام خواهد شد. جالب اینکه این روزنامه لبنانی از معدود منابعی است که از گستردگی برنامه سفر 48 ساعته رئیسی در سوریه خبر داده و نوشته است: «این بازدید سنتی نخواهد بود و شامل تورهای صحرایی خواهد بود». هنوز مشخص نیست آیا رئیس‌جمهور از حلب، دومین شهر بزرگ شام و بندر لاذقیه، مهم‌ترین بندر سوریه و محل نخستین اسکله دریایی ایران در مدیترانه نیز دیدار خواهد کرد یا خیر.
پیش‌تر منابع نزدیک به دولت از نشست مشترک تجار ایران و سوریه در حاشیه این سفر و دیدار حجت‌الاسلام رئیسی با ایرانیان مقیم سوریه و زیارت اماکن مقدس این کشور خبر داده بودند.
* چشم‌انداز عربی
رای‌الیوم، تارنمای عربی فرامنطقه‌ای در آستانه این سفر، آن را از زاویه نگاه جهان عرب بویژه ریاض تحلیل می‌کند. بر این اساس بن‌سلمان، ولیعهد همه‌کاره سعودی به سفر رئیس‌جمهور ایران به دمشق به چشم چراغ سبزی از سوی ایران، مهم‌ترین متحد سوریه برای بازگشت قطعی این کشور به اتحادیه عرب نگاه می‌کند. عبدالباری عطوان، تحلیلگر برجسته جهان عرب و سردبیر رای الیوم این هفته در یادداشتی گمانه‌زنی کرد که بن سلمان می‌خواهد سران عرب را در اجلاس آتی اتحادیه عرب در ریاض (بیست‌ونهم اردیبهشت) با یک میهمان ویژه یعنی شخص بشار اسد شگفت‌زده کند. در این زمینه، دشمن شماره یک سابق اسد نه تنها در مقابل مخالفت‌های شیخ‌نشین‌های کویت و قطر برای حضور رئیس‌جمهور سوریه در اجلاس پیش رو ایستاده است، بلکه حتی حاضر است بهای عصبانیت آمریکایی‌ها از این اتفاق تاریخی را هم بپردازد.
این مقاله به نقش کارگردانی بن‌سلمان در تغییر لحن ناگهانی احمد ابوالغیط، دبیرکل مصری اتحادیه عرب درباره بازگشت سوریه و بیانیه شگفت‌انگیز اخیر گروه ۵ در امان مبنی بر مخالفت با دخالت نیروهای خارجی که حضور غیرقانونی در سوریه دارند، اشاره می‌کند.
* وزرای خارجه عربی علیه حضور آمریکا در سوریه
در همین راستا بیانیه مشترک روز دوشنبه وزرای خارجه 4 کشور عربی برای حفظ تمامیت ارضی سوریه متعاقب دیدار در امان می‌تواند یکی از طلیعه‌های شکست سیاست‌های خصمانه آمریکا در غرب آسیا باشد.
وزرای خارجه عربستان، اردن، مصر و عراق روز دوشنبه پس از دیدار در امان در حضور همتای سوری خود اعلام کردند دولت مرکزی جمهوری عربی سوریه باید حکومت قانون را در تمامیت ارضی خود برقرار کرده و به حضور گروه‌های مسلح خارجی و تروریست‌ها پایان دهد.
این نخستین دیدار جمعی وزیر خارجه سوریه با سران کشورهای برجسته عربی از زمان تعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب در سال 2011 بود.
در بیانیه مزبور آمده است: 5 وزیر خارجه عربی خواستار پایان دادن به حضور سازمان‌های تروریستی و همچنین گروه‌های مسلح در خاک سوریه و خنثی کردن توانایی آنها برای تهدید امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی شدند. آنها همچنین متعهد شدند از سوریه و نهادهای آن برای ایجاد کنترل بر تمام قلمرو آن و اعمال حاکمیت قانون حمایت کرده و با ارتش و نهادهای امنیتی سوریه به منظور برخورد با چالش‌های امنیتی روابط برقرار کنند. این 5 وزیر همچنین خواستار توقف دخالت خارجی در امور سوریه شدند.
این موضوع بویژه برای آمریکا، رژیم صهیونیستی و ترکیه به عنوان مداخله‌گران غیرقانونی اصلی در شامات گران تمام خواهد شد.
در حال حاضر، مسلحان تکفیری تحت حمایت ترکیه بخش‌هایی از شمال سوریه را کنترل می‌کنند، در حالی که شمال شرق آن تحت کنترل شبه‌نظامیان کرد مورد حمایت آمریکا است. صدها سرباز آمریکایی نیز در سوریه بویژه در مناطق شمال شرق پیرامون چاه‌های نفت و گاز و همچنین مرزهای شرق و جنوب این کشور با اردن و عراق حضوری غیرقانونی دارند. در عین حال رژیم صهیونیستی علاوه بر ادامه دادن به اشغال غیرقانونی بلندی‌های جولان، عملیات هوایی و موشکی گاه و بی‌گاه علیه مواضع نظامی و غیرنظامی سوریه انجام می‌دهد.
ترس اسرائیل از حضور رئیسی در سوریه
شبکه ۱۳ اسرائیل روز دوشنبه در گزارشی که حاکی از وحشت صهیونیست‌ها از سفر رئیسی است، آورد: «رئیسی همان‌طور که به نظر می‌رسد چهارشنبه وارد دمشق می‌شود و در یک سفر 2 روزه با بشار اسد، رئیس‌جمهور این کشور دیدارهایی خواهد داشت. در شرایطی که این 2 از پروتکل‌ها خارج و بازدیدهایی میدانی خواهند داشت. ایران می‌خواهد محور ایران – حزب‌الله، حماس و جهاد اسلامی را متحد کند و این باعث می‌شود برنامه‌ای جدید درباره سیاستش در خاورمیانه تهیه کند». المیادین نیز به انعکاس نگاه صهیونیست‌ها به سفر رئیس‌جمهور ایران به سوریه پرداخت. به گزارش این شبکه لبنانی تحلیلگران اسرائیلی مشغول پیش‌بینی نتایج سفر رئیسی به دمشق و تأثیر آن بر تل‌آویو هستند. به گفته ناصر اللحام، مدیر دفتر المیادین در فلسطین اشغالی، نگرانی اسرائیل از شکست تئوری امنیتی اشغالگرانه خود آغاز شده و نشان می‌دهد اکنون مبنای صحبت، کاهش اعتبار و توانایی آمریکا در جهان به طور عام و در خاورمیانه به طور خاص است. او با اشاره به وضعیت قهقرایی و عقب‌نشینی آمریکا که همه چیز را از نظر نظامی، امنیتی و سیاسی برای اسرائیل تغییر داده است، گفت: «مقاومت جسورتر شده، جبهه درگیری‌ها در کرانه باختری باز شده و ممکن است درگیری‌ها به سرزمین‌های اشغال‌شده در سال ۱۹۴۸ کشیده شود».
طبق تحلیل رسانه‌های عبری، ایرانی‌ها با توجه به نزدیکی روابط خود با عربستان، دوره جدید و متفاوتی را در خاورمیانه آغاز کرده‌اند. اللحام در رابطه با درک صهیونیست‌ها از این تغییرات کلی در منطقه ادامه می‌دهد: «تیتر روزنامه‌های اسرائیلی به این موضوع اشاره می‌کند، زیرا آنها از نزدیکی عربستان سعودی با حزب‌الله لبنان و جنبش حماس در فلسطین اشغالی نگرانند و به دنبال آن از بازگشت سوریه به اتحادیه عرب می‌ترسند. بازگشت سوریه به اتحادیه کشورهای عربی، سنگ بنای احیای محور مقاومت و رد کلی روند عادی‌سازی با اشغالگران خواهد بود که تلاش‌های تل‌آویو برای تاثیرگذاری بر اتحادیه را خنثی می‌کند». در حالی امکان درگیری‌ها در سرزمین‌های اشغالی افزایش یافته که منطقه شاهد تعویق و توقف رویارویی در جبهه‌های عراق و یمن بوده و صحبت‌ها از برخورداری مقاومت از موشک‌های ضدهوایی بیشتر از قبل شده است. مدیر دفتر المیادین در فلسطین اشغالی وضعیت را چنین توصیف می‌کند: «اسرائیل ناامید است زیرا انتظار آنچه را که در سوریه و لبنان رخ داد، نداشت و برخلاف ادعاهایش مبنی بر آمادگی ارتشش برای درگیری‌ها، برای هیچ جنگ همه‌جانبه‌ای آماده نیست».
رئیسی عزیز سوریه
در آستانه سفر رئیس‌جمهور ایران به سوریه، فعالان رسانه‌ای و کاربران سوری فضای مجازی با ترند کردن هشتگ‌های عربی همانند #الضیف _العزیز(میهمان عزیز)، ضمن خوشامدگویی به میهمان برجسته‌شان، تصاویری از دیدارهای سیاسی سران ۲ کشور از زمان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تا دولت فعلی ایران را بازنشر کردند.
#قاومنا_ونبنی_معا (مقاومت کردیم و باهم می‌سازیم) هشتگ دیگری است که کاربران سوری در استقبال از رئیسی ترند کرده‌اند. سومین هشتگ سوری‌ها در این زمینه نیز #شراکه_الحیاه( شراکت زندگی) است که در وصف آن توضیح داده‌اند: «به کسانی که در خون و نان شریک‌مان بودند، خوشامد می‌گوییم».
مرکز تحقیقاتی الاتحاد یکی از مراکز مطالعاتی سوریه با انتشار توئیتی در صفحه‌اش نوشت: «ایران به همه متحدان خود از طریق سفر آقای رئیسی به دمشق نشان داد که تهران برعکس واشنگتن، ستونی مستحکم در ۲ سطح سیاسی – نظامی و اقتصادی منطقه است».
کاربر سوری دیگری نیز با بازنشر تصاویر بشار اسد و سیدابراهیم رئیسی نوشت: دست در دست هم، برای زیر پا له کردن رویای آمریکایی-اسرائیلی.
پایان پیام/غ