ثبت‌نام انتخاباتی یقه سفیدها در سکوت
تحریم یا مشارکت غیرفعال به سناریوی همیشگی اصلاح‌طلبان مبدل شده است و همواره پیش از ورود به فعالیت‌های انتخاباتی، بهانه‌های متعددی را برای ورود به عرصه انتخاباتی می‌آوردند تا با بهانه‌های مختلف، عامل استقبال سرد اصلاح‌طلبان را از کاندیداتوری به نظارت استصوابی نسبت دهند.
فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها – صبح نو نوشت: امسال نیز اغتشاش‌های سال گذشته و اصلاح قانون به بهانه جدید برای اصلاح‌طلبان تبدیل شد تا عدم آمادگی خود را برای ثبت‌نام در انتخابات اعلام کنند؛ اما این‌بار راهبرد شورای تصمیم‌گیر این جریان برای انتخابات بی‌نتیجه بوده و گویا بدنه به تصمیم انتخاباتی جبهه اصلاحات تمکین نکرده است.
تصمیمی که استقبال نشد
تصمیم جبهه اصلاحات مبنی بر «توصیه‌ای برای پیش‌ثبت‌نام انتخابات مجلس نداریم» با رأی شکننده ۱۹ به ۱۶ به تصویب رسید، مصوبه‌ای که انتقاد و اعتراض بخشی از شخصیت‌ها و احزاب اصلاح‌طلب را به همراه داشت و همین موضوع باعث دوپاره شدن این جبهه سیاسی بر سر چگونگی مواجهه با انتخابات پیش رو شده است.
برخی منتقدان تصمیم اخیر جبهه اصلاحات با اشاره به تغییراتی که در رأس این جبهه سیاسی رخ داده، معتقد بودند که ریاست آن می‌توانست همچنان در قالب شخصیتی معتدل و ملی ادامه یابد و عدم حضور یک چهره ملی و میانه‌رو در رأس این جبهه مهم سیاسی، عوارض خوبی را بر جای نخواهد گذاشت. برخی دانشجویان حامی جریان اصلاحات هم اعتراض خود را در این‌باره با سید محمد خاتمی مطرح کرده‌اند و خاتمی در پاسخ به این انتقادات اعلام کرده که نقش مستقیمی در انتخاب رئیس جدید این جبهه نداشته است.
تأکید کروبی بر تغییر از طریق انتخابات
میانه‌روهای این جریان معتقد هستند که دست‌کشیدن از سازوکارهای انتخاباتی و قهر با صندوق‌های رأی نتیجه مثبتی در اصلاح آینده نظام و بهبود وضعیت معیشتی و اقتصادی ندارد. یک رسانه اصلاح‌طلب خبر داده است که این دسته از اصلاح‌طلبان مانند هادی خامنه‌ای، رسول منتجب‌نیا، محسن رهامی و برخی دیگر از چهره‌ها طی ماه‌های اخیر نشست‌هایی پیاپی با محوریت مهدی کروبی داشته‌اند. به نوشته انصاف‌نیوز، کروبی برای فراهم‌شدن زمینه فعالیت اثربخش و تغییر اوضاع فعلی حاکم در کشور از طریق انتخابات پیش رو تأکید کرده است.
مجله «آگاهی نو» که توسط محمد قوچانی مدیریت می‌شود و نزدیک به طیف میانه‌رو اصلاح‌طلبان و کارگزاران است، پیش از این پرده از انتخابات اخیر هیأت رئیسه جبهه اصلاحات برداشته بود و تسخیر جبهه اصلاحات توسط اتحاد ملتی‌ها را به تسخیر لانه جاسوسی تشبیه کرده و نوشته است: «کسانی که روزی از دیوار سفارت آمریکا بالا رفتند و آنجا را تسخیر کردند، امروز نیز درصدد تسخیر جبهه اصلاحات و کرسی‌های تصمیم‌گیر آن برای تعمیم مواضع خود به کل جریان هستند.» این شاید تندترین انتقاد درونی اصلاح‌طلبان به ریاست آذر منصوری باشد که شبه انتصاب و تسخیر توصیف شد و از ابراهیم اصغرزاده، محسن امین‌زاده و محسن میردامادی به‌عنوان چهره‌های پشت پرده هر دو تسخیر نام برده شد.
انتخاباتی که مورد اعتراض احزاب زیرمجموعه جبهه اصلاحات قرار گرفته است و علاوه بر اینکه اعلام کرده‌اند از این پس در سطحی پایین‌تر از دبیرکل در جبهه شرکت می‌کنند، گویا به توصیه انتخاباتی حلقه تسخیر نیز اهمیتی نداده و در انتخابات حضور یافته‌اند.
اصلاح‌طلبان، فرصت ثبت‌نام را از دست ندادند
همچنان‌که گفته شده است 200 چهره اصلاح‌طلبی در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند. به گفته محمدرضا خباز، عضو حزب اعتماد ملی، پنج حزب اصلاح‌طلب از جمله اعتماد ملی، کارگزاران سازندگی، حزب اسلامی کار و خانه کارگر و حزب مردم‌سالاری به اعضای خود پیشنهاد داده‌اند در انتخابات نامزد شوند.
مصطفی کواکبیان، دبیرکل حزب اصلاح‌طلب مردم‌سالاری اعلام کرد: «از اصلاح‌طلب‌های مجلس دهم که آمار گرفتم، حدود ۲۵ نفر از این افراد در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند.»
وزارت کشور نیز اعلام کرده بود 1000 نماینده ادوار در انتخابات شرکت کرده‌اند که این مجموع قطعا تعداد قابل‌توجهی از نمایندگان ادوار اصلاح‌طلب را نیز شامل می‌شود.
علی مطهری، نماینده سابق مردم تهران که با فهرست امید اصلاحات وارد مجلس دهم شده بود و در این دور از انتخابات نیز ثبت‌نام کرده، گفته است: «اصلاحات، کارگزاران و اعتدالی‌ها اگر بخواهند اثرگذار باشند، باید با فهرست واحد وارد انتخابات شوند.»
گرامی‌مقدم، عضو حزب کارگزاران نیز در گفت‌وگو با «صبح نو» گفته بود: «به نظر من به دلیل این ابتکاری که حاکمیت و مجلس به خرج داد و ثبت‌نام را پیش انداخت، علی‌رغم نارضایتی بسیار زیادی که در جامعه وجود دارد، ولی تعداد ثبت‌نام‌کنندگان افزایش یافته است.» او همچنین گفت: «برخی از اصلاح‌طلبان و چهره‌های اصلاح‌طلب محلی، منطقه‌ای و ملی در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند.»
فعالیت انتخاباتی تیم روحانی
از سوی دیگر، کسانی که نام خود را اعتدالیون می‌گذارند و به نزدیکان حسن روحانی، رئیس‌جمهور سابق منسوب هستند، آشکارا و بدون پرده‌پوشی، از فعالیت انتخاباتی خود خبر داده‌اند. در همین زمینه محمود واعظی گفته است: «ما به‌عنوان حزب اعتدال و توسعه هیچ‌گاه با صندوق رأی قهر نکرده‌ایم و همواره تلاش کرده‌ایم حضور فعال داشته باشیم و از همکاران‌مان در شهرستان‌های مختلف که علاقه و توانایی لازم را دارند، خواستیم و تشویق کردیم که نام‌نویسی کنند.»
پیش از این نیز، محمدباقر نوبخت، دبیرکل حزب اعتدال و توسعه که در دولت یازدهم و دوازدهم، رئیس سازمان برنامه‌وبودجه و سخنگوی دولت بود، در حکمی سید علی آقازاده را به‌عنوان معاون امور استان‌های این حزب منصوب کرد. نوبخت در این حکم از مسئول جدید امور استان‌های حزب اعتدال و توسعه خواسته که فعالیت‌های این حزب را در استان‌ها گسترش داده و جذب و ساماندهی نیروهای استانی را سامان ببخشد.
تیم لاریجانی هم آمده
در تنور داغ انتخابات مجلس دوازدهم، هر چند که شایعه حضور علی لاریجانی، رئیس پیشین مجلس و عضو کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام در انتخابات تکذیب شد؛ اما افراد نزدیک به وی در انتخابات حاضر شده‌اند. از مطهری گرفته تا منصور حقیقت‌پور. از مهم‌ترین چهره‌هایی که گویا وارد صحنه انتخابات شده، محمدرضا باهنر است که از قدیم با علی لاریجانی رفاقت داشته است. ثبت‌نام بسیاری از نمایندگان ادوار در انتخابات را می‌توان به طیف لاریجانی منتسب دانست.
هرچند که لاریجانی خود در انتخابات ثبت‌نام نکرده است؛ اما در انتخابات اسفندماه نقش‌آفرینی خواهد کرد. همچنان‌که بهروز نعمتی که از نزدیکان به رئیس مجلس دهم و سخنگوی هیأت رئیسه آن مجلس بود، اعلام کرده است که لاریجانی در انتخابات مجلس لیست خواهد داد. کمال‌الدین پیرمؤذن نیز در گفت‌وگو با برخی رسانه‌ها اعلام کرده بود که لاریجانی پیگیر ثبت‌نام کاندیداهای معتدل است و در انتخابات اسفندماه با کثرت کاندیداهای اصلاح‌طلب و اعتدالی مواجه خواهیم بود.
هر چند که لاریجانی تشکیلات حزبی ندارد و ایده او برای تشکیل حزب که خیلی وقت پیش مطرح شده بود، رها شده است؛ اما به دلیل ارتباطاتش با نمایندگان ادوار و نیروهای موسوم به اعتدال‌گرا که در دولت گذشته صاحب‌منصب بودند، می‌توان انتظار ائتلاف و لیست مشترک انتخاباتی از سوی این طیف‌ها داشت. همچنان‌که لاریجانی و نزدیکان او در انتخابات مجلس دهم نیز در قالب لیست امید، وارد انتخابات شده بودند.
سناریوی تکراری فشار از پایین، چانه‌زنی از بالا
اما مرعشی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی که به ملت ایران توصیه کرده بود وارد عرصه انتخابات شوند و به گفته گزارش مجله «آگاهی نو» شاید فراکسیونی مستقل و مقابل اتحاد ملت در جبهه اصلاحات تشکیل و لیست جداگانه انتخاباتی بدهد، با مخالفت فائزه هاشمی روبه‌رو شده، به‌طوری‌که او در نامه‌ای به مرعشی، خواهان عدم حضور این حزب در انتخابات شده است. البته این اولین‌بار نیست که او نسخه تحریم می‌پیچد. فائزه در 12 تیرماه امسال نیز با انتشار یک نامه از اصلاح‌طلبان خواست انتخابات را تحریم کنند.
در نامه تیرماه البته این خواسته فائزه هاشمی با واکنش حسین مرعشی، روبه‌رو شد و او در گفت‌وگویی در این‌باره بیان کرد: «قاعدتا خانم هاشمی باید صبر می‌کردند تا حزب به جمع‌بندی روشنی برسند.»
او در نامه جدید خطاب به مرعشی نوشته است: «اگر جناب‌عالی به‌تازگی از سیاسیون قطع امید کرده‌اید و در جلسات جبهه اصلاحات شرکت نمی‌کنید، این مردم به‌درستی از سال ۱۳۹۶ از اصلاح‌طلبان عبور کردند و آرای خود را به صندوقی نریختند تا از آن سوءاستفاده و به‌ناحق اعتبار و آبروی نظام تلقی شود.»
اپوزیسیون خارج‌نشین که هم‌زمان با اعتراض‌های مردمی از غارهای خود بیرون آمدند و با هیاهوها و تبلیغ اعتراضات خشونت‌ناپرهیز، اعتراض‌های مردمی را تبدیل به اغتشاشات کردند، حالا بعد از ناامیدی از براندازی، مجددا به غارهای خود بازگشته و دیگر خبری از لاف‌های از راه دور آنان نیست، حالا فائزه هاشمی صدای این اپوزیسیون شده و به دنبال تغییر نه از راه دموکراسی و صندوق، بلکه از خیابان‌هاست. همچنان‌که خطاب به مرعشی می‌نویسد: «راه‌حل مردم، انجام نافرمانی‌های مدنی، بی‌اعتنایی به [مسئولان] در انجام خواسته‌های خود، افزایش فشار و به تنگ آوردن آنهاست.» بررسی نامه دختر مرحوم هاشمی بیانگر اتخاذ طراحی ویژه برای پیوند جریان اصلاحات با اغتشاش‌های پاییزی در سال گذشته است.
فائزه اولین‌بار نیست که با بیان جملاتی به‌دور از تعارف‌های سیاسی، می‌خواهد جبهه اصلاحات را به قهقرا ببرد؛ آخرین‌بار پس از اعلام ارادت خانواده هاشمی به ترامپ، برادرش به صحنه آمده و سعی کرد او را وادار به عذرخواهی کند؛ هر چند او در گذشته، نسخه «تحریم انتخابات، تسلیم در برابر آمریکا و عبور از روحانی» را برای اصلاح‌طلبان پیچیده بود؛ اما این‌بار علاوه بر نسخه تحریم، نسخه شورش و عبور از نظام را به هم‌کیشان خود توصیه کرده است. البته شاذگویی‌های فائزه همواره وجود داشته و حزب کارگزاران نیز از اظهارنظرهای او اعلان برائت کرده و به‌صراحت گفته است که گفته‌های او مواضع حزب نیست.
اما آنچه جالب توجه است، سیاست اصلاح‌طلبان در دوره‌های مختلف انتخابات است که همواره این سناریو در حال تکرار است. آن‌ها از یک‌سو بر شورای نگهبان فشار وارد می‌کنند، از سوی دیگر نزد مخاطبان خود ژست اپوزیسیون می‌گیرند و درعین‌حال از حاکمیت هم خارج نمی‌شوند و چراغ خاموش در انتخابات حاضر شرکت می‌کنند. همچنان‌که با توجه به ترکیب ثبت‌نام‌ها، پیش‌بینی می‌شود تعداد زیادی از داوطلبان از چهره‌های ناشناس و یقه‌سفید اصلاح‌طلب هستند که برای فتح کرسی‌های مجلس آمده‌اند.
پایان پیام/ت